موسوعة زیارات المعصومین(ع) (کتاب)

موسوعة زیارات المعصومین(ع)، دانشنامه‌ای از زیارت‌های معصومان(ع) است. این کتاب به زبان عربی و نوشته مؤسسه پیام امام هادی(ع) است. در این کتاب برای هر معصوم(ع) زندگی‌نامه کوتاه، فضیلت قبر، تربیت و زیارت وی، اوقات مستحب، آداب و چگونگی زیارت و وداع با او بیان شده است. مقدمه کتاب که در یک جلد چاپ شده به مفهوم،‌ اهداف و آداب زیارت و رد نظرات وهابیان درباره زیارت پرداخته است. از ویژگی‌های این مجموعه جامع و مستند بودن و بیان اختلاف نسخه‌هاست. این کتاب در چند همایش و جشنواره، رتبه و شایستگی به دست آورده و برخی شخصیت‌های علمی از انتشار آن تقدیر کرده‌اند. این موسوعه در ۷ جلد در قم، توسط انتشارات پیام امام هادی(ع)، در سال ۱۳۸۳ش به چاپ رسید.

موسوعة زیارات المعصومین(ع) (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	مؤسسه امام هادی(ع)
محتوا
موضوع	زيارتنامه‌ها، آداب، رسوم و فلسفه زيارت،
زبان	عربی
نشر
تعداد جلد	۷
تعداد صفحات	٣٠٨۵
قطع	وزیری
ناشر	انتشارات پيام امام هادى(ع)
وب‌سایت ناشر	http://www.imamhadi.ir/
محل نشر	قم
تاریخ نشر	١٣٨۴ش
شابک	‭‬‬ دوره 964-94151-2-2

مؤلف

گردآورنده این مجموعه مؤسسه پیام امام هادی(ع) با مدیریت سید هادی رفیعی پور(متولد 1327ش) است. برخی کارهای این مؤسسه، تحقیق و تصحیح کتاب‌های منتخب الأنوار المضیئة، الاعتقادات، المقنع و الهدایة شیخ صدوق، و تألیف کتاب دعاء الندبه و توثیقه من الکتاب و السنه است. این مؤسسه در سال 1394ش جزو 10 مؤسسه برتر پژوهشی در حوزوه علمیه قم، توسط معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم معرفی شد. آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، برخی از مراجع تقلید شیعه و شخصیت‌ها از آثار این مؤسسه تقدیر کرده‌اند.

ساختار و محتوا

موسوعة زیارات المعصومین(ع)، دانشنامه‌ای از زیارت‌های معصومان(ع) است. اين كتاب با زیارت‌های حضرت محمد(ص)، ثواب زيارت وی و بیان فضائل شهر مدينه آغاز شده و تا زیارت‌های امام مهدی(ع) و بيان فضل سامراء و سرداب ادامه یافته است. فصل پایانی به زیارت‌های جامعه پرداخته است. این کتاب در ۵ جلد و ۲ جلد دیگر که یکی به مقدمه و دیگری به فهرست‌ها اختصاص یافته تنظیم شده است. شیوه ارائه مطالب به شرح زیر است:

• مقدمه: مقدمه در ۵٠٠ صفحه، درباره مفهوم، اهداف و آداب زيارت نوشته شده است. از امتيازهاى اين مقدمه، بيان نظرات ابن تيميّه و دیگر وهابییان، درباره زيارت و گردآورى پاسخ‌هاى عالمان اهل سنت و شيعه به آنهاست. برخی از موضوعات مطرح شده در این مقدمه به این شرح است: تعريف دقيق معناى لغوى و اصطلاحى زيارت، هدف از زيارت انبيا و اولياى الهى، زيارت در قرآن كريم، آيات نازل شده در حق اهل بيت(ع) در منابع اهل سنت، زيارت پيامبر(ص) در احاديث و روايات فريقين، زيارت شهدا در احاديث اهل سنت، زيارت اهل قبور در منابع اهل سنت، زيارت در سيره پیامبر(ص) (زيارت مادر، زيارت عثمان بن مظعون، زيارت شهیدان احد و زيارت اموات در قبرستان بقيع)، زيارت در سيره معصومان(ع). در پایانِ مقدمه، فهرستی از کتاب‌ها و نسخه‌های خطی،‌ با موضوع زیارت، توسل و مزار تحت این عنوانین آمده است: كتب الزيارات عند الاماميه، كتب الزيارات عند العامه ، كتب الزيارت المجهولۀ المؤلف، الزيارات ضمن كتب الادعيه و المناسك عند الاماميه، شروح الزيارات، تاريخ المزارات. منبع اصلى برای گردآوردی اين اسامى، كتاب‌هاى الذريعه، فهرست المكتبة المرعشية، كشف الظنون، فهرست مكتبۀ آية الله گلپايگانى، فهرست مكتبة الآستانة الرضويه بوده است. برخی بر این باورند که این مقدمه شایستگی دارد با عنوان کتابی مستقل درباره فلسفه زيارت، دعا و توسل از ديدگاه اهل بيت(ع) منتشر شود.
• باب اول: زندگينامه مختصرى از هر معصوم(ع).
• باب دوم: فضيلت قبر و تربت هر معصوم(ع).
• باب سوم: فضيلت زيارت هر معصوم(ع).
• باب چهارم: اوقات مستحب براى زيارت هر معصوم(ع).
• باب پنجم: آداب زيارت هر معصوم(ع).
• باب ششم: چگونگی زيارت هر معصوم(ع).
• باب هفتم: آداب پس از زيارت هر معصوم(ع).
• باب هشتم: چگونگی وداع با معصوم(ع).

