ساباط امام زمان(ع)

واژه‌شناسی

ساباط، واژه‌ای عربی، به معنای سازه‌ای سقف‌دار بین دو خانه یا دو دیوار است که زیر آن، راه عبور و گذر است. برخی، راه عبور را را در معنای آن ذکر نکرده‌اند. ریشه این واژه، «س،ب،ط» است، که به باور برخی، بر امتداد شیء دلالت کرده و گویا نزدیک به ریشه «ب،س،ط» است. این واژه، با سَوَابِيط و ساباطات جمع بسته شده است. ساباط، در واژه‌نامه‌های فارسی به معنای دالان، دهلیز، راهرو روپوشیده بین دو خانه یا دو دکان، و سقفی که در زیر آن راه ورود به خانه باشد آمده است.

در گذشته يک ساباط (گذر)، منسوب به امام زمان(ع)، متصل به ديوار آستان امام علي(ع)،در نجف قرار داشته است.

سید بهاءالدین حسینی نیلی، از عالمان سده هشتم قمری، نقل کرده است که در سال ۷۲۰ق، امام مهدی(ع) شبی به خانه یکی از شیعیان که فلج بود، آمده، او را شفا داد و سپس او را به یک ساباط (گذر) برد که متصل به دیوار آستان امام علی(ع) بود و به او گفت: «این ساباط، محل رفت‌وآمد من برای زیارت جدم امیرمؤمنان(ع) است. پس هر شب آن را ببند». از آن زمان، این ساباط به زیارتگاه مردم نجف تبدیل شد و هرکس برای آنجا نذری می‌کرد، حاجتش برآورده می‌شد. با توجه به توسعه‌های مکرر آستان مقدس پس از تاریخ گفته شده، این ساباط به احتمال زیاد در محدوده صحن شریف قرار گرفته و امروزه نشانی از آن باقی نمانده است.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله مقام‌های حضرت مهدی(ع) در عراق، احمد خامه یار، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سی‌ام، بهار 1396، ص112 است.

• بحار الانوار، محمدباقر مجلسي، مؤسسة الوفاء، بيروت، 1403ق، (1983م).
• ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، حسين بن محمد راغب اصفهانى، مرتضوي، تهران، 1374ش.
• السلطان المفرّج عن اهل الایمان فیمن رأی صاحب الزمان، علی بن عبدالکریم بهاءالدین نیلی، تحقیق قیس العطار، دلیل ما، قم، ۱۴۲۶ق.
• الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، دار العلم للملايين، بيروت، 1376ق.

• فرهنگ فارسی عمید، حسن عميد، سرپرست تأليف و ويرايش فرهاد قربان‌زاده، اَشجَع، تهران، ۱۳۸۹ش.
• كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
• المحكم و المحيط الأعظم، على بن اسماعيل بن سيده، ، دار الكتب العلمية بيروت، چاپ: اول، 1421 ه.ق.
• معجم مقاييس اللغة، احمد بن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق.