وقوف
وقوف، به معنای «ماندن در عرفات» و «ماندن در مشعر» است. دو عملِ وقوف در عرفات و مشعر، دومین و سومین عمل از اعمال واجبِ حج شمرده شده است. به هر دو وقوف، وقوفَین گفته می‌شود. وقوف در عرفات و مشعر دو رکن حج نیز محسوب شده است.
مفهوم‌شناسی
وقوف در لغت به معنای ایستادن و توقف کردن است و در اصطلاحِ حج، به ماندن در عرفات و مشعرالحرام گفته می‌شود.[۱]
«وقوفین» در لغت به معنای دو وقوف و در اصطلاح، به وقوف در عرفات و وقوف در مشعر می‌گویند.[۲] این دو وقوف، دومین و سومین عمل واجب حج است.[۳]
در عرفات
.png)
وقوف در عرفات، دومین عمل واجبِ حج است و به معنای «ماندن در صحرای عرفات» است.[۵] به گفته فقیهان شیعه، زمان این وقوف از ظهر روز نهم ذی‌الحجه (روز عرفه) تا غروب شرعی است.[۶] در مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز، زمان این عمل، روز عرفه دانسته شده؛ البته در زمان دقیق آن بین این مذاهب اختلاف است.[۷]
برای حج‌گزاری که در دعا خواندن ضعف پیدا نکند، مستحب است این روز را روزه بگیرد. با طهارت بودن، غسل و وقوف در پایین کوه و زمین هموار از دیگر مستحبات وقوف در عرفات است.[۸]
خواندن دعای امام حسین(ع) در روز عرفه، یکی از آدابی است که شیعیان در این روز و در صحرای عرفات انجام می‌دهند.[۹] از دیگر آداب این عمل، توبه[۱۰] و خواندن دعاهایی خاص است.[۱۱]
در مشعر
وقوف در مشعر، سومین عملِ واجب حج است و به معنای «ماندن در مشعر» است.[۱۲] زمان این عمل، بر پایه فقه شیعه از طلوع صبح روز دهم ذی‌الحجه (عید قربان) تا طلوع آفتاب است.[۱۳]
خواندن دعاهای خاص،[۱۴] ذکر الهی و گردآوری سنگ‌ریزه‌هایی که در منا به جمرات زده می‌شود از مستحبات وقوف در مشعر است.[۱۵]
پانویس
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۵۷.
- ↑ فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ص۲۷۷.
- ↑ فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ص۲۷۵ و ۲۷۶.
- ↑ «الجانب الغربی من جبل عرفة»، المکتبة الرقمیة العالمیة، بایگانی شده از نسخه اصلی.
- ↑ فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ص۲۷۵.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۵۸.
- ↑ بدائع الصنائع (فقه حنفی)، المصادرالفقهیه، ج١٠، ص ٣٣؛ الخلاف، ج١، ص ۴۵٣؛ فقه السنه، ج۱، ص۵۲۲؛ درآمدی بر فقه مقارن، ص۳۸۷، به نقل از: الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص۵٩٩ - ۵٩٧؛ مناسک محشی، صص ٣٨٧ - ٣٨۴؛ جامع‌الخلاف و الوفاق، ص٢٠٨؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۳۷۸؛ تذکرة الفقها، ج ٨ ، ص١٧٧.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۵۹.
- ↑ درسنامه مناسک حج،ص۶۰.
- ↑ مصباح‌الشریعة، ص۹۲؛ المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۰۷.
- ↑ نگاه کنید به: حج و عمره در قرآن و حدیث، ص۳۹۲.
- ↑ فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ص۲۷۶.
- ↑ حج در اندیشه اسلامی، ص۲۸۸.
- ↑ برای نمونه: من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۴۳.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۶۳.
منابع
- بدائع الصنائع (الفقه‌الحنبلی)، علاءالدین بن مسعود الکاشانی، المصادر الفقهیه، بیروت، ۱۴۲۲ق.
- درآمدی بر فقه مقارن، مصطفی جعفر پیشه فرد، تهران، بعثه مقام معظم رهبری، معاونت امور روحانیون، ۱۳۸۸ش.
- فقه السنه، السّید سابق، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۹ق.
- کتاب الخلاف فی الفقه، شیخ طوسی، تهران، ۱۳۷۷ش.
«الجانب الغربی من جبل عرفة»، المکتبة الرقمیة العالمیة، بایگانی شده از نسخه اصلی، تاریخ بازدید مطلب: ۱۶ تیر ۱۳۹۹.
حج در اندیشه اسلامی، علی قاضی‌عسکر، تهران، مشعر، ۱۳۸۴ش.
حج و عمره در قرآن و حدیث، محمد محمدی ری‌شهری، ترجمه جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۶ش.
- من لا یحضره الفقیه، محمد بن علی بن‌بابویه، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی، بی‌تا.