دعاهای مناسک عمره تمتع و حج
دعاهای مناسک حج و عمره مجموعه‌ای از دعاها است که بر اساس روایات و فتوای فقیهان شیعه، خواندن آنها در مناسک حج و عمره مستحب است.
هنگام پوشیدن لباس احرام
هنگام پوشیدن لباس احرام مستحب است این دعا خوانده شود:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی رَزَقَنِی مَا اُوَارِی بِهِ عَوْرَتِی وَ اُؤَدِّی بِهِ فَرْضِی وَ اَعْبُدُ فِیهِ رَبِّی وَ اَنْتَهِی فِیهِ اِلَی مَا اَمَرَنِی الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی قَصَدْتُهُ فَبَلَّغَنِی وَ اَرَدْتُهُ فَأَعَانَنِی وَ قَبِلَنِی وَ لَمْ یَقْطَعْ بِی وَ وَجْهَهُ اَرَدْتُ فَسَلَّمَنِی فَهُوَ حِصْنِی وَ کَهْفِی وَ حِرْزِی وَ ظَهْرِی وَ مَلَاذِی وَ مَلْجَئِی وَ مَنْجَایَ وَ ذُخْرِی وَ عُدَّتِی فِی شِدَّتِی وَ رَخَائِی.
ستایش برای خدایی است که به من لباسی روزی داد تا شرمگاهم را بپوشانم، واجبم را انجام دهم، برای پروردگارم عبادت کنم و به آنچه دستور داده عمل کنم، ستایش برای خدایی است که به سوی او آمدم و او به مقصدم رساند، و قصد او کردم کمکم کرد و پذیرایم شد و مرا ناامید نساخت، و قصد اخلاص کردم من را به سلامت داشت پس او پناهگاهم، پشتوانه‌ام، امید و پناهم، و یار و یاورم در سختی و آسانی است.
هنگام ورود به حرم مکی
مستحب است هنگام ورود به حرم مکی این دعا خوانده شود:
اَللّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتابِکَ الْمُنْزَلِ وَ قَوْلُکَ الْحَقُّ: ﴿وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً وَ عَلی کُلِّ ضامِر یَأْتِینَ مِنْ کُلِّ فَجّ عَمِیق﴾ اَللّهُمَّ إِنّـِی أَرْجُو أَنْ أَکُونَ مِمَّنْ أَجابَ دَعْوَتَکَ، وَ قَدْ جِئْتُ مِنْ شُقَّةٍ بَعِیدَة وَ مِنْ فَجٍّ عَمِیق، سامِعاً لِنِدائِکَ، وَ مُسْتَجِیباً لَکَ، مُطِیعًا لاَِمْرِکَ وَ کُلُّ ذلِکَ بِفَضْلِکَ عَلَیَّ وَ إِحْسانِکَ إِلَیَّ
خداوندا! در قرآنت (به ابراهیم) فرمودی و فرموده‌ات درست است که «مردم را به حج فراخوان تا پیاده و سواره بر مرکب‌های لاغر اندام از هر راه دور به سویت آیند»، خداوندا، من امیدوارم از کسانی باشم که دعوتت را پاسخ گفته و از سرزمین و راه دوری آمده‌ام، ندایت را شنوا و پذیرا و فرمانبردارت هستم، و این همه به فضل و احسان توست
فَلَکَ الْحَمْدُ عَلی مَا وَفَّقْتَنِی لَهُ، أَبْتَغِی بِذلِکَ الزُّلْفَةَ عِنْدَکَ وَالْقُرْبَةَ إِلَیْکَ وَ الْمَنْزِلَةَ لَدَیْکَ، وَالْمَغْفِرَةَ لِذُنُوبِی، وَالتَّوْبَةَ عَلَیَّ مِنْها بِمَنِّکَ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَحَرِّمْ بَدَنِی عَلَی النّارِ، وَ آمِنّـِی مِنْ عَذابِکَ وَعِقابِکَ، بِرَحْمَتِکَ یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ.
پس سپاس تو را سزد که مرا به آن توفیق بخشیدی که به سویت تقرب جویم، و نزدیکی به سوی تو و جاه و منزلت نزد تو و مغفرت گناهانم خواستار شوم که بر من به لطف خویش ببخشایی، خداوندا! درود فرست بر محمد و آلش، و بدنم را بر آتش حرام ساز و از عذاب و کیفرت امانم ده، به رحمتت ای مهربانترین مـهـربــانـان.
