قربانی (فتاوای مراجع)

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام قربانی است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله قربانی.

نوع حیوان قربانی

مسئله ۱۰۲۰
امام خمینی: واجب است بر کسي که حج تمتع به جا مي‌آورد، ذبح يک هدي؛ يعني يک شتر يا يک گاو يا يک گوسفند و شتر افضل است و پس از آن گاو بهتر است.^{[م۱۰۲۰ ۱]}
مراجع دیگر: ↑ ‌ آيت‌الله خامنه‌اي: کسي که حج تمتع به جا مي‌آورد، بايد يکي از چهارپايان سه‌گانه، يعني شتر يا گاو يا گوسفند يا بز را قرباني کند، تفاوتي ندارد که قرباني نر باشد يا ماده و بهتر آن است که شتر باشد، اما غير از چهارپايان مذکور، قرباني کردن ساير حيوانات کفايت نمي‌کند. آیت‌الله سبحاني: ذبح شتر از فضيلت بيشتري برخوردار است و پس از آن گاو و در آخر گوسفند و در ميان اقسام گوسفند، قوچ و بره نر افضل است و در مرتبه بعد بز نر و در صورتي که اينها يافت نشود ميش ثواب بيشتري دارد تا بز ماده.

مسئله ۱۰۲۲
امام خمینی: ساير حيوانات، غير از سه حيوان مذکور، کافي نيست.
مراجع دیگر:

یک قربانی برای چند نفر

مسئله ۱۰۲۱
امام خمینی: کفایت نمی‌کند^{[م۱۰۲۱ ۱]}براي چند نفر به شرکت، يک هدي در حال اختيار، بلکه در حال ضرورت نيز محل اشکال است و احتياط واجب جمع بين شرکت در ذبح و روزه است که ذکر مي‌شود.^{[م۱۰۲۱ ۲]}
مراجع دیگر: ↑ ‌ آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب ↑ آية الله زنجاني: بلکه در حال ضرورت نيز کفايت نمي‌کند و بايد به جاي آن روزه بگيرند. آية الله سبحاني: هر فردي بايد مستقلاً گوسفندي را قرباني کند و قرباني يک گوسفند براي دو نفر صحيح نيست بنابراين هرگاه دو نفر فقط توانايي خريد يک گوسفند داشته باشند بايد به جاي قرباني روزه بگيرند مگر اينکه يکي از دو نفر پول خود را به ديگري ببخشد يا قرض دهد تا او قرباني کند و خود روزه بگيرد اين کار جايز است. آية الله صافي: در صورت ضرورت مثل اينکه جز يک قرباني پيدا نشود و به واسطه بهاي زيادي که مالک آن معين کرده هر يک نتوانند آن را بخرند يا اگر بيشتر از يک قرباني پيدا شود به واسطه گراني قيمت نتوانند خريداري نمايند به طور شرکت خريداري نمايند و قرباني کنند و احتياطاً بدل آن روزه بگيرند ولي اگر يک قرباني بيشتر پيدا نشود و هر يک بتوانند آن را خريداري نمايند هر کدام توانستند بايد قرباني نمايند بنابراين اگر يک نفر قرباني داشته باشد نمي‌تواند ديگران را با خود شريک کند. آية الله فاضل: اگرچه بعيد نيست در حال ضرورت يک هدي براي چند نفر به شراکت کفايت کند و در اين صورت احتياط مستحب جمع بين شراکت در هدي و روزه است.

