محمد بن علی النقی(ع)

از ویکی حج

ولادت

محمد بن علی النقی(ع)، در سال ۲۲۸ قمری، در روستای صرایا، در سه فرسخی مدینه به دنیا آمد.[۱] برخی تاریخ‌نگاران و رجال‌نگاران، تولد او را در سال 236 یا 238 قمری دانسته‌[۲] و برخی این مطلب را رد کرده‌اند؛[۳] زیرا همان افراد، زمان تولد امام حسن عسکری(ع) را که کوچک‌تر از محمد بوده، سال ۲۳۱ یا ۲۳۲ قمری دانسته‌اند؛[۲] از این رو، سال تولد محمد نمی‌تواند 236 یا 238 قمری باشد.[۳]

تبار

پدر وی، علی بن محمد(ع)، امام هفتم شیعیان و مشهور به امام هادی(ع) است؛ از این رو، حافظ ابونعیم اصفهانی، نسب او را دارای منزلتی آسمانی[۴] و برخی، نسب او را از شمس ضحی نورانی و بر آن ستون نوری از فجر صبحگاهی دانسته‌اند.[۵]

مادر

مادر او زنی ام ولد بوده و نامش سلیل، حدیثه، سوسن و جدّه گفته شده است. او در وطن خود دارای اعتبار و منزلت بود؛ وقتی خاندان و خانواده‌اش به اسارت درآمدند، او نیز در زمره اسیران بوده و به عنوان کنیز به مدینه آورده شد. گفته شده، با هدایت و لطف الهی، بر امام هادی(ع) وارد شده و به عقد ازدواج وی درآمد. امام هادی(ع)، او را از هر پلیدی و آلودگی دور دانسته و به او مژده داد به زودی مادر امام یازدهم خواهد شد.

سوسن به دلیل پارسایی، پرهیزگاری، وارستگی و رسیدگی به محرومان و رنج دیدگان، زنی عارف و صالح شناخته می شد؛ چنان که در «عیون المعجزات» و «جلاء العیون»، آمده است: «سلیل کانت من العارفات الصالحات. » مورخان دیگر نیز از ورع، تقوا، عفاف و پاکی او سخن گفته اند. در جلالت قدرش همین بس که امام حسن عسکری (ع) وی را وصی خویش قرار داد و حتی زمان شهادت خود را به او گفت. سوسن با شنیدن این خبر به شدت گریست و آه و ناله سر داد. امام یازدهم فرمود: «ای مادر! جزع مکن که تقدیر الهی جاری خواهد شد. » و چون آن حضرت شهید شد، در سامراء ساکن گردید و وصیت کرد که پس از مرگش او را در کنار شوهر و فرزندانش دفن کنند.

افتخار دیگر این بانو آن است که جدّه حضرت مهدی موعود (ع) می باشد و سبب اشتهارش به «جدّه» از این جهت است.[۶] این بانوی گران قدر از اهالی منطقه «نوبه» از توابع سودان کنونی بود و با وجود آن که کنیزی بیش نبود، به مرتبه ای از شایستگی رسید که امام دهم و یازدهم به برخی اصحاب، دوستان و پیروان خود سفارش می نمودند که در برخی امور، هنگامی که به آن دو بزرگوار دسترسی نداشتند، به ایشان مراجعه کنند. از فضل و بزرگواری این بانو آن است که پناه و دادرس شیعیان، پس از شهادت امام حسن عسکری (ع) و حلقه وصل آن حضرت و شیعیان بوده است.[۷]


مزار

به گفته برخی، امامزاده سید محمد برای شیعیان عرب زبان، همان مقامی را دارد که حضرت عباس(ع) نزد ایرانیان شیعه دارد.[۳]

پانوشت

  1. ابن شهر آشوب مازندرانى، مناقب آل ابی‌‏طالب، ج4، ص382.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ طبرسى، اعلام الورى با علام الهدى، ص 367؛ مسعودى، مروج الذهب، ج 2، ص 489.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ستاره درخشان منطقه دجیل عراق، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۴، ص۱۰۹.
  4. حافظ ابونعيم اصفهانى، حلية الاولياء، ج 5، ص 71.
  5. باقر شريف القرشى، موسوعة سيرة اهل البيت، ج 34، ص 17.
  6. شيخ مفيد، الارشاد، ج 2، ص 279؛ اعلام الورى، ص 366، شيخ عباس قمى، منتهى الآمال، ج 2، ص 443، شيخ ذبيح‏الله محلاتى، رياحين الشريعه، ج 3، ص 24- 25؛ محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج 50، ص 235؛ طبرى آملى، دلايل الامامه، ص 424؛ على بن عيسى اربلى، كشف الغمه، ج 3، ص 271.
  7. شيخ حسين بن عبدالوهاب، عيون المعجزات، ص 134، اعيان الشيعه، ج 3، ص 289.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله ستاره درخشان منطقه دجیل عراق، درباره زندگی فضایل و مکارم امامزاده سید محمد فرزند امام هادی(ع)، عبدالله اصفهانی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۴ (پیاپی ۱۵)، پاییز و زمستان ۱۳۹۴ش، ص۱۰۷ است.