آیه ۲۶ سوره حج

متن و ترجمه

﴿

وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَنْ لَا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ

و چون براى ابراهيم جاى خانه را معين كرديم [به او گفتيم] چيزى را با من شريک مگردان و خانه‏‌ام را براى طواف‌‏كنندگان و قيام‏‌كنندگان و ركوع‌‏كنندگان [و] سجده‏ كنندگان پاكيزه دار!

﴾

شرح واژگان

واژه «بوّأنا» از ريشه باء، يبوء، بَوءاً به معناى رجوع است، که در آیه ﴿بٰاؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللّٰهِ ﴾ به همین معنا به کار رفته است. «بوّأ» به معنای تهيأ. و «بوّأ له» به معنای تهيّأ له نیز کاربرد دارد؛ البته احتمال داده‌اند اين واژه از مصدر بواء به معناى سواء و مساوى بودن باشد، كه در اين صورت تبوئه به معناى مسطح كردن خواهد بود. معنى دوم مناسب با آيه ۲۶ سوره حج دانسته شده و معناى سوم نيز به آن برگردانده شده است. این احتمال داده شده که معناى اول نيز برای این آیه درست باشد؛ بدين معنا كه خدا مكان بيت را مباءت و مرجع براى عبادت قرار داده است.

ارتباط با آیه قبل

نوشتار(های) وابسته: آیه ۲۵ سوره حج

در آيه پیش از آیه ۲۶ سوره حج، سخن از بسته شدن راه خدا و جلوگيرى از ورود به مسجد الحرام، توسط مشرکان مکه بوده و برخی از ویژگی‌های مسجدالحرام گفته شده است. در اين آيه با تقدير «اذكر» به معنای «به یاد آور»، كه خطاب به پيامبر(ص) است، به معرفى بيت الله و به بيان بخشى از تاريخ و مقام معنوى آن، پرداخته شده است.

محتوا

بخشى از تاريخ كعبه

بر اساس عبارت ابتدای آیه، خدا جای خانه خدا را برای ساختن، و به معناى دقيق‌تر تجديد بناى آن آماده کرد؛ زیرا بر پایه آیه ۳۷ سوره ابراهیم، کعبه پیش از آمدن ابراهیم به آن سرزمین وجود داشت. در روایات نیز، حضرت آدم(ع) نخستین سازنده کعبه معرفی شده است. به گفته بسيارى از مفسران، كعبه در جریان طوفان نوح ويران شده و آثار آن از میان رفته بود.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه تفسیر آیات حج، محمد فاکر میبدی، قم، حوزه نماینگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۷ش. است.

الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، تحقيق احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دارالعلم للملايين، چهارم، ١۴٠٧ق.

المصباح المنير، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق.