جماء تضارع
جَمّاء تُضارُع، یکی از کوه‌های سه‌گانه جماوات است که در غرب مدینه و در امتداد وادی عقیق قرار گرفته‌اند. جماء تضارع، در چهار و نیم کیلومتری حرم شریف نبوی(ص) بوده و شامل دو کوه بزرگ است که بین آنها دره بزرگی قرار دارد. در دوره اموی، قصرهای بسیاری روی این کوه ساخته شده بود.
 جماء تضارع، که طریق الامام مسلم از میان دو بخش آن گذشته و از دامنه جماء ام خالد عبور کرده است. | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | در غرب مدینه، در وادی عقیق و در چهار و نیم کیلومتری حرم شریف نبوی(ص). |
| نام‌های دیگر | تُضارِع، تَضارُع |
نام ویرایش
ضبط این کوه را جَمّاء تُضارُع دانسته و به آن تُضارِع و تَضارُع بر وزن تفاعل نیز گفته‌اند. به گفته برخی، مردم مدینه آن را به کوه غرابه می‌شناخته‌اند.[۱]
یکی از کوه‌های جماوات ویرایش
جَمّاء تُضارع، یکی از کوه‌های سه‌گانه جماوات است.[۲] این کوه‌ها، شامل سه کوه کوچک و نزدیک به هم بوده که در غرب مدینه و در امتداد وادی عقیق قرار گرفته‌اند.[۳]
مکان ویرایش
کسی که از راه بدر،[یادداشت ۱] به سمت مکه حرکت کند، در سمت راست او جَمّاء تُضارع و در سمت چپ وی چاه عروه قرار دارد.[۲] فاصله این کوه، از حرم شریف نبوی(ع) چهار و نیم کیلومتر است.[۴] در جنوب غربی این کوه، کوه کوچکی به نام کوه «المکیمن» قرار دارد.[۵]
ویژگی ویرایش
جماء تضارع، به شکل دو کوه بزرگ است و بین آنها دره بزرگی قرار دارد، که به آن «شعب تضارع» می‌گویند. شکل تقریبی این کوه مانند مستطیل بوده، طول آن چهار کیلومتر و عرض آن، از یک کیلومتر تا یک کیلومتر و هفتصد متر است.[۶]
در تاریخ ویرایش
در دوره اموی، قصرهای بسیاری بر این کوه ساخته شد. برخی از آنها عبارتند از: قصر طاهر بن یحیی، قصر عبدالله بن ابی‌بکر بن عمرو بن عثمان بن عفان، قصر عاصم بن عمرو بن عثمان بن عفان.[۷]
عاصم بن عمرو بن عمر بن عثمان بن عفان، پشت قصر خود، در یکی از دره‌های این کوه، با سنگ‌های بزرگ سدّی ساخت. این سد را، برای ذخیره و تهیه آب برای قصر دانسته‌اند، زیرا از چاه‌ها و آب وادی دور بوده است.[۵]
پانوشت ویرایش
- ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۸۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ البلدان (ابن الفقیه)، ص82، معجم البلدان، ج2، ص75؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج3، ص193.
- ↑ الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، ص 65؛ الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، ج1، ص304.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص385.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۳۲۸.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص385.
- ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۸۷.
- ↑ راه بدر، از باب العنبریه و سپس وادی عروه می‌گذرد.
منابع ویرایش
- الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، محمد بن موسی حازمی، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا. الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، نصر بن عبدالله اسکندری، مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه، ریاض، ۱۴۲۵ق.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق.
- معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
- معجم البلدان، یاقوت حموی، دار صادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
- وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، علی سمهودی، دار الکتب العلمیه، بیروت، ۲۰۰۶م.