مزدلفه

مزدلفه، نام مكانى است كه حاجى‌ها پس از حركت شبانه از عرفه، بايد در آن جا وقوف كنند. دليل اين نام‌گذارى، ورود شبانه مردم به اين منطقه است. نام ديگر اين مكان «جمع» است. زيرا حاجيان در آن گردهم مى‌آيند. اين نقطه همان مشعرالحرام است كه در قرآن از آن ياد شده است.

مزدلفه

اطلاعات اوليه
کاربری	محل وقوف حجاج در شب دهم ذی‌الحجه
مکان	ميان منا و عرفات، در فاصله 6 كيلومتری عرفات، و در 8 كيلومتری جنوب شرقى مسجدالحرام
نام‌های دیگر	جمع، قُزَح و مشعرالحرام
مشخصات
مساحت	9.63 كيلومتر مربع
وضعیت	فعال

مزدلفه، با مساحتی حدود ٩/۶٣ كيلومتر مربع، در ميان منا و عرفات قرار دارد که به وادى مأزَمَين و حیاض محدود می‌شود. وقوف در مزدلفه در شب دهم ذى‌حجه از واجبات حج است.

مُزدَلِفه در لغت

مزدلفه اسم فاعل از «ازدلاف» به معنای نزدیک شدن است؛ «ازدلف القوم»؛ یعنی هنگامی که قوم را نزدیک ساخت. ازدلاف به معنای اجتماع نیز آمده، چون مردم در آن جا اجتماع می‌کنند.

موقعیت جغرافیایی

تابلوی شروع محدوده مزدلفه

مزدلفه ميان منا و عرفات قرار دارد. در ميان منا و مزدلفه، وادى محسِّر واقع شده است. فاصله مزدلفه با عرفات، 6 كيلومتر و فاصله آن از جنوب شرقى مسجدالحرام 8 كيلومتر است. مساحت اين منطقه حدود ٩/۶٣ كيلومتر مربع است.

اين منطقه از سويى به وادى يا درّه «مأزَمَين» و از جانب ديگر به «وادى مُحسّر» و «حياض» محدود مى‌شود. حاجى با عبور از وادى مأزَمَين، به مزدلفه يا سرزمينِ مشعرالحرام مى‌رسد. محدوده مزدلفه با تابلوهاى بسيار بزرگى معين شده و با جمله «بداية مزدلفه» يا «نهاية مزدلفه»، مى‌توان حدود آن را شناخت. وقوف در مزدلفه در شب دهم ذى‌حجه از واجبات حج است.

نام‌های دیگر

احمد عبدالغفور عطار در کتاب خود می‌نویسد: مزدلفه، مکانی است میان منا و عرفات و محدود آن از راه باریک دو سوی عرفات تا وادی مُحسِّر از سوی منا است و به آن مشعرالحرام نیز می‌گویند. به مزدلفه «جمع» نیز گفته می‌شود.

وقوف در مزدلفه

وقوف در مزدلفه از نظر کلّیه مذاهب اسلامی، واجب و رکنی از ارکان حج است، لیکن در مقدار و زمان وقوف اختلاف نظر وجود دارد. فقهای شیعه، بیشتر بر این عقیده‌اند که: "حاجی هر ساعتی از ساعات شب دهم به مشعر رسید، تا طلوع صبح نیّت اطاعت خدا کرده آنجا بماند، آنگاه از طلوع فجر تا طلوع آفتاب با نیّت خالص از ریا و خودنمایی، نیّت وقوف کند و مستحب است کمی قبل از طلوع آفتاب به طرف منا حرکت کرده لیکن از وادی محسِّر، تا آفتاب برنیامده عبور نکند.

حدود مزدلفه

طول مزدلفه، از اوّل مازمان (تنگه میان مزدلفه و عرفه) تا ابتدای وادی محسّر 3،812 متر است. از دیوار در بنی‌شیبه در کنار مسجدالحرام، تا مرز مزدلفه از سوی منا 20،507 ذراع می‌باشد.

شیخ طوسی در نهایه فرموده است: «و حدّ المشعرالحرام ما بین المازمین الی الحیاض و الی وادی محسّر.»

حدّ مشعرالحرام از یک سوی، مازمان است که آغازین نقطه ورود به مزدلفه از سوی عرفات می‌باشد و از سوی دیگر حیاض و پایان آن وادی محسّر است، که نزدیک به منا قرار دارد. سزاوار نیست کسی جز در آنچه آمد، وقوف کند، البته اگر جمعیت به حدّی زیاد باشد که مکان برای نشستن دشوار و تنگ شود، حاجی می‌تواند از کوه بالا رفته، آنجا بنشیند و وقوف کند.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب حج در اندیشه اسلامی، علی قاضی عسکر. بخش «مزدلفه»، ص278، است.

• شرایع الاسلام فی مسایل الحلال و الحرام، محقق حلی، جعفر بن حسن، محقق: بقال، عبدالحسین محمدعلی، اسماعیلیان، قم.
• السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات)، ابن ادریس، محمد بن احمد، محقق: لجنه التحقیق، مؤسسة النشرالاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، قم.
• النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، طوسی، محمد بن حسن، دار الکتاب العربی، بیروت.
• مجمع البحرین، طریحی، فخرالدین بن محمد، محقق: حسینی اشکوری، احمد، مکتبه المرتضویه، تهران - ایران، 1362ش.
• قاموس الحرمین الشریفین، نعمتی، محمدرضا، مشعر، تهران - ایران، 1418 ق.
• مرآة الحرمین (سفرنامه مکه)، صبری پاشا، ایوب، مترجم: منشی، عبدالرسول، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران - ایران،1382 ش.
• شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، فاسی، محمد بن احمد، مترجم: مقدس، محمد، مشعر، تهران - ایران، 1386 ش.
• الینابیع الفقهیة، مروارید، علی اصغر، بیروت، 1410ق.