محمد حرزالدین
شیخ محمد حرزالدین (۱۲۷۳ق-۱۳۶۵ق)، اهل نجف، از عالمان شیعه و دارای تألیفات زیاد در رشته‌های مختلف حوزوی است. معارف الرجال، کتاب معروف اوست که به شرح حال علمای هم عصر او می‌پردازد. مهمترین اثر او معارف الرجال است که زندگی‌نامه عالمان هم عصر اوست و در آن به خدمت عالمان نجف در آستان علوی نیز پرداخته است.
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن علی حرزالدین نجفی |
| نسب | بنومسلم |
| زادروز | ۱۲۷۳ ق |
| زادگاه | عراق، نجف |
| محل زندگی | نجف |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| تاریخ درگذشت | ۱۳۶۵ق |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | ابراهیم غراوی، محمد ایروانی، آخوند خراسانی |
| تالیفات | معارف الرجال، وفیات الائمة(ع) |
زندگی‌نامه
شیخ محمد بن علی حرزالدین نجفی، از قبیله بنومسلم، در سال ۱۲۷۳ق، در شهر نجف به دنیا آمد.[۱] وی پدرش را در ۴ سالگی از دست داده، سرپرستی‌اش را برادرانش عبدالحسین و حسن به عهده گرفتند.[۲] او در اول یا دوم جمادی‌الاولی سال ۱۳۶۵ق درگذشت.
ویژگی‌های اخلاقی
برای حرزالدین، ویژگی‌های صبر، تقوا، صداقت، آزاداندیشی و زهد برشمرده‌اند. او بیش از ۵۰ بار پای پیاده از نجف به کربلا برای زیارت حرم امام حسین(ع) رفت.[۳]
استادان
محمد حرزالدین، در علوم مختلف حوزوی تحصیل کرد و از اساتید فراوانی بهره برد. از جمله:
آثار
وی نزدیک به ۷۰ اثر در علوم ادبیات عرب، فقه، اصول، قرآن، تاریخ، عقاید، فلسفه، و طب نوشت. برخی از آن‌ها به این شرحند:
- معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء
- الاحتجاج فی علم الکلام
- کتاب الغیبة
- کتاب النوادر
- الفوائد الرجالیة
- مراقد المعارف
- وفیات الائمة(ع)
معارف الرجال
کتاب معارف الرجال، با نام کامل معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، مهمترین اثر حرزالدین است. این کتاب پیرامون زندگی عالمان و ادیبان بوده و در آن، شرح حال ۵۴۶ نفر از عالمان هم عصر حرزالدین بیان شده است. بیان حکایاتی از عالمان، که در هیچ منبع دیگری نیامده و نویسنده شفاهاً شنیده و نگاشته، از ویژگی‌های این کتاب است. این کتاب، در خلال شرح حال عالمان، به نقش عالمان علیه استعمار انگلیس، نقش آن‌ها در مقابله با هجوم وهابیون، خدمت عالمان نجف در آستان علوی، و اهتمام آن‌ها به شعر و ادب پرداخته است.