دریای نجف

دریای نجف یا بحر نجف، در طول تاریخ کوچکتر و گاه موقعیت جغرافیایی آن جابه‌جا شده است. مکان کنونی آن شرق نجف است. دریای نجف امروزه به صورت باتلاق و آب‌های سطحی درآمده است. گفته شده این بحر در گذشته تمام نجف را دربرگفته بود.

نمایی از بحر نجف

موقعیت

دریای نجف، از شمال شهر نجف تا جنوب شرقی حیره امتداد دارد و امروزه به صورت باتلاق درآمده است. بر پایه برخی گزارش‌ها در فوریه 2019م، به دلیل بارندگی زیاد حیات به این دریاچه بازگشت.

تاریخچه

دریای نجف، نامی است که در گذشته از تمام منطقه نجف به این نام یاد می‌شد. گفته شده در منطقه نجف، دریایی بوده که خشک شده است. نام آن دریا «النّی» بوده و وقتی خشک شده، «النّی جفّ» گفته شده است؛ یعنی «دریای نی خشک شد.» جمله «النّی جفّ» به تدریج تبدیل به «نیجف» و «نجف» شده است. یاقوت حموی، جغرافی‌دان از اتصال بحر نجف با خلیج فارس گزارش داده است. برخی نیز گفته‌اند این دریا، در کنار نجف بوده و پس از خشک شدن، مردم نجف از سنگریزه‌های آن (درّ نجف)، برای فروش به زائران و کسب درآمد استفاده می‌کردند. حسن عیسی حکیم، معتقد است بحر نجف در عصرهای قدیم، از نجف تا شناقیه و از طرف دیگر از نجف تا حبانية و ثرثار کشیده می‌شده است.

برخی معتقدند، دریا نبوده؛ بلکه امتداد رود فرات از نجف می‌گذشته و در وادی بیرون نجف که از سمت حیره آغاز می‌شده، جمع شده و چشم اندازی شبیه به دریا داشته است. امروزه هم این منطقه گود و پایین‌تر از سطح شهر دیده می‌شود. برخی، جنوب شرقی شهر نجف را که امروزه دارای باغ‌ها، رودها و زمین‌های هموار است محل بحر نجف قدیم می‌دانند.

منابع

این مقاله برگرفته از فرهنگ‌نامه زیارت، دریای نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، جلد ۵، ص۱۲، ۱۳۸۸، است.

• جغرافیای تاریخی نجف اشرف، احمدیان شالچی، نسرین، فصلنامه مشکوة، شماره 68 و 69، پاییز و زمستان 1379ش.
• موسوعة العتبات المقدسه، جعفر خلیلی. موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۷ق.
• المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، حکیم، حسن عیسی، المکتبه الحیدریه، قم، ۱۳۸۵ش.
• ماضی النجف و حاضرها، جعفر آل محبوبه، دارالاضواء، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۴۰۶ق، ۱۹۸۶م.
• معجم البلدان، یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله،‌ دار صادر، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۹۹۵م.