ابوحبه عامر بن ثابت

اَبوحَبَّه عامِر بن ثابت، از صحابه پیامبر اسلام(ص) و شهدای غَزوه اُحُد. وی از بنی‌ثعلبه از تیره‌های قبیله اوس است. از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. برخی گفته‌اند او در غزوه بدر حضور داشته است. به علت سکونتش در منطقه بدر یا شرکت در جنگ بدر وی را بدری هم نامیده‌اند. در سلسله سند برخی از روایات، از ابوحبه نامی یاد شده است که شخص غیر از ابوحبه شهید است.

نام و نسب

عامر^[۱] بن ثابت بن نعمان بن امیه از تیره بنی‌ثعلبة بن عمرو بن عوف و از اوسیان است.^[۲] وی به کنیه‌اش شناخته می‌شود^[۳] که آن را ابوحبّه، ابوحَیَّه و ابوحَنَّه آورده‌اند که شاید برخی از نام‌ها تصحیف شده باشد.^[۴] گروهی ابوحبّه را صحیح‌تر دانسته‌اند.^[۵] در نام و نشان وی نیز اختلاف‌هایی دیده می‌شود. او را مالک،^[۶] عامر،^[۷] عمرو،^[۸] عمیر^[۹] و ثابت^[۱۰] خوانده‌اند و پدرش را عمرو،^[۱۱] عُمَیر،^[۱۲] ثابت،^[۱۳] عبدعمرو^[۱۴] و نعمان^[۱۵] گفته‌اند. در میان اصحاب پیامبر اسلام(ص) افرادی دیگر نیز با این کنیه دیده می‌شوند.^[۱۶] این اختلاف در نام و نشان عامر بن ثابت شاید بر‌آمده از شهرت وی به کنیه و وجود اصحاب هم‌کنیه او باشد.

نسب

سلسله نسب او را چنین دانسته‌اند: عامر بن ثابت بن نعمان بن امیة بن امرؤالقیس (برک) بن ثعلبة بن عمرو بن عوف بن مالک بن اوس. ذکر این نسب در برخی از منابع^[۱۷]، هماهنگی آن با اطلاعات کتاب جمهرة انساب العرب^[۱۸] و نیز نام بردن از ابی‌ضیاح ‌بن ثابت ‌بن نعمان‌ بن امیة^[۱۹] به عنوان برادر وی^[۲۰] و نگاهی به نام اجداد عبدالله بن جبیر، فرمانده تیراندازان سپاه اسلام در غَزوه اُحُد که از عمو زادگان او به شمار می‌آید،^[۲۱] نشان می‌دهد که وآن که با کنیه ابوحبه، ابوحنه یا ابوحیه،در جنگ اُحُد شهید شده است، عامر بن ثابت بن نعمان است. از این رو، عنوان مالک بن عمرو ‌بن ثابت بن کلفة بن ثعلبه^[۲۲] یا عناوین مشابه^[۲۳] برای او درست به نظر نمی‌رسد.

حضور در جنگ بدر و احد

به سبب سکونت ابوحبه در منطقه بدر^[۲۴] یا حضور وی در غَزوه بَدر^[۲۵]، او را بدری خوانده‌اند و از آن رو که با اهالی مدینه به یاری رسول خدا شتافت، وی را انصاری گفته‌اند. البته سمعانی حضور وی را در جنگ بدر نمی‌پذیرد.^[۲۶] ابوحبه‌ در غزوه احد شهید شده است.^[۲۷] افزون بر گزارش‌هایی کوتاه از حضور او در بدر و شهادتش در احد، اطلاعاتی که ابعاد زندگی او را روشن کند، در دست نیست. گویا از وی فرزندی بر جا نماند.^[۲۸] در سلسله اسناد برخی از روایت‌ها عنوان ابوحبه دیده می‌شود که فردی دیگر، جز ابوحبه شهید در احد است.^[۲۹]