ویژگی‌های حیوان قربانی

مسئله ۱۰۲۳
امام خمینی: در هدي چند چيز معتبر است و بايد مراعات شود: اول ـ آنکه اگر شتر باشد سن آن کمتر از پنج سال نباشد و داخل در شش سال شده باشد^{[م۱۰۲۳ ۱]} و اگر گاو است بنا بر احتياط واجب، کمتر از دو سال نباشد و داخل در سه سال شده باشد و همچنين در «بز» کمتر از سن گاو نباشد^{[م۱۰۲۳ ۲]}و در ميش به احتياط واجب کمتر از يک سال نباشد و داخل در سال دوم شده باشد.^{[م۱۰۲۳ ۳]} دوم ـ بايد صحيح باشد، پس حيوان مريض کافي نيست^{[م۱۰۲۳ ۴]}حتي مثل کچلي بنا بر احتياط. سوم ـ بايد خيلي پير نباشد.^{[م۱۰۲۳ ۵]} چهارم^{[م۱۰۲۳ ۶]}-بايد تام الأجزاء باشد و ناقص کافي نيست. پس اگر واضح باشد کوري يا لنگي آن بنا بر اقوي کافي نيست و اگر واضح نباشد به احتياط واجب کافي نيست^{[م۱۰۲۳ ۷]} و احتياط واجب آن است که چشمش سفيد نشده باشد و بايد گوش بريده^{[م۱۰۲۳ ۸]} و دم بريده و شاخ داخل آن شکسته يا بريده نباشد. پنجم ـ بايد لاغر نباشد و اگر در گُرده او پيه باشد کافي است، و احتياط آن است که آن را در عرف لاغر نگويند.^{[م۱۰۲۳ ۹]} ششم ـ بايد «خصي» نباشد،^{[م۱۰۲۳ ۱۰]} يعني بايد خصيتين آن را بيرون نياورده باشند. هفتم ـ بايد بيضه آن را نکوبيده باشند به احتياط واجب^{[م۱۰۲۳ ۱۱]} هشتم ـ بايد در اصل خلقت بي‌دم نباشد به احتياط واجب و اگر گوش يا شاخ در خلقت اصلي نداشته باشد، بعيد نيست کفايت، اگرچه خلاف احتياط است.^{[م۱۰۲۳ ۱۲]} نهم ـ در اصل خلقت بي‌بيضه نباشد.^{[م۱۰۲۳ ۱۳]}
مراجع دیگر: ↑ ‌ آية الله خامنه‌اي: بنا بر احتياط واجب. ↑ آية الله زنجاني: گاو و بز يک ساله، کافي است و بنا بر احتياط مستحب، دو ساله باشند. آية الله سبحاني: شتر بايد داخل در شش سال و گاو و بز داخل در سه سال و گوسفند (بره و ميش) وارد در دو سال شده باشد. آية الله فاضل: اگر گاو داخل در سال دوم شده باشد کفايت مي‌کند ولي بهتر است کمتر از دو سال نباشد و همچنين است اگر قرباني بز باشد و اگر ميش باشد کمتر از يک سال هم کفايت مي‌کند ولي احتياط مستحب است که کمتر از يک سال نباشد. ↑ آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: گوسفند بايستي هفت ماهش تمام و وارد ماه هشتم باشد و کمتر از آن کافي نيست و احتياط اين است که يک سالش تمام و در سال دوم داخل شده باشد. آية الله زنجاني: ميش شش ماهه، کافي است و بنا بر احتياط مستحب يک ساله باشد. ↑ آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط اولي اين است که مريض نباشد. آية الله زنجاني، آية الله صافی: حيواني که مبتلا به مرضي است که گوشتش را فاسد کرده کافي نيست و مجرد کچلي حيوان، مانعي ندارد. آية الله سبحاني: حيوان مريض که گوشت آن فاسد و خوردن آن موجب بيماري مي‌شود مجزي نيست. آية الله فاضل: بنا بر احتياط واجب بايد صحيح باشد. آية الله گلپايگاني، متعرض اين حکم نشده‌اند. ↑ آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط اولي آن است که خيلي پير نباشد يعني مغز استخوانش آب نشده باشد. آية الله سبحاني: بالا بودن سن قرباني مانع نيست آنچه مانع است اين است که به خاطر شکستگي مغز استخوانش آب شده باشد. آية الله زنجاني: به طوري که استخوانش پوک باشد. آية الله فاضل، آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب. ↑ آية الله بهجت: بايد تام الاجزاء باشد پس کور و يک چشمي و لنگ و گوش بريده حتي اگر قليلي از گوش بريده باشند و آنکه از شاخ اندروني آن چيزي ناقص است مجزي نيست. آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: بايد تام الاعضاء باشد پس کافي نيست کور (هرچند يک چشم باشد) و لنگ و گوش بريده و آنکه شاخ داخلش شکسته است و مانند آن. آية الله خامنه‌اي: چهارم آنکه اعضا و اندام‌هاي آن، کامل باشد، بنابراين قرباني کردن حيوان ناقص، مانند حيواني که اخته شده يا بيضه‌اش کشيده شده باشد، کافي نيست، اما اگر بيضه‌هايش کوفته شده و اخته نشده باشد، قرباني کردن آن کفايت مي‌کند، و نيز قرباني کردن حيوان دم‌بريده و کور و شَل و گوش بريده و حيواني که قسمت داخلي شاخ آن شکسته باشد، يا از ابتدا با يکي از اين عيوب به دنيا آمده باشد، کافي نيست. بنابراين قرباني کردن حيواني که فاقد يکي از اندام‌هايي باشد که در ديگر هم‌نوعان آن وجود دارد، به گونه‌اي که فقدان آن عضو يک نقص به‌ شمار آيد، کافي نيست. اما اگر بخش بيروني شاخ آن (که مانند غلاف و پوشش بخش داخلي است) شکسته باشد، يا گوش آن شکافته يا سوراخ شده باشد، مانعي ندارد. ‌آية الله زنجاني: بايد تام الاجزاء و سالم باشد پس ناقص و معيوب، کافي نيست. آية الله سبحاني: نبايد قرباني لنگي‌اش آشکار، کور، لوچ، دم بريده، اخته شده، گوش بريده، و يا دست و پا شکسته باشد همچنين نبايد ريشه شاخ آن شکسته باشد و سر شاخ شکسته باشد اشکال ندارد. ↑ آية الله زنجاني: رعايت اين احتياط مستحب است. آية الله مکارم: لنگي مختصر عيب ندارد. ↑ آية الله زنجاني: اگر قسمتي از گوش حيوان بريده باشد، اشکال ندارد. ↑ آية الله بهجت: بايد لاغر نباشد و مشهور کفايت بودن پيه در گرده اوست و احوط آنست که علاوه بر اين او را در عرف لاغر نگويند. آية الله خويي: بايد عرفاً لاغر نباشد و پيه داشتن در گرده ملاک نيست. آية الله زنجاني، آية الله مکارم: بر کليه آن مقداري چربي باشد کافي است. آية الله سبحاني: نبايد در عرف لاغر شمرده شود. آية الله سيستاني: معتبر است که قرباني عرفاً لاغر نباشد. ↑ آية الله تبريزى، آية الله فاضل: بنا بر احوط قرباني نبايد اَخته باشد. آية الله سبحاني: با وجود حيوان سالم نبايد قرباني از حيواناتي باشد که با شکافتن پوست، بيضه‌هايش را بيرون مي‌آورند. ↑ آية الله بهجت، آية الله فاضل: اين احتياط مستحب است. آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط و اولي آن است که بيضه آن را نکوبيده باشند. آية الله خامنه‌اي: به ذيل شرط چهارم مراجعه شود. آية الله زنجاني: بنا بر احتياط مستحب، بيضه آن را نتابيده و نکوبيده و نماليده باشند. آية الله سبحاني: حيواني که رگ‌هاي بيضه‌هايش را کوبيده باشند و بيضه‌هايش برجا باشد حتي با وجود حيوان فاقد اين عيب، براي قرباني کافي است ولي در هر حال بهتر است با وجود حيوان سالم اين نوع حيوان را نيز قرباني نکنند. آية الله گلپايگاني، آية الله مکارم: جايز است کشتن حيواني که بيضه آن را کوبيده باشند. ↑ آية الله بهجت: باکي نيست اگر گوش او شکافته يا سوراخ باشد اگرچه احوط ترک اين دو و ترک حيواني که شاخ يا دم از براي او در اصل خلقت نباشد و همچنين آن حيوان که عروق و بيضتين او را ماليده باشند که او را موجوء و مرضوض الخصيتين گويند اگرچه اظهر اجزاء موجوء است. آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط و اولي اين است که قرباني طوري نباشد که از اصل خلقت شاخ و دُم نداشته باشد. آية الله خامنه‌اي: به ذيل شرط چهارم مراجعه شود. آية الله زنجاني: ذبح حيواني که در اصل خلقت، گوش ندارد و همچنين حيواني که دم ندارد و عرفاً ناقص به حساب مي‌آيد کافي نيست؛ ولي اگر در اصل خلقت، شاخ نداشته باشد اشکال ندارد. آية الله سبحاني: اگر نداشتن دم در برخي از نژادهاي گوسفند طبيعي باشد قرباني کردن آن صحيح است؛ ولي اگر نژاد آن داراي دم باشد و يکي از آنها بي‌دم به دنيا آمده باشد، آن گوسفند براي قرباني کافي نيست. حيواني که در آفرينش فاقد گوش است يا گوش‌هاي آن را از ته بريده باشند مجزي نيست ولي اگر کمي از گوش را بريده و يا به عنوان علامت‌گذاري سوراخ کرده‌اند اشکالي ندارد با اين حال بهتر است غير آن را انتخاب کنند. آية الله صافي، آية الله گلپايگاني: احتياط واجب آن است که حيواني را که شاخ يا گوش يا دم در اصل خلقت ندارد قرباني نکند. آية الله مکارم: اگر در اصل خلقت بي‌دم باشد اشکال ندارد. ↑ آية الله مکارم: بنا بر احتياط.

