مسجد سجده، یکی از مساجد شهر مدینه است که پیامبر اسلام(ص) در مسیر غزوه احد در آنجا توقف کرده است؛ این مسجد به نام‌هایی چون مسجد البُحَیر، مسجد ابوذر و مسجد اسواف نیز خوانده می‌شود.

مسجد سجده
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر مسجد ابوذر؛ مسجد البحیری؛ مسجدالاسواف؛ مسجد السافلة
مکان مدینه نهصد متری شمال مسجدالنبی

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

مسیر رسول خدا(ص) از مدینه تا اُحُد مسیری است که اکنون به نام طریق سیدالشهدا شهرت دارد. در صدر اسلام، در فاصله میان مسجد نبوی تا کوه احد، طایفه بنی عبداشهل زندگی می‌کردند.

رسول خدا(ص) در مسیر حرکتشان به سمت احد، توقفی در محل زندگی آنان داشتند و در آنجا نماز خواند‌ه‌اند. این مسجد در حال حاضر به نام مسجد ابوذر معروف است.

مکان

این مسجد ۹۰۰ متری شمال مسجدالنبی در تقاطع خیابان ابوذر و خیابان المطار قرار دارد.[۱]

داستان مسجد

پیامبر(ص) در این مسجد دو رکعت نماز خواند. سجده پیامبر(ص) در رکعت دوم چنان طولانی شد که اصحاب گمان کردند آن حضرت از دنیا رفته است. وقتی که از سجده برخاست فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت: هر کس از امّت تو بر تو صلوات بفرستد، خداوند بر او ده صلوات می‌فرستد و ده‌ بار درجات او را بالا می‌برد.

نام‌های مسجد

نام‌های این مسجد در گذر تاریخ، «مسجد بُحَیر»، «مسجد اسْواف» و «مسجد السجده» بوده است.[۲] بعدها نام «البحیر» بر این مسجد اطلاق شد. البحیر نام باغی است که مسجد در کنار آن قرار داشت. سرانجام به مرور زمان این اسم به بوته فراموشی سپرده شد و در حال حاضر به نام «مسجد ابوذر» معروف است. دقیقا روشن نیست که در دوره‌های بعد به چه دلیل این مسجد به نام ابوذر معروف شده اما مطری در قرن هشتم از آن با نام مسجد ابوذر یاد کرده است.

تاریخ مسجد

مطری(م۷۴۱ق.) در کتاب التریف بما انست الهجره می نویسد که در راه سالفه که راه شرقی به قبره حمزه سیدالشهدا است، مسجد بسیار کوچکی قرار دارد که به آن مسجد ابی ذر می‌گویند. سمهودی(م۹۱۱ق.) در اواخر قرن نهم مسجد را بنایی کوچک با ابعاد ۸ ذرع در ۸ ذرع توصیف کرده است. به گفته سمهودی این مسجد در نزدیکی نخلستانی به نام البحیر قرار داشته است.[۳]

بازسازی

بنای این مسجد تا سال 1420 از دوره نخست سعودی بوده و در سال یاد شده، به هدف بازسازی، تخریب و در زمان بازنویسی این اثر، بنای جدید آن پایان یافته است.

پانویس

  1. المساجد الاثریه، ص۹۳
  2. المدینة بین الماضی و الحاضر، صص ٣٢٩ - ٣٢6.
  3. الوفاء الوفاء، ج۳، ص۲۰۹

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان. بخش «مسجد البحیر»، ج1، ص445، است.
  • مسند احمد، چاپ شش جلدی.
  • المدینة بین الماضی و الحاضر، ابراهیم علی، العیاشی، زبان عربی، ناشر: المکتبة العلمیة، مدینه منوره.
  • التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة المشرفة، شمس الدین السخاوی، قاهره، ١٩٧٩ م.