بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)

بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)، پس از استیلا مغول بر بغداد و پایان یافتن حکومت عباسیان در بغداد، مملوکیان بحری بازسازی مسجدالنبی را بر عهده‌گرفتند.

نورالدین بن عزالدین (57-655ه/59-1257م)

در این دوره، اولین بازسازی پس از آتش‌سوزی اواخر دوره عباسی صورت گرفت. البته در اواخر دوره مستعصم قبل تسلط مغول بر بغداد، بازسازی در حد تعمیر سقف و اطراف آن صورت گرفته‌بود.

در این زمان، معماری مسجد تا باب السلام در دیوار غربی ادامه یافت. پادشاه یمن، مظفر شمس الدین یوسف، نیز منبری را برای مسجد ارسال نمود.

سیف الدین قطز

کار بازسازی در این زمان ادامه یافت. بازسازی در جهت جنوبی یعنی جناح قبله از باب السلام و باب الرحمه در جهت غربی تا باب جبرئیل و باب النسا در جهت شرقی تکمیل شد.

بیبرس

در این زمان تعمیر سقف مسجد کامل شد. سقفی بالای سقف مسجد ساخته شد. اما سقف شمالی فقط یک سقف داشت. ناظر این اصلاحات جمال الدین محسن صالحی بود.

در سال 666ه، بیبرس منبری را برای مسجد فرستاد. مقصوره‌ای از جنس چوب به ارتفاع 3/5 متر در اطراف قبر نبوی ساخته شد. این مقصوره دارای سه در بود.

قلاوون

در این زمان به سال 678ه برای اولین بار بر مقبره نبوی گنبد قرار گرفت. از این گنبد با نام قبه البیضاء نیز یاد شده است. سطح مقطع این گنبد، مربع و بالای آن هشت ضلعی بود. جنس این گنبد از چوب و بر ستون‌ها قرار داشت. روی آن با سرب پوشانده شده بود . این گنبد دارای پنچره‌ای بود که مشرف بر سقف زیرین مسجد بود. ناظر ساخت گنبد، کمال‌الدین بن برهان ربعی بود.

در این دوره، در سال 686ه/1287م وضوخانه‌ای در خارج مسجد، نزدیک باب السلام ساخت. ناظر ساخت آن علاءالدین، معروف به اقمر بود.