منبع

این مقاله برگرفته از صفحه 219 تا 222 کتاب مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی(ره) و مراجع معظم تقلید تهیه و تنظیم در پژوهشکده حج و زیارت، منتشر شده به سال ۱۳۹۷، است.

[1] 
‌ آيت‌الله خامنه‌اي: کسي که حج تمتع به جا مي‌آورد، بايد يکي از چهارپايان سه‌گانه، يعني شتر يا گاو يا گوسفند يا بز را قرباني کند، تفاوتي ندارد که قرباني نر باشد يا ماده و بهتر آن است که شتر باشد، اما غير از چهارپايان مذکور، قرباني کردن ساير حيوانات کفايت نمي‌کند.

آیت‌الله سبحاني: ذبح شتر از فضيلت بيشتري برخوردار است و پس از آن گاو و در آخر گوسفند و در ميان اقسام گوسفند، قوچ و بره نر افضل است و در مرتبه بعد بز نر و در صورتي که اينها يافت نشود ميش ثواب بيشتري دارد تا بز ماده.

[2] ‌ آيت‌الله خامنه‌اي: کسي که حج تمتع به جا مي‌آورد، بايد يکي از چهارپايان سه‌گانه، يعني شتر يا گاو يا گوسفند يا بز را قرباني کند، تفاوتي ندارد که قرباني نر باشد يا ماده و بهتر آن است که شتر باشد، اما غير از چهارپايان مذکور، قرباني کردن ساير حيوانات کفايت نمي‌کند.

[3] آیت‌الله سبحاني: ذبح شتر از فضيلت بيشتري برخوردار است و پس از آن گاو و در آخر گوسفند و در ميان اقسام گوسفند، قوچ و بره نر افضل است و در مرتبه بعد بز نر و در صورتي که اينها يافت نشود ميش ثواب بيشتري دارد تا بز ماده.

[2] 
‌ آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب

[5] ‌ آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب

[3] 
آية الله زنجاني: بلکه در حال ضرورت نيز کفايت نمي‌کند و بايد به جاي آن روزه بگيرند.

آية الله سبحاني: هر فردي بايد مستقلاً گوسفندي را قرباني کند و قرباني يک گوسفند براي دو نفر صحيح نيست بنابراين هرگاه دو نفر فقط توانايي خريد يک گوسفند داشته باشند بايد به جاي قرباني روزه بگيرند مگر اينکه يکي از دو نفر پول خود را به ديگري ببخشد يا قرض دهد تا او قرباني کند و خود روزه بگيرد اين کار جايز است.

آية الله صافي: در صورت ضرورت مثل اينکه جز يک قرباني پيدا نشود و به واسطه بهاي زيادي که مالک آن معين کرده هر يک نتوانند آن را بخرند يا اگر بيشتر از يک قرباني پيدا شود به واسطه گراني قيمت نتوانند خريداري نمايند به طور شرکت خريداري نمايند و قرباني کنند و احتياطاً بدل آن روزه بگيرند ولي اگر يک قرباني بيشتر پيدا نشود و هر يک بتوانند آن را خريداري نمايند هر کدام توانستند بايد قرباني نمايند بنابراين اگر يک نفر قرباني داشته باشد نمي‌تواند ديگران را با خود شريک کند.

آية الله فاضل: اگرچه بعيد نيست در حال ضرورت يک هدي براي چند نفر به شراکت کفايت کند و در اين صورت احتياط مستحب جمع بين شراکت در هدي و روزه است.

[7] آية الله زنجاني: بلکه در حال ضرورت نيز کفايت نمي‌کند و بايد به جاي آن روزه بگيرند.

[8] آية الله سبحاني: هر فردي بايد مستقلاً گوسفندي را قرباني کند و قرباني يک گوسفند براي دو نفر صحيح نيست بنابراين هرگاه دو نفر فقط توانايي خريد يک گوسفند داشته باشند بايد به جاي قرباني روزه بگيرند مگر اينکه يکي از دو نفر پول خود را به ديگري ببخشد يا قرض دهد تا او قرباني کند و خود روزه بگيرد اين کار جايز است.