پانویس

↑ الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸.
↑ جمهرة انساب العرب، ص۳۳۶-۳۳۷.
↑ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.
↑ الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸؛ اسد الغابه، ج۵، ص۶۵؛ غرر الفوائد، ص۳۳۶.
↑ الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸؛ غرر الفوائد، ص۳۳۶.
↑ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸.
↑ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵؛ ج۴، ص۱۶۲۸؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.
↑ الاکمال، ج۲، ص۳۲۱.
↑ الاصابه، ج۴، ص۵۹۰.
↑ الانساب، ج۲، ص۱۱۱.
↑ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.
↑ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.
↑ اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.
↑ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.
↑ جمهرة انساب العرب، ص۳۳۷؛ الانساب، ج۲، ص۱۱۱.
↑ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الاصابه، ج۷، ص۷۲.
↑ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الدرر، ص۱۲۸؛ جوامع السیره، ص۹۹.
↑ جمهرة انساب العرب، ص۳۳۲-۳۳۷.
↑ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ جوامع السیره، ص۹۹.
↑ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الروض الانف، ج۵، ص۲۶۸.
↑ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۲؛ جوامع السیره، ص۹۹.
↑ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵.
↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ عیون الاثر، ج۱، ص۳۲۴؛ البدایة ‌و النهایه، ج۳، ص۳۲۵.
↑ الانساب، ج۲، ص۱۱۱.
↑ الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.
↑ الانساب، ج۲، ص۱۱۱.
↑ المغازی، ج۱، ص۱۶۰؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹.
↑ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵.
↑ تقریب التهذیب، ص۶۳۱.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل أبوحَبَّه عامر بن ثابت.

الاستیعاب فی معرفة الاصحاب: ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۲۹ق؛
اسد الغابة فی معرفة الصحابه: ابن اثیر الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق؛
الاصابة فی تمییز الصحابه: ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛
الاکمال: ابن ماکولا (م.۴۷۵ق.)، بیروت، دار الکتب العربی، ۱۴۱۱ق؛
الانساب: عبدالکریم السمعانی (م.۵۶۲ق.)، به کوشش عبدالرحمان، حیدرآباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیه، ۱۹۶۲م؛
انساب الاشراف: البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق؛
البدایة و النهایه: ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق؛
تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م.۲۴۰ق.)، به کوشش فواز، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛
تقریب التهذیب: ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، به کوشش محمد عوامه، سوریه، دار الرشید، ۱۴۰۶ق؛
جمهرة انساب العرب: ابن حزم (م.۴۵۶ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۳ق؛
جوامع السیرة النبویه: ابن حزم اندلسی (م.۴۵۶ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه؛
الدرر فی اختصار المغازی و السیر: ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، قاهره، وزارت اوقاف مصر، ۱۴۱۵ق؛
الروض الانف: السهیلی (م.۵۱۸ق.)، بیروت، دار احیاء ‌التراث، ۱۴۱۲ق؛
السیرة النبویه: ابن هشام (م.۲۱۸ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه؛
الطبقات الکبری: ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق؛ *عیون الاثر: ابن سید الناس (م.۷۳۴ق.)، به کوشش ابراهیم محمد، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۴ق؛
غرر الفوائد المجموعه: یحیی بن علی القرشی (م.۶۶۲ق.)، به کوشش محمد خرشافی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق؛
المغازی: الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.

[1] الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸.

[2] جمهرة انساب العرب، ص۳۳۶-۳۳۷.

[3] الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.

[4] الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸؛ اسد الغابه، ج۵، ص۶۵؛ غرر الفوائد، ص۳۳۶.

[5] الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸؛ غرر الفوائد، ص۳۳۶.

[6] الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸.

[7] الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵؛ ج۴، ص۱۶۲۸؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.

[8] الاکمال، ج۲، ص۳۲۱.

[9] الاصابه، ج۴، ص۵۹۰.

[10] الانساب، ج۲، ص۱۱۱.

[11] الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.

[12] الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.

[13] اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.

[14] الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.

[15] جمهرة انساب العرب، ص۳۳۷؛ الانساب، ج۲، ص۱۱۱.

[16] الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الاصابه، ج۷، ص۷۲.

[17] الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الدرر، ص۱۲۸؛ جوامع السیره، ص۹۹.

[18] جمهرة انساب العرب، ص۳۳۲-۳۳۷.

[19] السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ جوامع السیره، ص۹۹.

[20] السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الروض الانف، ج۵، ص۲۶۸.

[21] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۲؛ جوامع السیره، ص۹۹.

[22] الطبقات، ج۳، ص۳۶۵.

[23] السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ عیون الاثر، ج۱، ص۳۲۴؛ البدایة ‌و النهایه، ج۳، ص۳۲۵.

[24] الانساب، ج۲، ص۱۱۱.

[25] الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.

[26] الانساب، ج۲، ص۱۱۱.

[27] المغازی، ج۱، ص۱۶۰؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹.

[28] الطبقات، ج۳، ص۳۶۵.

[29] تقریب التهذیب، ص۶۳۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]