مسجد شجره (مدینه)
مسجد شجره
«إِذَا أَتَيْتَ مَسْجِدَ الشَّجَرَةِ فَافْرِضْ. قَالَ: قُلْتُ: وَ أَيُّ شَيْءٍ الْفَرْضُ؟
قَالَ: تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ تَقُولُ: اللَّهُمَّ إِنِّي اريد أَنْ أَتَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ، فَإِنْ أَصَابَنِي قَدَرُكَ فَحُلَّنِي حَيْثُ يَحْبِسُنِي قَدَرُكَ. فَإِذَا أَتَيْتَ الْمِيلَ فَلَبِّهْ[۱]
قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّي قَدِ اشْتَرَيْتُ بَدَنَةً فَكَيْفَ أَصْنَعُ بِهَا فَقَالَ انْطَلِقْ حَتَّى تَأْتِيَ مَسْجِدَ الشَّجَرَةِ فَأَفِضْ عَلَيْكَ مِنَ الْمَاءِ وَ الْبَسْ ثَوْبَيْكَ ثُمَّ أَنِخْهَا مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِ ثُمَّ ادْخُلِ الْمَسْجِدَ فَصَلِّ ثُمَّ افْرِضْ بَعْدَ صَلَاتِكَ ثُمَّ اخْرُجْ إِلَيْهَا فَأَشْعِرْهَا مِنَ الْجَانِبِ الْأَيْمَنِ مِنْ سَنَامِهَا ثُمَّ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّي ثُمَّ انْطَلِقْ حَتَّى تَأْتِيَ الْبَيْدَاءَ فَلَبِّهْ.
لَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْإِحْرَامُ مِنْ مَوَاقِيتَ خَمْسَةٍ وَقَّتَهَا رَسُولُ اللَّهِ ص لَا يَنْبَغِي لِحَاجٍّ وَ لَا لِمُعْتَمِرٍ أَنْ يُحْرِمَ قَبْلَهَا وَ لَا بَعْدَهَا وَقَّتَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ ذَا الْحُلَيْفَةِ وَ هُوَ مَسْجِدُ الشَّجَرَةِ يُصَلَّى فِيهِ وَ يُفْرَضُ فِيهِ الْحَجَّ
أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ ص حِينَ حَجَّ حَجَّةَ الْوَدَاعِ خَرَجَ فِي أَرْبَعٍ بَقِينَ مِنْ ذِي الْقَعْدَةِ حَتَّى أَتَى مَسْجِدَ الشَّجَرَةِ فَصَلَّى بِهَا ثُمَّ قَادَ رَاحِلَتَهُ حَتَّى أَتَى الْبَيْدَاءَ فَأَحْرَمَ مِنْهَا وَ أَهَلَّ بِالْحَجِّ وَ سَاقَ مِائَةَ بَدَنَةٍ وَ أَحْرَمَ النَّاسُ كُلُّهُمْ بِالْحَجِّ لَا يُرِيدُونَ عُمْرَة
مسجد شجره جداي از مسجد شجره معروف، که ميقات است، مسجد ديگري با همين نام در شهر مکه وجود دارد.[۲]
وَهُوَ مَبْنِيّ على مَوضِع الشَّجَرَة الَّتِي كَانَت هُنَالك وَبهَا سمي مَسْجِد الشَّجَرَة[۳]
ذوالحليفه در حال اختيار (بدون ضرورت) ميقات عمره تمتّع و عمره مفرده براى مردم مدينه و كسانى است كه از مدينه به مكّه مىروند. در اينكه ميقات، خصوص مسجدِ واقع در اين محل است كه معروف به «مسجد شجره» است يا اعم از مسجد و اطراف آن، اختلاف است.[۴]
مطابق فرمان خداوند على (عليه السلام) براى انجام اين مأموريت برگزيده شد. وى در ذى الحليفه (مسجد شجره) آيات را از ابوبكر گرفت و در مكه بر مشركان فرو خواند.[۵]
و كان النبى (صلى اللّه عليه و سلم) كلما حج أو اعتمر يصلى تحت هذه الشجرة ثم يلبى حيث الجمال و يقضى ليله فى ذلك المكان؛ و مبانى هذا المسجد المقدس كبيرة جدا [۶]
ذو الحليفه ، در شش يا هفت ميلى مدينه است و مسجد شجره و ميقات اهل مدينه در آن واقع شده است (معجم البلدان : ج 2 ص 295)
آخرين بازسازي مسجد در روزگار فهد صورت گرفت، منطقه بسيار وسيعي به مسجد و امکانات جانبي مانند پارکينگ اختصاص يافته است، به طوري که جمعاً مساحت آن نود هزار متر مربع مي شود. مساحت خود مسجد حدود 26000 متر مربع است. مسجد شجره، يکي از زيباترين معماري ها را در ميان مساجد بازسازي شده مدينه منوره دارد.[۷]
اولین میقات عمرهی، مسجد شجره است و در اینکه محل دقیق احرام کجاست بحث هایی وجود دارد. اصل مسئله که ذو الحلیفة محل میقات است اجماعی است ولی اینکه مراد از ذو الحلیفة آیا خود مسجد است یا خارج از آن و یا محاذات آن بحث است.[۸]
پانویس
- ↑ قرب الإسناد (ط - الحديثة)، متن، ص: 123
- ↑ آثار اسلامي مکّه و مدينه نویسنده : جعفريان، رسول جلد : 1 صفحه : 118
- ↑ تاريخ مكه المشرفه والمسجد الحرام والمدينه الشريفه والقبر الشريف نویسنده : ابن الضياء جلد : 1 صفحه : 311
- ↑ فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي جلد : 3 صفحه : 712
- ↑ دانشنامه کلام اسلامی نویسنده : جمعی از محققین جلد : 1 صفحه : 77
- ↑ موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب نویسنده : أيوب صبري باشا جلد : 4 صفحه : 811
- ↑ آثار اسلامي مکّه و مدينه نویسنده : جعفريان، رسول جلد : 1 صفحه : 277
- ↑ مکارم شیرازی، «میقات ذو الحلیفة و مسجد شجرة»