فَرّاش، کسی است که در زيارتگاه‌ها، مأمور پهن كردن و جمع كردن فرش‌ها، زيلوها و جارو كردن صحن‌ها و رواق‌ها است. منصب فراشى، در مزارهاى معصومان(ع)، افتخار بوده و گاهى زائران، به صورت افتخارى به این کار مى‌پردازند.


واژه‌شناسی

از ريشۀ فرش، كسى كه فرش و بساط را مى‌گسترد. به پيشخدمت و خدمتكار نيز گفته مى‌شود.[۱]

صيغۀ مبالغه از كلمۀ «فرش» است؛[۲] كسى كه فرش و بساط را مى‌گسترد. به پيشخدمت و خدمتكار و جاروكش و مأمور نظافت يك ساختمان و مسجد و حرم نيز گفته مى‌شود.[۳]

فراش، صيغۀ مبالغه از «فرش» و فرش، واژه‌ای عربی به معنای گستردن و پهن کردن است.

در مکان‌های مقدس

در زيارتگاه‌ها به كسانى كه مأمور پهن كردن و جمع كردن فرش‌ها و زيلوها و جارو كردن حرم و صحن‌ها و رواق‌هايند، فرّاش گفته مى‌شود. منصب فراشى و جاروكشى در مزارهاى معصومين، افتخار است و زائران گاهى به صورت افتخارى به آن مى‌پردازند.[۱]

فرّاشان، خدّامى هستند كه وظيفۀ آنان حفظ نظافت و طهارت و غبارروبى رواق‌ها، حفظ نظم و آرامش و تقسيم گل‌هاى بالاى ضريح بين زائران است. علاوه بر اين، ارائۀ راهنمايى‌هاى لازم به زائران و برف‌روبى حرم و بيوتات بر عهدۀ فرّاشان است. فرّاشان در مراسم خطبۀ صبح، رواق‌هاى دارالسياره يا دارالحكمه را (در مشهد) براى مراسم آماده مى‌كنند و در هنگام برگزارى مراسم صفّه و خطبه، مراقبت بر حفظ نظم و زمان را بر عهده دارند. تنظيم لوح و لاله و قرآن براى اجراى مراسم صفّۀ صبح و شام و هدايت زائران در رواق‌هاى دارالحفّاظ و دارالسّلام را هم انجام مى‌دهند.[۴]

پانوشت

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ فرهنگ‌نامه زیارت، ص۵۰.
  2. لغت نامه دهخدا ذیل واژه فراش، به نقل از اقرب الموارد؛ فرهنگامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص38.
  3. فرهنگامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص38.
  4. فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص38، به نقل از راهنماى جامع اماكن متبركه، ص ۵٩.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره چهاردهم، بهار 1392، ص38. است.

فرهنگ‌نامه زیارت، جواد محدثی، مشعر، تهران، ۱۳۸۷ش.