مسجد مغیسله
مسجد مُغَیسَله یا مسجد بنی‌دینار از مساجد تاریخی مدینه در جنوب غربی مسجدالنبی در محله بنی‌دینار بن نجار (از طایفه خزرج) قرار داشت[۱] و با نام‌های مسجد بنی‌دینار الاَدنی، مسجد مَغسِله و مسجد الغسّالین نیز شناخته می‌شود.[۲]
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | عربستان، مدینه، در پشت مقرّ قدیمی جوازات، در منطقه عنبریه |
| نام‌های دیگر | مسجد مغسله، مسجد بنی‌دینار |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
نام‌ها و موقعیت مسجد
وجه تسمیه مسجد بنی‌دینار، این است که در میان خانه‌های بنی‌دینار قرار داشت. به آن مسجد غَسّالین نیز می‌گفتند چون نزد غسال‌های بنی‌دینار واقع می‌شد. همچنین به آن مسجد مَغسِلة می‌گفتند. مغسلة قبرستانی بودن در مدینه که در آن اموات را غسل می‌دادند. این قبرستان در زمان فیروزآبادی به گفته خود وی، به باغی تبدیل شده بود. به این مسجد، مُغَیسَلة نیز گفته می‌شود، زیرا در منطقه‌ای به همین نام قرار دارد.[۳]
مغیسله یا مَغْسله نام محلی بوده در مدینه که در اصل قبرستان و غسّال‌خانه بوده و با تبدیل شدن آن به نخلستان، آثار قبرستان از میان رفته است.[۴]
مکان مسجد، در پشت مقرّ قدیمی جوازات، در منطقه عنبریه بوده و از داخل کوچه‌ها راهی به سوی آن وجود داشته است.[۴]
تاریخچه بنا
به گزارش احمد یاسین خیاری، از عالمان مدینه (درگذشت 1339/1340ش)، مسجد بنی‌دینار درون باغی و پشت مدرسه‌ای نظامی قرار داشت که به دار الرعایة تبدیل شده بود. در این مسجد مردگان را غسل می‌دادند و به باغی که درون آن قرار داشت المغیسلة گفته می‌شد.[۵]
محمد الیاس عبد الغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة (زنده در ۱۳۷۶ش)،
تخریب مسجد و ساخت مسجد جدید
اخیرا دولت سعودی مسجد مذکور را تخریب کرد و به فاصله اندکی در جنوب آن مسجد دیگری ساخت که به نام مسجد مُغَیسله نامیده شد؛ ولی سپس به مسجد مالحه تغییر نام یافت.[۶] در محل مسجد بنی‌دینار تاریخی نیز، ساختمان سه طبقه مربوط به مسجد جدید ساخته شد.[۷]
فضیلت و وقایع تاریخی مسجد
ابن‌شبّه به نقل از عبدالله بن عتبه آورده است که حضرت محمد(ص) در مسجد بنی‌دینار که نزد غسالین قرار داشت، زیاد نماز می‌خواند.[یادداشت ۱][۸]
از ابن زبالة روایت شده که ابوبکر خلیفه اول، زنی را در بنی دینار به همسری گرفت. ابوبکر در آن محل بیمار شد و پیامبر به عیادت او رفت. مردم بنی دینار از پیامبر خواستند در محلی که نماز می‌خوانند، نماز بخواند. پیامبر در مسجدی که در بنی دینار قرار داشت و نزد غسالین بود نماز خواند.[۹]
مساجد هم‌نام
مسجد منارتین که در مدینه و نَقْب بنی‌دینار[یادداشت ۲] قرار دارد، با نام مسجد بنی‌دینار نیز خوانده می‌شود. همچنین مسجدی دیگر در محل بنی‌دینار و جنوب غربی مسجد مالحه قرار دارد، که به آن مسجد مغیسله گفته می‌شود.
نگارخانه
-
![تصویر و نقاشی که محمد الیاس عبدالغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة، آن را متعلق به مسجد مغیسله دانسته است.[۱۰]](/images/thumb/e/e6/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1.jpg/98px-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1.jpg)
تصویر و نقاشی که محمد الیاس عبدالغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة، آن را متعلق به مسجد مغیسله دانسته است.[۱۰]
-
تصویری از مسجد مغیسله مربوط به سال‌های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲ش.
-
خانه‌ای قدیمی در نزدیکی و جنوب مسجد مالحه، که گفته شده مربوط به دوره عثمانی است.
![تصویر و نقاشی که محمد الیاس عبدالغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة، آن را متعلق به مسجد مغیسله دانسته است.[۱۰]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1.jpg)
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۶۳
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۶۲
- ↑ المساجد الاثریة فی المدینة النبویة، ص۵۲.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۳۷۰
- ↑ تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۱۶۱.
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۴۶ و ۳۶۵
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۴۶ و ۳۶۸
- ↑ تاریخ المدینة المنوره، ج١، ص64.
- ↑ تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ج۱، ص۱۶۱.
- ↑ المساجد الاثریة، ص۵۱.
- ↑ اِنَّ النَّبیّ(ص) کانَ کَثِیراً مّا یُصلِّی فِی مَسْجِدِ بَنِی دِینار الَّذِی عِنْدَ الْغَسّالِین.
- ↑ نقب بني دينار: بالفتح ثم السكون: و هو الطريق الضيق في الجبل. و بنو دينار: من الأنصار من بني النجار، و نقب بني دينار من الحرة الغربية بالمدينة، و لعله الطريق المعروف اليوم و الذي يؤدي إلى ذي الحليفة، فقد كان شقّ في الحرة ثم عبّد. و «النقب» صقع واسع من جنوب فلسطين. (المعالم الأثيرة في السنة و السیرة , ج1 , ص289)
منابع
- آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر،
- تاریخ المدینة المنورة، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش.
- المساجد الاثریة فی المدینة المنورة، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م.
- المعالم الأثيرة في السنة و السیرة، محمد محمدحسن شراب، بیروت، دارالشامیة، ۱۴۱۱ق.
- تاریخ معالم المدینة قدیما و حدیثا، احمد یاسین الخیاری، بی‌جا، بی‌تا.