هنگام ورود به مسجد الحرام
بر اساس روایات، مستحب است حج‌گزار جلوی در مسجد الحرام بایستد و بگوید:
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَکاتُهُ، بِسْمِ اللّهِ وَ بِاللّهِ وَ ما شآءَ اللّهُ، اَلسَّلامُ عَلی رَسُولِ اللّهِ و آلِهِ، اَلسَّلاَمُ عَلی اِبْراهِیمَ وَ آلِهِ وَ السَّلامُ عَلی أَنْبِیاءِ اللهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ.
سلام و رحمت و برکات خدا بر تو ای پیامبر، به نام خدا و به یاری او، و یاری از خداست و خواست خواست خداست، سلام بر رسول خدا و آل او، سلام بر ابراهیم خلیل‌الله و آلش، سلام بر پیامبران خدا و فرستادگانش و سپاس مخصوص پروردگار جهانیان است.
و نیز پس از ورود به مسجدالحرام رو به کعبه دست‌هایش را بلند کند و بگوید:
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْأَلُکَ فِی مَقامی هذا، وَ فی اَوَّلِ مَناسِکی اَنْ تَقْبَلَ تَوْبَتی وَ اَنْ تَتَجاوَزَ عَنْ خَطِیئَتی، وَ اَنْ تَضَعَ عَنِّی وِزْرِی، اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی بَلَّغَنِی بَیْتَهُ الْحَرامَ اَللّهُمَّ اِنِّی اَشْهَدُ اَنَّ هذا بَیْتُکَ الْحَرامُ الَّذِی جَعَلْتَهُ مَثابَةً لِلنّاسِ، وَ اَمْناً مُبارَکاً، وَ هُدیً لِلْعالَمِینَ
خداوندا، در این جایگاهم و در اول مناسکم از تو می‌خواهم که توبه‌ام را بپذیری و از اشتباهاتم درگذری و وزر و وبالم را از من برداری، ستایش مخصوص خدایی است که مرا به بیت الحرام خویش رساند، خداوندا، گواهی دهم که این محل آمد و شد مردم و محل امن و مبارک و هدایت جهانیان قرار دادی
اَللّهُمَّ اِنّی عَبْدُکَ، وَ الْبَلَدَ بَلَدُکَ، وَ الْبَیْتَ بَیْتُکَ، جِئْتُ اَطْلُبُ رَحْمَتَکَ، وَ اَؤُمُّ طاعَتَکَ، مُطِیعاً لاَِمْرِکَ، راضِیاً بِقَدَرِکَ، اَسْأَلُکَ مَسْأَلَةَ الْمُضْطَرِّ اِلَیْکَ، الْخائِفِ لِعُقُوبَتِکَ، اَللّهُمَّ افْتَحْ لی اَبْوابَ رَحْمَتِکَ، وَ اسْتَعْمِلْنی بِطاعَتِکَ وَ مَرْضاتِکَ.
آمده‌ام تا رحمت تو را بخواهم و آهنگ اطاعت تو کردم، فرمانبدار امر تو باشم، و راضی به تقدیر تو هستم، از تو می‌خواهم مانند نیازمندی که از مجازات تو ترسان است، خداوندا! درهای رحمتت را به رویم بگشا و به طاعت و جلب رضایتت وادارم ساز.
همچنین روبه‌روی کعبه بایستد و خطاب به آن بگوید:
اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي عَظَّمَكِ وَ شَرَّفَكِ وَ كَرَّمَكِ وَ جَعَلَكِ مَثابَةً لِلنّاسِ وَ أَمْناً مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِيــنَ.
ستایش خدایی را که تو را بزرگ و با شرافت و محل آمد و شد مردم و جای امن و مبارک و مایه هدایت جهانیان قرار داد.
هنگام طواف
بر اساس روایات، مستحب است وقتی حج‌گزار محاذی حجر الاسود قرار گرفت بگوید:
أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، آمَنْتُ بِاللهِ، وَ كَفَرْتُ بِالْجِبْتِ وَ الطّاغُوتِ وَ بِاللاّتِ وَ الْعُزّى، وَ عِبادَةِ الشَّيْطانِ، وَ عِبادَةِ كُلِّ نِدّ يُدْعى مِنْ دُونِ اللّهِ
گواهی می‌دهم که معبودی جز خدای یکتا نیست و اینکه محمد بنده و فرستاده اوست، ایمان آوردم به خدا، و به جبت و طاغوت و لات و عزّی و عبادت شیطان و عبادت هر چه شریک خدا خـوانــده شـود کـفـر می‌ورزم.
