ذَکَوَات بِیض، به منطقهٔ نجف و ارتفاعاتِ آن سرزمین که رنگش به سفیدی می‌زده، گفته می‌شده است. این نام در روایات وارد شده و امام علی(ع) در این منطقه دفن شده است.

واژه‌شناسی

برخی ذکوات را جمع ذکوة، به معنای قطعه‌ای از شن و سنگریزه که آتش‌گرفته و گداخته باشد معنا کرده‌اند.[یادداشت ۱][۱] برخی شن را در معنای ذکوة داخل نکرده و آن را قطعه آتشی افروخته معنا کرده‌اند.[۲] بیض، جمع ابیض[۳] به معنای رنگ سفید و روشن است.[۴] برخی نیز ذکوات البیض را به معنای تپه‌های شنی و گداخته و ملتهب گرفته‌اند.[۵]

موقعیت

به منطقهٔ نجف و ارتفاعاتِ آن سرزمین که رنگش به سفیدی می‌زده، ذکوات البیض گفته می‌شد و قبر امام علی(ع) در این منطقه قرار دارد. در روایات متعددی از آن نام برده شده؛[۶] از جمله ابوحمزۀ ثمالی از همراهی‌اش با زید بن علی تا ذکوات البیض خبر داده و زید بن علی آن‌جا را قبر علی بن ابی‌طالب(ع) معرفی کرده است.[۵]

پانوشت

  1. مجمع البحرین، ج‏1، ص159.
  2. جمهرة اللغة ؛ ج‏2 ؛ ص701
  3. الصحاح، ج‏3، ص1067.
  4. کتاب الماء، ج‏1، ص159.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ بحار الأنوار؛ ج‏46 ؛ ص184.
  6. فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۵، ص 12.
  1. الذَّکَوَاتُ‏" جمع" ذَکْوَةٍ" الجمرة الملتهبة من الحصی.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ‌نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره پنجم، زمستان ۱۳۸۹، ص ۱۲ است.
  • بحار الأنوار، محمد باقر بن محمد تقی مجلسی، بیروت، ۱۴۰۳ق.
  • جمهرة اللغة، محمد بن حسن ابن درید، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۸م.
  • کتاب الماء، عبدالله بن محمد ازدی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، تهران، ۱۳۸۷ش.
  • الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة، اسماعیل بن حمادجوهری، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۳۷۶ق.
  • مجمع البحرین، فخر الدین بن محمد طریحی، مرتضوی، تهران، ۱۳۷۵ش.