مسجد بنوحرام
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Heidar در تاریخ ۲۷ شهریور ۱۴۰۳ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
مسجد بنوحرام، یکی از مساجد شهر مدینه است که در داخل شعب بنی‌حرام، در غرب کوه سلع و در قسمت راست جاده‌ای که به سمت مساجد فتح می‌رود، قرار گرفته است.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد بنی حرام الصغیر |
| مکان | عربستان * مدینه * در غرب کوه سلع |
| کاربری | مسجد |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| وابسته به دین/مذهب | اسلام |
| تاریخ بنا | |
| رویدادها | - جنگ احزاب |
| ویژگی‌های تاریخی | نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | موجود |
| بخش‌های بنا | دیوارهای جانبی - محراب - مأذنه |
|
| |
روایت شده که در این مسجد معجزه زیاد شدن غذا به دست پیامبر در غزوه احزاب در هنگام حفر خندق، رخ داد و پیامبر(ص) در این مسجد، نماز خوانده است.
این مسجد، که تا قبل از سال ١٣٨٨ق به علت مجهول بودن مکان دقیق آن، به شکل ویرانه درآمده بود، با تلاش یکی از محققان شهر مدینه، شناسایی و بازسازی شد.
نام قبیله بر روی مسجد
این مسجد به خاطر واقع شدن در میان خانه های قبلیه بنی حرام، به این اسم نامگزاری شده. این قبیله از زیر مجموعه های قبلیه اصلی خزرج می‌باشند.[۱]
در برخی کتب به آن «مسجد بنو حرام صغیر» نیز گفته شده[۲] و گزارش سکونت گزینی قبیله بنی حرام در محدوده این مسجد نقل شده است.[۳] مسجد امروزه به مسجد العماری نیز معروف است.[۴]
موقعیت جغرافیایی
مسجد بنی‌حرام که برخی آن را جزو مساجد هفتگانه خندق شمرده‌اند[۴]، در سمت غرب کوه سلع، دست راست کسی است که از خیابان سیح به سمت مساجد فتح می‌رود.[۱]
بنای مسجد
مسجد دارای یک قبه و یک مناره زیبا در ضلع شمال غربی خود است. طول آن 16 متر و عرضش 13 متر می‌باشد. همچین در ضلع شمال شرقی دارای امکاناتی برای وضو نمازگزاران می‌باشد.[۱]
پیشینه
بنی‌حرام یکی از طوایف انصار است که در مدینه سکونت داشتند و مسجد آنان که در میان منازل مسکونی‌شان بوده، تا به امروز برجای مانده است.[۱]
در یک نقل تاریخی آمده است که شماری از طایفه بنی‌حرام و بنی‌سلمه از محل سکونت خود نزد پیامبر اسلام(ص) شکایت کردند. حضرت آنان را به سکونت در بخش غربی کوه سلع راهنمایی کرد و آنان نیز چنین کردند.[۵]
پس از انتقال آنها به این بخش، قبیله بنی‌حرام این مسجد را ساختند، مسجدی که بعدها عمر بن عبدالعزیز آن را بازسازی کرد. به طور معمول در زمان او، این بازسازی‌ها نسبت به مساجدی انجام می‌شد که پیامبر(ص) در آنها نماز خوانده بود.[۶]
اختلاف در نماز پیامبر در مسجد
در این باره که آیا این مسجد محلی است که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده یا نه، اختلاف است. دلیلش این است که درباره زمان انتقال آنان به این محل، که شِعبی در کنار کوه سلع است، اختلاف شده که در زمان حیات رسول خدا(ص) به آن محل آمده‌اند یا بعد از آن.[۷]
اما سمهودی از ابن زباله (درگذشت حدود۲۰۰ق) روایتی نقل کرده[۳] که پیامبر (ص) در این مسجد نماز خوانده اند.[۸] همچنین کعکی که مدینه شناس معاصر است، نماز خواندن پیامبر در این مسجد را قطعی تلقی کرده است.[۹]
تاریخچه
تاریخچه اولین ساختمان این مسجد به عهد نبوی بازمیگردد که بنایی ساده از چوب و شاخه درخت خرما داشته.[۶] در طول قرنهای بعدی ساختمان مسجد بارها تا مرز فرسوده شدن و فراموشی رفته و البته به دفعات و به اشکال متنوعی مورد بازسازی و احیا نیز قرار گرفته است.
مسجد یاد شده، چندی پیش از سال ١٣٨٨ هجری، مخروبه شد و کسی آن را نمی‌شناخت. در این سال، یکی از محققان و نویسندگان شهر مدینه، با تطبیق آثار مکتوب درباره آن، آن را یافته و سبب بازسازی آن شده است.[۱۰]
در سال 1410ه/1990م وزارت حج و اوقاف سعودی بعد از تخریب بنای قدیمی، اقدام به احیای بنای مسجد و همچنین ایجاد گل‌دسته (مَأذَنِه)، سرویس بهداشتی و محل شرب آب کرد و همچنین برای مسجد فرش، امام جماعت، موذن و دیگر امکانات و مسئولان مربوطه را تهیه و تعیین کرد.[۶]
تصاویر بازسازی سال 1410ه/1990م
تصاویر بازسازی سال 1410ه/1990م
-
-
-
درب ورودی مسجد
-
مصلی مسجد
-
محدوده جنوبی داخل مسجد
-
محراب مسجد
تصاویر مربوط به سال 2024 میلادی
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص44.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص223.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص214.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص224.
- ↑ تاریخ المدینه المنوره، ابن شبّه، ص78.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص232-234
- ↑ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص45.
- ↑ اخبار المدینه، ابن زباله، ص146.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص226.
- ↑ المساجد الاثریه، ص48.
منابع
- المغانم المطابة في معالم طابة، فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، و جاسر، حمد. ریاض - عربستان: دار الیمامة للبحث و الترجمة و النشر، ۱۳۸۹–۱۹۶۹.
- تاریخ المدینة المنورة، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش.
- المساجد الاثریة فی المدینة المنورة، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، 1998.
- مجمع الزوائد و منبع الفوائد، نور الدین علی بن ابی بکر الهیثمی، بیروت، دارالکتاب 1967 م.