[9] آية الله صافي: در صورت ضرورت مثل اينکه جز يک قرباني پيدا نشود و به واسطه بهاي زيادي که مالک آن معين کرده هر يک نتوانند آن را بخرند يا اگر بيشتر از يک قرباني پيدا شود به واسطه گراني قيمت نتوانند خريداري نمايند به طور شرکت خريداري نمايند و قرباني کنند و احتياطاً بدل آن روزه بگيرند ولي اگر يک قرباني بيشتر پيدا نشود و هر يک بتوانند آن را خريداري نمايند هر کدام توانستند بايد قرباني نمايند بنابراين اگر يک نفر قرباني داشته باشد نمي‌تواند ديگران را با خود شريک کند.

[10] آية الله فاضل: اگرچه بعيد نيست در حال ضرورت يک هدي براي چند نفر به شراکت کفايت کند و در اين صورت احتياط مستحب جمع بين شراکت در هدي و روزه است.

[4] 
‌ آية الله خامنه‌اي: بنا بر احتياط واجب.

[12] ‌ آية الله خامنه‌اي: بنا بر احتياط واجب.

[5] 
آية الله زنجاني: گاو و بز يک ساله، کافي است و بنا بر احتياط مستحب، دو ساله باشند.

آية الله سبحاني: شتر بايد داخل در شش سال و گاو و بز داخل در سه سال و گوسفند (بره و ميش) وارد در دو سال شده باشد.

آية الله فاضل: اگر گاو داخل در سال دوم شده باشد کفايت مي‌کند ولي بهتر است کمتر از دو سال نباشد و همچنين است اگر قرباني بز باشد و اگر ميش باشد کمتر از يک سال هم کفايت مي‌کند ولي احتياط مستحب است که کمتر از يک سال نباشد.

[14] آية الله زنجاني: گاو و بز يک ساله، کافي است و بنا بر احتياط مستحب، دو ساله باشند.

[15] آية الله سبحاني: شتر بايد داخل در شش سال و گاو و بز داخل در سه سال و گوسفند (بره و ميش) وارد در دو سال شده باشد.

[16] آية الله فاضل: اگر گاو داخل در سال دوم شده باشد کفايت مي‌کند ولي بهتر است کمتر از دو سال نباشد و همچنين است اگر قرباني بز باشد و اگر ميش باشد کمتر از يک سال هم کفايت مي‌کند ولي احتياط مستحب است که کمتر از يک سال نباشد.

[6] 
آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: گوسفند بايستي هفت ماهش تمام و وارد ماه هشتم باشد و کمتر از آن کافي نيست و احتياط اين است که يک سالش تمام و در سال دوم داخل شده باشد.

آية الله زنجاني: ميش شش ماهه، کافي است و بنا بر احتياط مستحب يک ساله باشد.

[18] آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: گوسفند بايستي هفت ماهش تمام و وارد ماه هشتم باشد و کمتر از آن کافي نيست و احتياط اين است که يک سالش تمام و در سال دوم داخل شده باشد.

[19] آية الله زنجاني: ميش شش ماهه، کافي است و بنا بر احتياط مستحب يک ساله باشد.

[7] 
آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط اولي اين است که مريض نباشد.
آية الله زنجاني، آية الله صافی: حيواني که مبتلا به مرضي است که گوشتش را فاسد کرده کافي نيست و مجرد کچلي حيوان، مانعي ندارد.
آية الله سبحاني: حيوان مريض که گوشت آن فاسد و خوردن آن موجب بيماري مي‌شود مجزي نيست.

آية الله فاضل: بنا بر احتياط واجب بايد صحيح باشد.

آية الله گلپايگاني، متعرض اين حکم نشده‌اند.

[21] آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط اولي اين است که مريض نباشد.

[22] آية الله سبحاني: حيوان مريض که گوشت آن فاسد و خوردن آن موجب بيماري مي‌شود مجزي نيست.

[23] آية الله فاضل: بنا بر احتياط واجب بايد صحيح باشد.

[24] آية الله گلپايگاني، متعرض اين حکم نشده‌اند.

[8] 
آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط اولي آن است که خيلي پير نباشد يعني مغز استخوانش آب نشده باشد.

