پوشاندن پا

پوشاندن پا در فقه اهل سنت از محرمات احرام ویژه مردان احرام‌گزار است. فقیهان اهل‌سنت پوشیدن نوعی دمپایی را که روی آن باز و تنها دارای بند یا نخی است که بین انگشتان قرار می‌گیرد جایز شمرده‌اند.

جایگاه

پوشاندن پا که از محرمات احرام به‌شمار می‌رود، با عنوان «لبس الخُفّ و الجَوْرَب» در منابع فقهی یاد شده و همه منابع فقه اهل‌سنّت[۱] آن را ذیل موضوع «پوشیدن لباس دوخته شده» آورده‌اند.

حکم

  • به‌نظر فقیهان اهل‌سنّت[۲] پوشاندنِ پا برای احرام‌گزار مرد جایز نیست و دلیل دیدگاه آنها، روایات‌ است.[۳]

محدوده جایز پوشاندن پا

در محدوده جایز پوشاندن پا در حال احرام، میان فقیهان اهل سنت اختلاف‌نظر است:

  • فقیهان اهل‌سنت[۴] پوشیدن نعلین یا تاسومه (نوعی دمپایی که روی آن باز و تنها دارای بند یا نخی است که بین انگشتان قرار می‌گیرد)[۵][۶] را برای مرد احرام‌گزار جایز شمرده‌اند؛ ولی پوشیدن جوراب، چکمه یا کفشی که همه روی پا را می‌پوشاند، حرام دانسته‌اند.[۷]
  • در باور فقیهان مالکی و حنبلی و شافعی، پوشیدن هر‌گونه کفش یا چکمه که روی پا را بپوشاند، حرام است.[۸] حنفیان پوشیدن هر چیز را که برآمدگی رویِ پا را نپوشاند، جایز شمرده‌اند.[۹]
  • در فقه شافعی و مالکی و حنبلی، پوشاندن بخشی از پا مانند پوشاندن همه آن حرام است.[۱۰] در فقه حنفی، پوشیدن هرچه که بالاتر از کعبین (برآمدگی دو طرف پا) را بپوشاند، حرام و پوشاندن پایین‌تر از آن جایز است.[۱۱]

معنای اصطلاحی نزد اهل سنت

اما در معنای جدال در حج، میان عالمان اهل سنت اختلاف است. برخی مقصود از جدال ناپسند در حج را اموری چون خشمگین کردن رفیق و همراه،[۱۲] مشاجره زبانی با حاجیان،[۱۳] اختلاف ورزیدن در مکان وقوف،[۱۴] و ستیز و تردید هنگام حج دانسته و آن را در زمره محرمات احرام نشمرده‌اند.[۱۵] ..........

فقیهان و مفسران اهل‌سنت مقصود از جدال ناپسند در حج را اموری چون خشمگین کردن رفیق و همراه،[۱۶] مشاجره زبانی با حاجیان،[۱۷] اختلاف ورزیدن در مکان وقوف،[۱۸] و ستیز و تردید هنگام حج دانسته و آن را در زمره محرمات احرام نشمرده‌اند.[۱۹] البته به سخن شماری از فقیهان اهل‌سنت، کراهت یا حتی حرمت جدال احرام‌گزار را می‌توان برداشت کرد.[۲۰] اما آنان به این ممنوعیت تصریح نکرده‌اند. تنها شماری از مفسران اهل‌سنت بر آنند که مقصود از جدال، شک در حج و وجوب آن است و حج با چنین جدالی باطل به‌شمار می‌رود؛ زیرا شک در وجوب حج، موجب کفر و بطلان حج است.[۲۱] .........................................////

از جمله حکمت‌های نهی از جدال در حج، بر پایه منابع فقهی و تفسیری، چنین است: تقوا (سوره بقره، آیه 197)، پرهیز از دروغ و لغو،[۲۲] و پیشگیری از راه یافتن شبهه به قلب.[۲۳]

پانوشت

  1. المدونة الکبری، ج1، ص463؛ المبسوط، سرخسی، ج4، ص7؛ روضة الطالبین، ج2، ص405؛ المغنی، ج3، ص272.
  2. المبسوط، سرخسی، ج4، ص7؛ المغنی، ج3، ص271-272؛ المجموع، ج7، ص249-258؛ الثمر الدانی، ص382-383.
  3. صحیح البخاری، ج1، ص42؛ ج2، ص215؛ صحیح مسلم، ج4، ص2-3؛ سنن الترمذی، ج2، ص165.
  4. المبسوط، سرخسی، ج4، ص126-127؛ مواهب الجلیل، ج4، ص205-206؛ حواشی الشروانی، ج4، ص163؛ کشاف القناع، ج2، ص473، 496.
  5. النهایه، ج2، ص83، «نعل.
  6. مغنی المحتاج، ج1، ص519.
  7. المبسوط، سرخسی، ج4، ص7.
  8. المغنی، ج3، ص275؛ مغنی المحتاج، ج1، ص519.
  9. الدر المختار، ج2، ص539.
  10. المغنی، ج3، ص275؛ المجموع، ج7، ص258؛ الشرح الکبیر، ج2، ص55.
  11. الاختیار، ج1، ص144.
  12. المبسوط، ج4، ص7؛ البحر الرائق، ج2، ص566؛ المجموع، ج7، ص140.
  13. جامع البیان ج2، ص370-372.
  14. الموطا، ج1، ص389.
  15. نک: بدائع الصنائع، ج2، ص183-216؛ روضة الطالبین، ج2، ص401-418؛ کشاف القناع، ج2، ص489-520.
  16. المبسوط، ج4، ص7؛ البحر الرائق، ج2، ص566؛ المجموع، ج7، ص140.
  17. جامع البیان ج2، ص370-372.
  18. الموطا، ج1، ص389.
  19. نک: بدائع الصنائع، ج2، ص183-216؛ روضة الطالبین، ج2، ص401-418؛ کشاف القناع، ج2، ص489-520.
  20. المغنی، ج3، ص265؛ کشاف القناع، ج2، ص523؛ البحر الرائق، ج2، ص566.
  21. التفسیر الکبیر، ج5، ص182.
  22. تذکرة الفقهاء، ج7، ص394.
  23. الثمر الدانی، ص24.

منابع