رابغ

رابغ، در کنار حجفه، از میقات‌های مصریان به‌شمار می‌رفت.

رابغ

میقات اصلی مصریان حجفه بود، اما به نقل از منابع، از قرن هشتم هجری مصریانی که از مسیر زمینی به مکه می‌رسیدند و قبل از مکه به مدینه نرفته‌بودند، در رابغ محرم می‌شدند.

ناآباد بودن حجفه از علل اقبال حج‌گزاران مصری به رابغ بود تا در این مکان محرم شوند.

موقعیت مکانی

رابغ از ريشه (ربغ) و به معناي فراواني نعمت است. در منابع کهن از آن با عنوان بطن رابغ ياد شده است. اين شهر در ساحل درياي سرخ و در 155 کيلومتري شمال جده و در مسير بين مدينه و مکه قرار دارد. با وجود فاصله 212 کيلومتري با مکه از توابع آن حساب مي‌شود.

برخي جغرافي دانان رابغ را مکاني در مجاورت جحفه ( از ميقات‌هاي مشهور شامیان و مصریان) دانسته‌اند. ياقوت آن را در مسير حاجيان بين بزواء و جحفه و پايين‌تر از عزور خوانده و گزارش‌هايي را مبني بر واقع‌شدن رابغ بين جحفه و ودان و نيز قول واقدي را مبني بر قرار گرفتن رابغ بين جحفه و ابوا نقل کرده است. نويسنده ديگري آن را منطقه‌اي بين مدينه و جحفه و از بخش‌هاي وادي مَر مسکن قبيله خزاعه دانسته است، بدين ترتيب هنگامي که کسي از مدينه راهي مکه مي شود بزواء و ودّان قبل از رابغ و عزور و جحفه بعد از آن قرار مي‌گيرند.

تحولات سیاسی و نظامی در رابغ

رابغ به جهت وقوع برخي از سريه‌های دوره پيامبر از ديرباز مورد توجه سيره نگاران بوده است. پس از غزوه بواط، به فرمان پيامبر(ص)، گروهي 60 نفره از مهاجران به فرماندهي عبيده بن حارث به رابغ در ساحل درياي سرخ اعزام شدند.

به گفته برخي از منابع رابغ و شهرهاي ساحلي در دوره هایی سکونت‌گاه برخي از طالبيان بود. به گفته اين منابع آنها به جهت قيام‌هاي متعدد از جانب امويان و عباسيان تحت فشار بودند و براي رهايي به اين شهرهاي دور از مرکز مهاجرت مي کردند.

رابغ، میقات مصریان

مصريانی که از راه خشکی به مکه مي‌رفتند، در صورتی که ابتدا به مدينه نمی‌رفتند، از رابغ می‌گذشتند و در اين شهر که در نزديکي و در موازات جحفه (ميقات اصلي مصريان) قرار داشت، محرم مي‌شدند و به ميقات جحفه نمی‌رفتند. اين رويه دست کم از سده هشتم هجری که در منابع به آن تصريح شده، رايج بوده است.

به ناآبادانی جحفه در منابع پيش از اين تاريخ و نیز در منابع بعدی اشاره شده و احرام حاجیان از رابغ به جای جحفه بارها گزارش شده است. همچنين حاجياني که از راه دريایی و با کشتی از شمال دريای سرخ به سوی جده ميی‌رفتند، به هنگام رسيدن به نزديکی رابغ در کشتی محرم مي‌شدند.

بنابر گزارش منابع در قرون متاخر، برخي از راه‌های مکه به مدينه از رابغ می‌گذشت و حاجيانی که ابتدا به مکه آمده بودند از اين شهر برای سفر به مدينه عبور مي‌کردند؛ از جمله رابغ محل تلاقی راه سلطانی و راه فرع و راه شرقی بود.