- دعاى شوط اول
اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي يُمْشى بِه عَلى طَلَلِ الْماءِ، كَما يُمْشى بِه عَلى جَدَدِ الاَْرْضِ، وَأَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي يَهْتَزُّ لَهُ عَرْشُكَ، وَأَسْأَلُكَ بِاِسْمِكَ الَّذِي تَهْتَزُّ لَهُ أَقْدامُ مَلائِكَتِكَ، وَأَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي دَعاكَ بِهِ مُوسى مِنْ جانِبِ الطُّورِ
خداوندا، از تو مسألت مى‌كنم به آن نامت كه با ذكر به وسيله آن بر روى آب راه مى‌روند، چنانچه بر روى زمين سخت و هموار، و از تو مى‌خواهم به حق آن نامت كه عرش براى آن به لرزه مى‌افتد، و از تو مى‌خواهم به حق آن اسمت كه گام‌هاى فرشتگان به لرزه مى‌افتد، و از تو مى‌خواهم به حق آن نامت كه موسى تو را با آن از سوى كوه طور خواند
فَاسْتَجَبْتَ لَهُ، وَأَلْقَيْتَ عَلَيْهِ مَحَبَّةً مِنْكَ، وَأَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي غَفَرْتَ بِهِ لِمُحَمَّد صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَما تَأَخَّرَ، وَأَتْمَمْتَ عَلَيْهِ نِعْمَتَكَ ، أَنْ تَرْزُقَنِي خَيْرَ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ
و دعايش را مستجاب كردى و محبت خويش را به او القا كردى، و از تو مى‌خواهم به آن نامت كه گناه گذشته و آينده حضرت محمد(ص) را بخشيدى و نعمت خود را بر او تمام كردى كه مرا از خير دنيا و آخرت بهره مند سازى. در این هنگام حاجی، حاجات خود را بخواهد.
- دعاى دور دوم
اَللّهُمَّ إِنّـِي إِلَيْكَ فَقِيرٌ، وَإِنّـِي خائِفٌ مُسْتَجِيرٌ، فَلا تُغَيِّرْ جِسْمِي وَلا تُبَدِّلِ اسْمِي. سائِلُكَ فَقِيرُكَ مِسْكِينُكَ بِبابِكَ، فَتَصَدَّقْ عَلَيْهِ بِالْجَنَّةِ. اَللّهُمَّ الْبَيْتُ بَيْتُكَ، وَالْحَرَمُ حَرَمُكَ، وَالْعَبْدُ عَبْدُكَ، وَهذا مَقامُ الْعائِذِ الْمُسْتَجِيرِ بِكَ مِنَ النّارِ، فَأَعْتِقْنِي وَ والِدَيَّ وَ أَهْلِي وَوُلْدِي وَإِخْوانِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنَ النّارِ، يا جَوادُ يا كَرِيمُ
خداوندا، من به تو نيازمندم، و من بيمناك و پناه جويم، پس جسمم را دگرگون مساز و نامم را تبديل مكن، گداى تو، مسكين تو به در خانه ات آمده، بهشت را به او عطا فرما، خداوندا، خانه، خانه تو و حرم، حرم تو و بنده، بنده تو است، و اين است جايگاه پناهنده تو از آتش دوزخ، مرا و پدر و مادرم را و خانواده ام و فرزندانم و برادران ايمانى ام را از آتش آزاد ساز، اى بخشنده و اى كريم.
دعاى دور سوم
«اَللّهُمَّ أَدْخِلْنِي الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ، وَأَجِرْنِي بِرَحْمَتِكَ مِنَ «خداوندا! مرا به بهشت وارد ساز به رحمتت از آتش پناهم ده، و از بيمارى النّارِ، وَعافِنِي مِنَ السُّقْمِ، وَأَوْسِعْ عَلَيَّ مِنَ الرِّزْقِ الْحَلالِ، وَادْرَأْ عافيتم بخش، و از روزى حلال وسعتم ده، و دور كن از من شرّ عَنّـِي شَرَّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ، وَشَرَّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ، يا ذَا تبهكاران جنّ و انس را، و شرّ فاسقان عرب و عجم را، اى صاحب نعمت الْمَنِّ وَالطَّوْلِ، وَالْجُودِ وَالْكَرَمِ، اِنَّ عَمَلِي ضَعِيفٌ فَضاعِفْهُ لِي، و فضل، اى بخشنده كريم، عملم ضعيف است آن را مضاعف ساز، وَتَقَبَّلْهُ مِنّـِي، إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ».
و آن را از من بپذير كه تو شنوا و دانايى.»