آية الله سبحاني: بالا بودن سن قرباني مانع نيست آنچه مانع است اين است که به خاطر شکستگي مغز استخوانش آب شده باشد.

آية الله زنجاني: به طوري که استخوانش پوک باشد.

آية الله فاضل، آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب.

[26] آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط اولي آن است که خيلي پير نباشد يعني مغز استخوانش آب نشده باشد.

[27] آية الله سبحاني: بالا بودن سن قرباني مانع نيست آنچه مانع است اين است که به خاطر شکستگي مغز استخوانش آب شده باشد.

[28] آية الله زنجاني: به طوري که استخوانش پوک باشد.

[29] آية الله فاضل، آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب.

[9] 
آية الله بهجت: بايد تام الاجزاء باشد پس کور و يک چشمي و لنگ و گوش بريده حتي اگر قليلي از گوش بريده باشند و آنکه از شاخ اندروني آن چيزي ناقص است مجزي نيست.

آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: بايد تام الاعضاء باشد پس کافي نيست کور (هرچند يک چشم باشد) و لنگ و گوش بريده و آنکه شاخ داخلش شکسته است و مانند آن.

آية الله خامنه‌اي: چهارم آنکه اعضا و اندام‌هاي آن، کامل باشد، بنابراين قرباني کردن حيوان ناقص، مانند حيواني که اخته شده يا بيضه‌اش کشيده شده باشد، کافي نيست، اما اگر بيضه‌هايش کوفته شده و اخته نشده باشد، قرباني کردن آن کفايت مي‌کند، و نيز قرباني کردن حيوان دم‌بريده و کور و شَل و گوش بريده و حيواني که قسمت داخلي شاخ آن شکسته باشد، يا از ابتدا با يکي از اين عيوب به دنيا آمده باشد، کافي نيست. بنابراين قرباني کردن حيواني که فاقد يکي از اندام‌هايي باشد که در ديگر هم‌نوعان آن وجود دارد، به گونه‌اي که فقدان آن عضو يک نقص به‌ شمار آيد، کافي نيست. اما اگر بخش بيروني شاخ آن (که مانند غلاف و پوشش بخش داخلي است) شکسته باشد، يا گوش آن شکافته يا سوراخ شده باشد، مانعي ندارد.

‌آية الله زنجاني: بايد تام الاجزاء و سالم باشد پس ناقص و معيوب، کافي نيست.

آية الله سبحاني: نبايد قرباني لنگي‌اش آشکار، کور، لوچ، دم بريده، اخته شده، گوش بريده، و يا دست و پا شکسته باشد همچنين نبايد ريشه شاخ آن شکسته باشد و سر شاخ شکسته باشد اشکال ندارد.

[31] آية الله بهجت: بايد تام الاجزاء باشد پس کور و يک چشمي و لنگ و گوش بريده حتي اگر قليلي از گوش بريده باشند و آنکه از شاخ اندروني آن چيزي ناقص است مجزي نيست.

[32] آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: بايد تام الاعضاء باشد پس کافي نيست کور (هرچند يک چشم باشد) و لنگ و گوش بريده و آنکه شاخ داخلش شکسته است و مانند آن.

[33] آية الله خامنه‌اي: چهارم آنکه اعضا و اندام‌هاي آن، کامل باشد، بنابراين قرباني کردن حيوان ناقص، مانند حيواني که اخته شده يا بيضه‌اش کشيده شده باشد، کافي نيست، اما اگر بيضه‌هايش کوفته شده و اخته نشده باشد، قرباني کردن آن کفايت مي‌کند، و نيز قرباني کردن حيوان دم‌بريده و کور و شَل و گوش بريده و حيواني که قسمت داخلي شاخ آن شکسته باشد، يا از ابتدا با يکي از اين عيوب به دنيا آمده باشد، کافي نيست. بنابراين قرباني کردن حيواني که فاقد يکي از اندام‌هايي باشد که در ديگر هم‌نوعان آن وجود دارد، به گونه‌اي که فقدان آن عضو يک نقص به‌ شمار آيد، کافي نيست. اما اگر بخش بيروني شاخ آن (که مانند غلاف و پوشش بخش داخلي است) شکسته باشد، يا گوش آن شکافته يا سوراخ شده باشد، مانعي ندارد.

[34] ‌آية الله زنجاني: بايد تام الاجزاء و سالم باشد پس ناقص و معيوب، کافي نيست.

[35] آية الله سبحاني: نبايد قرباني لنگي‌اش آشکار، کور، لوچ، دم بريده، اخته شده، گوش بريده، و يا دست و پا شکسته باشد همچنين نبايد ريشه شاخ آن شکسته باشد و سر شاخ شکسته باشد اشکال ندارد.

[10] 
آية الله زنجاني: رعايت اين احتياط مستحب است.

آية الله مکارم: لنگي مختصر عيب ندارد.

[37] آية الله زنجاني: رعايت اين احتياط مستحب است.

[38] آية الله مکارم: لنگي مختصر عيب ندارد.

[11] 
آية الله زنجاني: اگر قسمتي از گوش حيوان بريده باشد، اشکال ندارد.

[40] آية الله زنجاني: اگر قسمتي از گوش حيوان بريده باشد، اشکال ندارد.

[12] 
آية الله بهجت: بايد لاغر نباشد و مشهور کفايت بودن پيه در گرده اوست و احوط آنست که علاوه بر اين او را در عرف لاغر نگويند.

آية الله خويي: بايد عرفاً لاغر نباشد و پيه داشتن در گرده ملاک نيست.

آية الله زنجاني، آية الله مکارم: بر کليه آن مقداري چربي باشد کافي است.

آية الله سبحاني: نبايد در عرف لاغر شمرده شود.

آية الله سيستاني: معتبر است که قرباني عرفاً لاغر نباشد.

[42] آية الله بهجت: بايد لاغر نباشد و مشهور کفايت بودن پيه در گرده اوست و احوط آنست که علاوه بر اين او را در عرف لاغر نگويند.

[43] آية الله خويي: بايد عرفاً لاغر نباشد و پيه داشتن در گرده ملاک نيست.

[44] آية الله زنجاني، آية الله مکارم: بر کليه آن مقداري چربي باشد کافي است.

[45] آية الله سبحاني: نبايد در عرف لاغر شمرده شود.

[46] آية الله سيستاني: معتبر است که قرباني عرفاً لاغر نباشد.

[13] 
آية الله تبريزى، آية الله فاضل: بنا بر احوط قرباني نبايد اَخته باشد.

آية الله سبحاني: با وجود حيوان سالم نبايد قرباني از حيواناتي باشد که با شکافتن پوست، بيضه‌هايش را بيرون مي‌آورند.

[48] آية الله تبريزى، آية الله فاضل: بنا بر احوط قرباني نبايد اَخته باشد.

[49] آية الله سبحاني: با وجود حيوان سالم نبايد قرباني از حيواناتي باشد که با شکافتن پوست، بيضه‌هايش را بيرون مي‌آورند.

[14] 
آية الله بهجت، آية الله فاضل: اين احتياط مستحب است.

آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط و اولي آن است که بيضه آن را نکوبيده باشند.

آية الله خامنه‌اي: به ذيل شرط چهارم مراجعه شود.

آية الله زنجاني: بنا بر احتياط مستحب، بيضه آن را نتابيده و نکوبيده و نماليده باشند.

آية الله سبحاني: حيواني که رگ‌هاي بيضه‌هايش را کوبيده باشند و بيضه‌هايش برجا باشد حتي با وجود حيوان فاقد اين عيب، براي قرباني کافي است ولي در هر حال بهتر است با وجود حيوان سالم اين نوع حيوان را نيز قرباني نکنند.

آية الله گلپايگاني، آية الله مکارم: جايز است کشتن حيواني که بيضه آن را کوبيده باشند.

[51] آية الله بهجت، آية الله فاضل: اين احتياط مستحب است.

[52] آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط و اولي آن است که بيضه آن را نکوبيده باشند.

[53] آية الله خامنه‌اي: به ذيل شرط چهارم مراجعه شود.

[54] آية الله زنجاني: بنا بر احتياط مستحب، بيضه آن را نتابيده و نکوبيده و نماليده باشند.

[55] آية الله سبحاني: حيواني که رگ‌هاي بيضه‌هايش را کوبيده باشند و بيضه‌هايش برجا باشد حتي با وجود حيوان فاقد اين عيب، براي قرباني کافي است ولي در هر حال بهتر است با وجود حيوان سالم اين نوع حيوان را نيز قرباني نکنند.

[56] آية الله گلپايگاني، آية الله مکارم: جايز است کشتن حيواني که بيضه آن را کوبيده باشند.