فهرست

• جلد اول: تمهيد، مفهوم الزيارة، الهدف من الزيارة، الزيارة فى القرآن و السنة، ثواب الزيارة، آداب الزيارة، طلب الشفاعة، شروح الزيارات و....
• جلد دوم: زيارات رسول الله(ص) (فضل المدينة، فضل مسجده و موضع قبره، فضل زيارته، الاوقات المستحبة لزيارته، آداب زيارته، كيفيتة زيارته و...)، زيارات فاطمة الزهراء(س) (فضل موضع قبرها، فى موضع قبرها، فضل زيارتها، الاوقات المستحبة لزيارتها و...)، زيارات الائمة بالبقيع (زيارات الامام الحسن بن على(ع)، زيارات الامام على بن الحسين(ع)، زيارات الامام الباقر(ع)، زيارات الامام الصادق(ع)، الزيارات الجامعة[ائمه بقیع|[للائمة بالبقيع]]).
• جلد سوم: زيارات اميرالمؤمنين(ع) (فضل الغرى و الكوفه، فضل موضع قبره، فضل زيارته، كيفية زيارته، زيارته يوم الحادى و العشرين من شهر رمضان و...).
• جلد چهارم: زيارات امام حسین(ع)، الامام الحسين(ع) (فضل كربلاء و تربة قبره، فضل زيارته، الاوقات المستحبة لزيارته، آداب زيارته، كيفية زيارته، زيارته فى يوم عاشوراء و...).
• جلد پنجم: زيارات الامام موسى الكاظم(ع) (فضل موضع قبره، فضل زيارته كيفية زيارته و الصلاة عليه، كيفية وداعه و...)، زيارات الامام الجواد(ع) (فضل موضع قبره، فضل زيارته، الاوقات المستحبة لزيارته، زيارتهما المشتركة و...)، زيارات الامام الرضا(ع) (فضل طوس و تربة قبره، فضل زيارته، آداب زيارته و...)، زيارات الامامين العسكريين(ع) (فضل موضع قبرهما، آداب زيارتهما، الآداب بعد الزيارة و...)، زيارات الامام صاحب الزمان(ع) (فضل سامراء و السرداب المقدس، آداب زيارته، الدعاء له و...).
• جلد ششم: الزيارات الجامعة (فضل تربة قبورهم، فضل زيارتهم، آداب زيارتهم، زيارتهم فى رجب، زيارتهم بالنيابة و...).
• جلد هفتم: فهارس (فهرس اسماء النّبى و الائمة(ع) و كناهم و القابهم، فهرس الكنى و الالقاب و النعوت المشتركة للائمة المعصومين، فهرس الاماكن و البقاع، فهرس اوائل الاحاديث و الآثار و الزيارات و...).

امتیاز

• جامع بودن: این کتاب دانشنامه‌ای از زیارت‌های معصومان(ع) است.
• مستند بودن: زیارت‌ها بر اساس مهمترین منابع زیارتی شیعه استخراج شده است.
• بیان اختلاف نسخه‌ها: متن زيارات و غير آن، از منابع روايى و كتاب‌هاى خطى و چاپى استخراج گرديده و اختلاف نسخه‌ها نيز در پاورقى يادآورى شده است.
• شخصیت و زندگی‌نامه رجال: درباره شخصيت‌ها و رجال نام برده در كتاب، زندگى‌نامه كوتاهى در پاورقى ذكر شده است.

جوایز

• جزو آثار برگزیده هفتمین دوره کتاب سال ولایت (۱۳۸۴ش).
• شایسته تقدیر بیست و سومین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.
• رتبه اول کتاب(در بخش تصحیح و تحقیق) اهل قلم اصفهان 1384ش.
• کتاب برگزیده چهارمین جشنواره انتخاب کتاب رضوی 1390ش.

در نگاه دیگران

جعفر سبحانی، مرجع تقلید شیعه این کتاب را گامی بزرگ در گردآوی و تصحیح زیارت‌ها دانسته است. سید سلیمان حسینی شخصیت برجسته شیعیان تایلند، ترجمه مقدمه این کتاب را به زبان تایی در تایلند، در ردّ افکار وهابیت ضروری دانسته است.

چاپ

این کتاب، بار نخست، در ۷ جلد و ۳۰۸۵ صفحه، با گردآوردیِ موسسه امام هادی(ع)، در قم، توسط انتشارات پیام امام هادی(ع) و با همكارى معاونت پژوهشى و آموزشى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سال ۱۳۸۳ش منتشر شد. این کتاب بارها تجدید چاپ شده و سال ۱۳۸۶ش برای بار پنجم به چاپ رسید.

پیوند به بیرون

مطالعه بخش‌هایی از کتاب موسوعة زیارات المعصومین(ع).

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب کتابشناسی زیارت، رضا باقریان موحد، قم، نشر مشعر، ص78 و 79 است.

• پایگاه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.
• پایگاه مجازی موسسه پیام امام هادی(ع).
• شبکه جامع کتاب گیسوم.
• کتاب موسوعة زیارات المعصومین(ع) ، جمعی از پژوهشگران مؤسسه امام الهادى(ع)، قم، انتشارات پيام امام هادى(ع)، ١٣٨۴ش.
• کتاب‌شناسی زیارت، رضا باقریان موحد، مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.
• گزارش برگزاری هفتمین دوره کتاب سال ولایت، مجله گلستان قرآن، شماره ۲۱۲، نیمه اول مردادماه، ۱۳۸۴ش.
• معرفی کتاب موسوعة زیارات المعصومین(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هشتم، ص178.