دعاى دور چهارم
«يا اَللهُ يا وَلِىَّ الْعافِيَةِ، وَخالِقَ الْعافِيَةِ، وَرازِقَ الْعافِيَةِ، «اى خدا! اى صاحب عافيت و خالق عافيت و رازق عافيت وَالْمُنْعِمَ بِالْعافِيَةِ، وَ الْمَنَّانَ بِالْعَافِيَةِ، وَالْمُتَفَضِّلُ بِالْعافِيَةِ عَلَيَّ و بخشنده عافيت و دهنده نعمت عافيت و افزاينده عافيت وَعَلى جَمِيعِ خَلْقِكَ، يا رَحْمانَ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ وَرَحِيمَهُما، صَلِّ بر من و همه آفريده هايت، اى خداى رحمان و رحيم در دنيا و آخرت، درود فرست عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَارْزُقْنا الْعافِيَةَ، وَ دَوَامَ الْعَافِيَةِ، وَتَمامَ بر محمّد و خاندانش، و عافيت را روزى گردان; تمام عافيت الْعافِيَةِ، وَشُكْرَ الْعافِيَةِ فِي الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ، يا أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ». و شكر عافيت را در دنيا و آخرت اى مهربان ترين مهربانان.»
دعاى دور پنجم
«اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي شَرَّفَكِ وَعَظَّمَكِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي بَعَثَ «حمد خدايى را كه تو(كعبه) را شرف و عظمت بخشيد، و حمد خدايى راست كه محمّد(صلى الله عليه وآله) را مُحَمَّداً نَبِيّاً، وَجَعَلَ عَلِيّاً إِماماً. اَللّهُمَّ اهْدِ لَهُ خِيارَ خَلْقِكَ، وَجَنِّبْهُ به نبوت برانگيخت و على(عليه السلام) را امام قرار داد، خداوندا نيكان خلقت را به زيارت كعبه رهنمون باش، و تبهكاران شِرارَ خَلْقِكَ». را از آن دور گردان.»
آنگاه مى گويى:
( رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الاْخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ پروردگارا! در دنيا به ما نيكى و در آخرت نيكى بخش و از عذاب آتش النّــارِ ) . بازمان دار.»
دعاى دور ششم
«اَللّهُمَّ الْبَيْتُ بَيْتُكَ، وَالْعَبْدُ عَبْدُكَ، وَ هذا مَقامُ الْعائِذِ بِكَ مِنَ «خداوندا! خانه، خانه تو، و بنده، بنده تو و اين جايگاه پناهنده به تو از النّارِ. اَللّهُمَّ مِنْ قِبَلِكَ الرَّوْحُ وَالْفَرَجُ وَالْعافِيَةُ. اَللّهُمَّ اِنَّ عَمَلِي آتش است، خداوندا! از سوى تو است رحمت و گشايش و عافيت، خداوندا! عملم ضَعِيفٌ فَضاعِفْهُ لِي، وَاغْفِرْ لِي مَا اطَّلَعْتَ عَلَيْهِ مِنّـِي وَ خَفِيَ ضعيف است، آن را مضاعف ساز، و آنچه را بر تو آشكار و بر خلقت پنهان است عَلى خَلْقِكَ، أَسْتَجِيرُ بِاللهِ مِنَ النّارِ». بر من ببخش، از آتش به خدا پناه مى برم.»
دعاى دور هفتم
«اَللّهُمَّ إِنَّ عِنْدِي أَفْواجاًمِنْ ذُنُوب، وَأَفْواجاً مِنْ خَطايا وَعِنْدَكَ «خداوندا! مرا انبوهى از گناه و انبوهى از لغزش است و ترا أَفْواجٌ مِنْ رَحْمَة، وَأَفْواجٌ مِنْ مَغْفِرَة، يامَنِ اسْتَجابَ لاَِبْغَضِ خَلْقِهِ انبوهى ازرحمت وانبوهى ازمغفرت، اى آنكه مستجاب كردى دعاى دشمن ترين خلقت (شيطان) إِلَيْهِ إِذْ قالَ أَنْظِرْنِي إِلى يَوْمِ يُبْعَثُـونَ، اِسْتَجِبْ لِـي». را، آنگاه كه گفت: «مرا تا روز رستاخيز مهلت ده» دعايم را مستجاب گردان.»
سپس حاجاتت را بخواه و آنگاه بگو:
«اَللّهُمَّ قَنِّعْنِي بِما رَزَقْتَنِي، وَبارِكْ لِي فِيما آتَيْتَنِي». «خداوندا! مرا به داده ات قناعت بخش، آنچه را داده اى برايم بركت ده.»