[15] 
آية الله بهجت: باکي نيست اگر گوش او شکافته يا سوراخ باشد اگرچه احوط ترک اين دو و ترک حيواني که شاخ يا دم از براي او در اصل خلقت نباشد و همچنين آن حيوان که عروق و بيضتين او را ماليده باشند که او را موجوء و مرضوض الخصيتين گويند اگرچه اظهر اجزاء موجوء است.

آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط و اولي اين است که قرباني طوري نباشد که از اصل خلقت شاخ و دُم نداشته باشد.

آية الله خامنه‌اي: به ذيل شرط چهارم مراجعه شود.

آية الله زنجاني: ذبح حيواني که در اصل خلقت، گوش ندارد و همچنين حيواني که دم ندارد و عرفاً ناقص به حساب مي‌آيد کافي نيست؛ ولي اگر در اصل خلقت، شاخ نداشته باشد اشکال ندارد.

آية الله سبحاني: اگر نداشتن دم در برخي از نژادهاي گوسفند طبيعي باشد قرباني کردن آن صحيح است؛ ولي اگر نژاد آن داراي دم باشد و يکي از آنها بي‌دم به دنيا آمده باشد، آن گوسفند براي قرباني کافي نيست. حيواني که در آفرينش فاقد گوش است يا گوش‌هاي آن را از ته بريده باشند مجزي نيست ولي اگر کمي از گوش را بريده و يا به عنوان علامت‌گذاري سوراخ کرده‌اند اشکالي ندارد با اين حال بهتر است غير آن را انتخاب کنند.

آية الله صافي، آية الله گلپايگاني: احتياط واجب آن است که حيواني را که شاخ يا گوش يا دم در اصل خلقت ندارد قرباني نکند.

آية الله مکارم: اگر در اصل خلقت بي‌دم باشد اشکال ندارد.

[58] آية الله بهجت: باکي نيست اگر گوش او شکافته يا سوراخ باشد اگرچه احوط ترک اين دو و ترک حيواني که شاخ يا دم از براي او در اصل خلقت نباشد و همچنين آن حيوان که عروق و بيضتين او را ماليده باشند که او را موجوء و مرضوض الخصيتين گويند اگرچه اظهر اجزاء موجوء است.

[59] آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احوط و اولي اين است که قرباني طوري نباشد که از اصل خلقت شاخ و دُم نداشته باشد.

[60] آية الله خامنه‌اي: به ذيل شرط چهارم مراجعه شود.

[61] آية الله زنجاني: ذبح حيواني که در اصل خلقت، گوش ندارد و همچنين حيواني که دم ندارد و عرفاً ناقص به حساب مي‌آيد کافي نيست؛ ولي اگر در اصل خلقت، شاخ نداشته باشد اشکال ندارد.

[62] آية الله سبحاني: اگر نداشتن دم در برخي از نژادهاي گوسفند طبيعي باشد قرباني کردن آن صحيح است؛ ولي اگر نژاد آن داراي دم باشد و يکي از آنها بي‌دم به دنيا آمده باشد، آن گوسفند براي قرباني کافي نيست. حيواني که در آفرينش فاقد گوش است يا گوش‌هاي آن را از ته بريده باشند مجزي نيست ولي اگر کمي از گوش را بريده و يا به عنوان علامت‌گذاري سوراخ کرده‌اند اشکالي ندارد با اين حال بهتر است غير آن را انتخاب کنند.

[63] آية الله صافي، آية الله گلپايگاني: احتياط واجب آن است که حيواني را که شاخ يا گوش يا دم در اصل خلقت ندارد قرباني نکند.

[64] آية الله مکارم: اگر در اصل خلقت بي‌دم باشد اشکال ندارد.

[16] 
آية الله مکارم: بنا بر احتياط.

[66] آية الله مکارم: بنا بر احتياط.

[م۱۰۲۰ ۱]

[م۱۰۲۱ ۱]

[م۱۰۲۱ ۲]

[م۱۰۲۳ ۱]

[م۱۰۲۳ ۲]

[م۱۰۲۳ ۳]

[م۱۰۲۳ ۴]

[م۱۰۲۳ ۵]

[م۱۰۲۳ ۶]

[م۱۰۲۳ ۷]

[م۱۰۲۳ ۸]

[م۱۰۲۳ ۹]

[م۱۰۲۳ ۱۰]

[م۱۰۲۳ ۱۱]

[م۱۰۲۳ ۱۲]

[م۱۰۲۳ ۱۳]