ابوعبدالرحمان احمر معروف به احمر مولی ام‌سلمه، صحابه ایرانی و راوی حدیث از پیامبر اسلام(ص) و حضرت علی(ع) و از ایرانیان ساکن یمن بوده است. در منابع نام‌های مختلفی برای او آمده و وی را از موالی پیامبر(ص) یا امّ‌سلمه دانسته‌اند.

مشخصات فردی
نام کامل ابوعبدالرحمان احمر یا احمر مولی ام‌سلمه
کنیه ابوالبختری
لقب سفینه
زادگاه ایران
محل زندگی یمن
دین اسلام
تاریخ درگذشت سال 70 هجری قمری
مشخصات دینی
دلیل شهرت صحابه ایرانی و موالی پیامبر(ص)
نقش‌های برجسته راوی حدیث از پیامبر(ص) و حضرت علی(ع)

معرفی اجمالی

«ابوعبدالرحمان احمر» ملقب به «سفینه» از موالی پیامبر(ص) یا امّ‌سلمه بود. نام‌های متعددی (در حدود ٢٠ اسم) برای او در منابع آمده است. مهران، طهمان، ذکوان، کیسان، سلیمان، از آن جمله‌اند. [۱]

نقل است، ام‌سلمه آزادی احمر را مشروط به خدمت پیامبر(ص) کرد. [۲] کنیه وی را «ابوالبختری» گفته‌اند. برخی صحابه‌نگاران او را از «ابناء فارس» دانسته و نامش را «سقیة بن مارفنّه» (مارقه) معرفی کرده‌اند،[۳] که شاید سفینه، تصحیف همین نام باشد.

لقب سفینه

احمر می‌گوید: "پیامبر(ص) مرا ازاین‌رو سفینه نامید که در یکی از سفرها من سلاح افراد درمانده را حمل می‌کردم. آن حضرت با مشاهده کار من فرمود: «انت سفینة» و از آن پس این نام بر روی من باقی ماند". [۴]

مطابق قول دیگری، قدرت بدنی او و حمل بار سنگین که خارج از توان افراد دیگر بود سبب شهرتش به سفینه شد. همچنین گفته شده او در غزوات پیامبر(ص) در عبور از نهرها، افراد را به آن سوی آب منتقل می‌کرد، به همین دلیل رسول خدا(ص) فرمود: «تو سفینه‌ای». [۵] حضرت برای او دعا کرد تا فرزندانش از شر شیطان مصون بمانند. درباره برخورد او با شیر نیز خبری نقل کرده‌اند که ساختگی به نظر می‌رسد.

راوی حدیث

احمر راوی حدیث رسول‌الله(ص) بود. حدیث «طیر مشوی»، مقدار آب برای غسل و وضو، حجامت، دعای بعد از نماز از جمله احادیثی است که احمر روایت کرده است. وی از‌ ام‌سلمه و امام علی(ع) روایت نقل می‌کرد. از احمر نیز کسانی مانند «سالم‌ بن عبدالله‌ بن عمر» و «حسن بصری» روایت نقل کرده‌اند.

وفات

او در سال هفتاد هجری قمری درگذشت.

پانویس

  1. اسد الغابه، ج٢، ص5٠٣؛ الاصابه، ج١، ص١٨٧.
  2. اسدالغابه، ج٢، ص5٠4؛ الاصابه، ج٣، ص١١١.
  3. الاستیعاب، ج٢، ص6٨4؛ اسد الغابه، ج١، ص66 و ج٢، ص٢5٩.
  4. انساب الاشراف، ج١، ص4٨٠؛ اسدالغابه، ج٢، ص٢5٩.
  5. دانشنامه سیره نبوی، ج٢، مدخل احمر مولی ام‌سلمه.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب صحابه ایرانی پیامبر(ص) و دیگر مسلمانان ایرانی تبار در عصر نبوی، محمود سامانی. بخش «صحابه ایرانی پیامبر»، ص59-60. است.
  • دانشنامه سيره نبوى، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ١٣٨٩ش.
  • انساب الاشراف، بلاذری احمد بن یحیی، تحقیق سهیل زکّار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ١4١٧ه. ق١٩٩6/م.
  • اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ابن اثير جزری، مبارك بن محمد، قم، موسسه مطبوعاتي اسماعيليان‏، 1367 ش‏.
  • الاستيعاب فى معرفة الاصحاب، ابن عبدالبر، تحقيق: على محمد البجاوى، بيروت، دار الجيل، ١٩٩٢م.