تحفة الزائر

این کتاب یکی از آثار و تالیفات علامه ملا محمدباقر مجلسی است که با مضمون زیارت معصومان (ع) و بیان سفر و آداب آن است. این کتاب یکی از تألیفات فارسی علامه مجلسی است که به گفته ی خودشان خواسته رساله ای تألیف نماید که مقصود باشد بر ذکر زیارات و ادعیه و آدابی که به اسانید معتبره از ائمه دین (ع) منقول گردیده است و فضایل و آداب هر یک را به لغت فارسی ترجمه نماید تا اکثر شیعیان این دیار از این رساله ی وافیه بهره مند گردند و اطلاع بر فضایل زیارات موجب مزید رغبات ایشان گردد. علامه مجلسی مدعی است که زیارات را از اسناد معتبر نقل کرده است.

تحفة الزائر

پدید آورندگان
نویسنده	علامه محمد باقر مجلسی
محتوا
موضوع	زیارت نامه ها، آداب و رسوم زیارت
زبان	فارسی
نشر
تعداد جلد	1
قطع	چاپ سنگی
ناشر	[بی جا]
محل نشر	تهران
تاریخ نشر	1314ق

درباره کتاب

اين اثر مجموعه‌اى از زيارات معصومين (ع) است كه علامه مجلسى به زبان فارسى براى فارسى زبانان به رشته تحرير در آورده است.مؤلف در كتاب بحار الانوار خود به طور مفصل در جلدهاى صد و صدو يك وصد و دو به موضوع زيارت و زيارتنامه‌هاى معصومين (ع) پرداخته بود اما به دليل حجم بسيار و تأليف آن به زبان عربى، استفاده از آن براى خوانندگان فارسى زبان مشكل بود، بنابراين كتاب تحفة الزائر را در حجم كم و به زبان فارسى تنظيم و تحرير كرد تا راهنماى زائران رسول خدا(ص) و ديگر امامان (ع) باشد.

درباره مؤلف

محمد باقر بن محمد تقی بن المقصود علی المجلسی معروف به علامه مجلسی یا مجلسی دوم (تولد:1037ق/درگذشت:1110ق) و از معروف‌ترین علما، فقها و محدثان در جهان اسلام است. وی از صاحب منصبان با نفوذ شیعه در عصر صفویه و صاحب کتاب حدیثی بحار الانوار است.
علامه مجلسی آنچنان شهرتی در علوم مختلف اسلامی دارد که محتاج هیچ بیان و توضیحی نیست. بیان‌های علامه در ذیل روایات و آیات قرآن بسیار دقیق و زیبا است.

استادان

از مشهورترین استادان وی می توان ملا صالح مازندرانی، ملا محسن فیض کاشانی، سید علی خان مدنی و ملا خلیل قزوینی را نام برد.

شاگردان

همچنین معروفترین شاگردان او عبارتند از: میرزا عبدالله افندی اصفهانی، سید نعمت الله جزایری، شیخ عبدالله بحرانی، محمد بن علی اردبیلی، میرزا محمد مشهدی، میر محمدحسین خاتون آبادی، سید ابوالقاسم خوانساری.

آثار

مجلسی دارای آثار بسیاری است که از جمله آنهاست: بحارالانوار، مرآة العقول، حق الیقین، زاد المعاد، تحفة الزائر، عین الحیات، حیاة القلوب، جلاء العیون، حلیة المتقین.

ویژگی و محتوا

مؤلف در اين كتاب با دقتى تمام و نظمى زيبا، مطالب را طى باب‌ها و فصل‌هاى منطقى تنظيم كرده است، به طورى كه دسترسى به آنها بسيار آسان است. وى در ايراد روايات و زيارات، نهايت اختصار را رعايت كرده است، از اين رو به عنوان يك كتاب همراه در سفرهاى زيارتى بسيار مناسب است.مؤلف از ذكر منابع و سند روايات خوددارى كرده است و طالبان آن را به كتاب عظيم خويش، بحارالانوار ارجاع داده است.
اين كتاب داراى يك مقدمه و دوازده باب و يك خاتمه است. مؤلف در مقدمه كتاب آداب سفر را به طور مختصر ذكر كرد، و تفصيل بيشتر آن را به كتاب حلية المتقين ارجاع داده است. وى در اين مقدمه، روز سفر، صدقه در ابتداى سفر، غسل سفر، دعاهاى وارد در آغاز سفر و اثناى آن را ذكر كرده است.

فهرست کتاب

علامه مجلسی این کتاب را در یک مقدمه و دوازده باب و یک خاتمه نگاشته است که به شرح زیر است:

• مقدمه/سفر و آداب آن.
• باب اول / ثواب زيارت معصومين(ع): آداب زيارت مانند غسل، دعا خواندن، طهارت، استفاده از بوى خوش، بوسيدن عتبه، نماز زيارت و ...
• باب دوم / در فضيلت و كيفيت زيارت رسول اكرم(ص)، فاطمه الزهرا(س)، ائمه بقيع(ع): در ثواب زيارت ايشان، اعمال مسجد النبى، در رواغ؛ آن حضرت ، زيارت از راه دور، اعمال مستحب در مدينه.
• باب سوم / فضيلت و كيفيت زيارت حضرت على(ع).
• باب چهارم / فضيلت نجف، كوفه و آب فرات و مسجد سهله.
• باب پنجم / فضيلت زيارت امام حسين(ع)، ثواب زيارت امام، ثواب نماز در كنار قبر امام و ....
• باب ششم / بيان فضيلت كربلا و تربت امام.
• باب هفتم / زيارت مطلقه امام حسين (ع) و آداب آنها و زيارت حضرت ابوالفضل (ع).
• باب هشتم / زيارات مخصوص امام حسين (ع) مانند زيارات عاشورا، زیارت اربعين، زيارت نيمه شعبان و....
• باب نهم / فضيلت و كيفيت زيارت موسى بن جعفر(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع).
• باب دهم / فضيلت و كيفيت زيارت امام هادى(ع)، امام حسن عسكرى(ع)، و امام زمان(عج).
• باب يازدهم / زيارت جامعه و عرايض به پيشگاه ائمه(ع).
• باب دوازدهم / آداب زيارت به نيابت و زيارت فرزندان ائمه و اصحاب آنها.
• خاتمه/ آداب ملاقات زائران ائمه (ع).

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب کتابشناسی زیارت، رضا باقریان موحد بخش «تحفه الزائر» در صفحه 31و32 است.

• فرهنگ کتب حدیثی شیعه، سید محمود مدنی بجستانی،تهران، نشر امیرکبیر، 1385ق.
• سایت: http://majlesi.ahlolbait.com.