ماضی النجف و حاضرها (کتاب)
ماضی النجف و حاضرها، کتابی است نوشته جعفر آل محبوبه، در ۳ جلد، که به موضوعات تاریخ نجف، حرم امام علی(ع)، خاندان‌ها، و عالمان نجف پرداخته است. این کتاب با استقال خوبی روبه‌رو شد. نویسنده ماضی النجف و حاضرها، پیش از به پایان رساندن جلدهای دیگر، درگذشت.
 | |
| پدید آورندگان | |
|---|---|
| نویسنده | جعفر آل محبوبه |
| محتوا | |
| موضوع | نجف، خاندان‌ها و عالمان |
| زبان | عربی |
| نشر | |
| تعداد جلد | ۳ |
| ناشر | دارالأضواء بیروت |
| محل نشر | بیروت |
نویسنده
جعفر آل محبوبه، با نام کامل جعفر بن باقر بن جواد بن محمدحسن آل محبوبه، در سال ۱۳۱۴ق به دنیا آمد. او پس از گذراندن آموزش ابتدایی، علوم حوزوی را از عالمان نجف، از جمله شیخ حسین حلّی، میرزا علی ایروانی، سید ابوالقاسم خوئی، میرزا حسین نائینی، محمدرضا آل یاسین فرا گرفت. وی بیشترِ زندگی خود را در گردآوری و تدوین این کتاب گذراند. آل محبوبه، ۳ جمادی الاولی ۱۳۷۷ق، درگذشت و در حرم امام علی(ع)، نزدیک باب الفرج دفن شد.[۱]
انگیزه تألیف
به گفته نویسنده، پس از درگذشت استادش، محمدرضا آل یاسین، عشق شناخت نجف که از کودکی با او بود، بر جانش غالب شد. بنابراین وقتش را به دو بخشِ تحصیل و تدریس علوم حوزوی، و پژوهش در حوزه نجف شناسی تقسیم کرد. در سال‌های آخر بیشتر وقتش را برای نجف شناسی سپری کرد.[۲]
چاپ
این کتاب، در ۳ جلد به دست انتشارات دار الاضواء بیروت، در سال ۱۹۵۶م، چاپ شد.
استقبال از کتاب
بر پایه مقدمه‌ای که انتشارات دار الاضواء بر چاپ دوم (سال ۱۹۸۶م) این کتاب نوشته، چاپ اول آن با استقبال گسترده روبه‌رو شد؛ به طوری که پس از ۳۰ سال از نشر کتاب، نسخه‌های چاپ اول آن مانند نسخه‌های خطی کم‌یاب شده بود.[۳]
از نگاه دیگران
محمدحسین کاشف الغطاء، اگر چه این کتاب را به خاطر کمبود تصویر و گاهگاه مسامحه نقد می‌کند، ولی آن را از کتاب‌های جاودانه و آثار ارزشمندی می‌داند که پا به پای روزگار پیش می‌رود.[۴]
درونمایه
درونمایه کتاب ماضی النجف و حاضرها، به تفکیک جلد به این شرح است:
- جلد نخست:
- حوادث تاریخ نجف، آزادی نجف از استعمار، رخدادهای حرم امام علی(ع)، آبادسازی آن، جنبش‌های فرهنگی و علمی، کتابخانه‌ها و نقش حوزه علمیه نجف در گسترش فرهنگ دینی.
- جلد دوم و سوم:
- این دو جلد در آغاز، خاندان‌های علمی ساکن نجف را به دو گروه علویان و غیر علویان تقسیم کرده، و به شرح غیر علویان پرداخته است. ۴۴ خاندان و بیش از ۸۰ سیره علمی در این دو جلد بررسی شده‌اند. نخستین خاندان، آل طمیش و آخرین فرد شیخ یونس نجفی است.
- جلدهای چاپ نشده:
- این جلدها، قرار بود به خاندان‌های علمی ساکن نجف که علوی هستند بپردازد؛ ولی پژوهشِ نویسنده با مرگ وی ناتمام ماند. فرزند نویسنده، محمدسعید محبوبه اظهار امیدواری کرده به زودی این بخش از اثر پدرش منتشر شود. تا اکنون (سال ۱۳۸۸ش)، غیر از همان سه جلد چاپ نشده است.