بقاع ابراهیم بن مالک اشتر در ایران

هرچند نیروهای اموی بعد از شهادت ابراهیم بن مالک جسد وی را سوزاندند، اما برای او مرقدی مشهور در عراق وجود دارد. این مرقد در واقع همان محل کشته‌شدن اوست که به قبر «شیخ ابراهیم» شهرت دارد. افزون بر بقعه‌ یاد شده در عراق، بقعه‌های دیگری در ایران به ابراهیم منسوب است که در انتساب این زیارتگاه‌ها به شخص ابراهیم بن مالک اشتر نخعی تردید وجود دارد.

بقعه کمر بسته

یکی از این بناها، مرقدی است در روستای «گایکان» در ١٨ کیلومتری شمال شرقی شهرستان الیگودرز در استان لرستان. این بقعه با نام امامزاده ابراهیم بن مالک(ع) شناخته می‌شود و اخیراً ضریح جدیدی برای او نصب و از آن بهره‌برداری کرده‌اند. مردم روستا می‌گویند این امامزاده فرزند مالک اشتر نخعی سردار دلیر سپاه حضرت علی(ع) است و در اعیاد بزرگ مذهبی و ملی مانند فطر، قربان، غدیر و نوروز در آنجا به جشن و سرور و در سوگواری ائمه(ع) به عزاداری می‌پردازند.

البته باید توجه نمود که ابراهیم بن مالک اساسا امامزاده نیست و بعید نیست که شخص مدفون در این بقعه یکی از سادات هم نام ابراهیم باشد.

بقعه پیر اولیا

یکی دیگر از بقاع منسوب به ابراهیم بن مالک اشتر در ایران، بقعه مشهور به «پیر اولیا»، در شهر «اوز» لارستان فارس است که در مقابل مسجد جامع این شهر واقع شده است. اگرچه در کتیبه موجود در آرامگاه، وی ابراهیم بن مالک اشتر معرفی شده است، اما درباره شخصیت مدفون در این بقعه اختلاف نظر وجود دارد.

برخی آرامگاه را متعلق به نوه ابراهیم بن مالک اشتر می‌داند و برخی صاحب آرامگاه را یکی از سرداران و مبلغان دینی به نام مالک اژدر می‌دانند.

تاریخ ساخت بنا روشن نیست. اما ظاهر آن نشان می‌دهد که آرامگاه طی زمان‌های مختلف دچار تغییرات گسترده شده است. از مدارک تاریخی موجود در این آرمگاه، لوح سنگی است که تاریخ تعمیر گنبد پیر اولیاء را مقارن با اواخر دوره صفویه نشان می‌دهد.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، محمود سامانی. بخش «بقاع منسوب به ابراهيم»، ص107. است.

• دائرة المعارف بقاع و اماکن متبرکه، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، آماده چاپ.
• گذری بر فرهنگ مردم اوز، محمدنور خضری، ایران-شیراز، 1377 ه.ش.
• کرامتی، محمدهادی، تاریخ دلگشای اوز، ایران، بی تا.
• بررسی آثار تاریخی و هنری اوز، حمیرا کمال، ایران-شیراز، 1383 ه.ش.