نماز طواف
مفهوم‌شناسی
نماز طواف، دو رکعت نماز است که باید پس از طواف کعبه به نیّت نماز طواف خوانده شود.
چگونگی
نماز طواف مانند نماز صبح است؛ ولى اذان و اقامه ندارد و بر مردان واجب نيست حمد و سوره آن را بلند بخوانند.
مكان و زمان
نماز طواف را بايد در مسجدالحرام، پشت مقام ابراهيم(ع) بخوانند به‌طورى كه مقام ابراهيم(ع) بين نمازگزار و كعبه واقع شود و چنانچه مسجدالحرام خلوت باشد و مزاحمتى براى ديگران نباشد، هرچه نزديك‌تر بايستند بهتر است. به‌نظر برخى از فقیهان چنانچه دو طرف مقام (نزديك آن) بخوانند اشكال ندارد.
نماز طواف بايد پس از طواف و پيش از سعى خوانده شود و با طواف نبايد زياد فاصله داشته باشد؛ يعنى پس از تمام شدن طواف بايد نماز را بخواند به‌طورى كه بگويند بعد از طواف، نماز طواف را خواند.
شك
شك در نماز طواف، حكم شك در نماز واجب دو ركعتى، مثل نماز صبح را دارد؛ بنابراين:
- شک در شمار رکعت‌ها: اگر در تعداد ركعت‌هاى نماز طواف شك كند، نماز باطل است؛
- شک در اجزاء: اگر در اجزاى نماز، مثل سجده يا تشهد شك كند، دو فرض دارد:
- اگر در انجام دادن آن جزء شك كند، چنانچه وارد جزء بعدى نشده (از محل آن نگذشته) آن جزء را بجا مى‌آورد[یادداشت ۱] و چنانچه از محل آن گذشته باشد، به شك خود اعتنا نمى‌كند و نماز صحيح است.
- اگر در صحّت آن جزء شك كند، يعنى نمى‌داند آن‌چه به‌جاى آورده صحيح بوده يا نه، به شك خود اعتنا نمى‌كند و نماز صحيح است.
- شک پس از نماز: اگر بعد از تمام شدن نماز طواف، برايش شكى پيش آيد، هر چه باشد اعتنا نمى‌شود و نماز خوانده شده كفايت مى‌كند.
تصحیح نماز
نماز طواف جزء نمازهاى واجب است و مانند ساير نمازها بايد به‌طور صحيح خوانده شود و چون جزء مجموعه اعمالى است كه اگر صحيح نباشد، ممكن است پى‌آمدهايى داشته باشد، مثلاً در احرام باقى بماند، داراى اهميت ويژه‌اى است؛ از این رو، بر همه افراد لازم است كه براى تصحيح نماز خود اقدام كنند.
چنانچه كسى تلاش كرد و تا وقت اعمال نتوانست نماز خود را تصحيح كند، بايد خودش نماز طواف را بجا آورد.
مستحبات
نماز طواف دارای مستحباتی است، که برخی‌ها از آنها چنین است:
- خواندن سوره توحيد پس از حمد در ركعت اول؛
- خواندن سوره كافرون پس از حمد در ركعت دوم؛[یادداشت ۲]
- بجا آوردن حمد و ثناى الهى و صلوات بر محمّد و آل محمد پس از نماز؛
- طلب قبولى نماز از خداوند؛
- خواندن دعاهاى وارد شده پس از نماز.