مسجد بنی‌انیف
مسجد بنی‌اُنیف، یکی از مسجدهای تاریخی شهر مدینه است که در مکان نماز پیامبر(ص) بنا شده است. این مسجد در نزدیکی مسجد قبا است. مسجد بنی‌اُنیف به مسجد مصبح یا صبح نیز شهرت دارد. این مسجد که در طول تاریخ به صورت مخروبه در آمده بود در سال 1442 هجری (2021م.) بازسازی شد.
| پرونده:مسجد بنی انیف07.jpg | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مصبح، صبح |
| مکان | عربستان * مدینه * نزدیک مسجد قبا |
| کاربری | مسجد |
| تاریخ بنا | |
| بازسازی‌ها | 1442 هجری قمری |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | فعال |
|
| |
مکان مسجد
موقعیت مکانی این مسجد کنار دژهای طایفه بنی‌اُنیف بر فراز تپه‌ای در فاصله چند صد متری جنوب غربی مسجد قبا در پشت خرانات مصلحه المیاه و الرصف الصحی قرار دارد.[۱]
نام های مسجد
دلیل نام گذاری این مسجد به بنی‌اُنیف واقع شدن بنای آن در محل سکونت طایفه بنی‌اُنیف است. بنی انیف شاخه ای از قبیله بلی و بنابر نقلی باقیمانده عمالقه بودند بودند.[۲] همچنین به دلیل اقامه نماز صبح توسط پیامبر(ص) به مسجد مصبح یا صبح مشهور است.[۳]
داستان مسجد
در مورد مسجد سه روایت موجود است:
روایت اول
پیامبر(ص) هنگام هجرت به سوی شهر مدینه در محل این مسجد نماز صبح بجا آورد.[۴]
روایت دوم
زمانی که علی (ع) بعد از پیامبر (ص) از مکه به مدینه هجرت کرد، پیامبر(ص) در استقبال از او در محل این مسجد نماز صبح گزارد.[۵]
روایت سوم
رسول خدا (ص) در زمانی که به عیادت طلحه بن براء رفته بود. نزدیک دژهای طایفه بنی‌اُنیف نماز خواند، بنی‌اُنیف آن مکان را آب می پاشیدند تا موقعیت آن از یادشان نرود و پس از مدتی در آن مکان مسجدی ساختند که همان مسجد بنی‌اُنیف است.[۶]
تاریخ مسجد
گزارش‌های تاریخی، از وجود این مسجد در سده‌های پیشین حکایت دارد.[۷] مطری[۸]، فیروزآبادی[۹]، ابوالبقاء مکی[۱۰]، سمهودی[۱۱] و عباسی[۱۲]، درباره این مسجد سخن گفته‌اند. علی بن موسی، در ابتدای قرن چهاردهم، این مسجد را اين‌گونه توصيف مي‌کند:
بر حره، نزدیک باغی که به «قویم» معروف است، مسجد کوچک بدون سقفی وجود دارد که به مصبح معروف است. هنگامي‌که پيامبر(ص) به همراه ابوبکر به سوي مدينه هجرت کرد، این مسجد بر سر راهشان قرار داشت. [۱۳]
خیاری نیز درباره این مسجد، می‌گوید: «این مسجد سقف ندارد و کنار مستودعات (انبارهای) غسان، در جنوب غرب قباست. طرف غرب آن، دژ مصبح و ثنیةالوداع قرار گرفته است که پيامبر(ص) در آن، از طرف مردم مکه، استقبال شد.» [۱۴]
ابراهیم عیاشی نيز درباره این مسجد می‌گوید: از آثار برجاي مانده از این مسجد، فقط مسجدی یافتم که بر بلندای حره (سنگستان) از سمت جنوب چاهی که نزدیکی آن واقع بود، قرار داشت. امروزه این مکان به مصبح معروف است.... چون پیامبر(ص) صبحگاه در این مکان، نماز خوانده است [۱۵]
گالری
تصاویر قبل از بازسازی
تصاویر پس از بازسازی
-
-
-
-
-
موقعیت بنی‌اُنیف مسجد نسبت به مسجد قبا
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ر.ک: تاریخ معالم المدینه المنوره، ص ۱۷۵ و ۲۱۷؛ الوفاء الوفاء، ج۳، ص245-246
- ↑ تاربخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۲۸
- ↑ ر.ک: المدینة بین الماضی و الحاضر، ص 263
- ↑ المدینه بین الماضی و الحاضر، ص۲۶۱
- ↑ المساجد و الاماکن الاثریه ص ۸۴-۸۶
- ↑ التعریف بما انست الهجرة، ص۲۱۷؛ الوفاء الوفاء، ج۳، ص245
- ↑ ر.ک: وفاء الوفا، ج3، ص875؛ عمدة الاخبار، ص303.
- ↑ التعريف بما آنست الهجرة، ص77.
- ↑ المغانم المطابة، (مخطوط)، شماره برگه 230.
- ↑ سخاوي، الضوء اللامع، ج4، ص85؛ ر.ک: مکي، البحر العميق في المناسک (مخطوط)، شماره برگه 164.
- ↑ وفاء الوفا، ج3، ص854.
- ↑ عمدة الاخبار، ص203.
- ↑ وصف المدينة المنورة، ص10.
- ↑ تاريخ معالم المدينة المنورة، ص125.
- ↑ المدینة بین الماضی و الحاضر، ص 263