خانه فاطمه(س)
خانه فاطمه دختر رسول خدا از خانههای همجوار مسجدالنبی در شهر مدینه بود. این خانه محل زندگی فاطمه زهرا بعد از ازدواج با علی بن ابیطالب بود. این خانه از مجموعه خانههای چسبیده به مسجدالنبی بود که هر یک محل سکونت یکی از همسران پیامبر اسلام بود. خانه فاطمه به خانه عایشه چسبیده بود.
این خانه امروزه از بین رفته است و موقعیت کنونی آن داخل حجره و مرقد پیامبر (ص) است. در منابع آمده که علی(ع) در مدینه دو خانه داشت یکی چسبیده به مسجدالنبی و دیگری در بقیع. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در خانه دوم امام علی در بقیع اختلاف نظر وجود دارد. مکان خانه فاطمه (س) در مسجدالنبی یکی از مکانهای احتمالی قبر آن حضرت است.
مکان خانه فاطمه
خانه فاطمه (س)، که به خانه امام علی(ع) نیز شناخته میشود، پشت خانه پیامبر (ص) (خانه عایشه) قرار داشت.[۱] در پشت این خانه از جهت شمال، ستون تهجد[۲] و در کنار آن ستون، محراب تهجد قرار داشت[۳] که رسول خدا (ص) در آن مکان شبزندهداری میکرد و نماز شب میخواند[۴] و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر (ص) است.[۵] اگر کسی در محراب تهجد بایستد، سمت چپ او باب جبرئیل[۶] و سمت راست او مقام جبرئیل قرار میگیرد.[۷]
این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن در داخل حجره و مرقد شریف پیامبر (ص) است[۸] که مجموع این دو را حجره طاهره میخوانند و مساحت آن حدود دویست و چهل متر مربع است.[۹]
درهای خانه
خانه فاطمه (س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستونهای وفود و حرس.[۱۰] درِ سمت غرب که به مسجد باز میشده کنار مقام جبرئیل (ستون مُرَبَّعة القبر) قرار داشته است.[۱۱] دری که اکنون در سمت باب جبرئیل به عنوان در خانه فاطمه (س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز میشده است.[۱۲]
تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد
این خانه تا روزگار ولید بن عبدالملک،خلیفه اموی (حک: ۸۶-۹۶ق)، بر جای بود تا اینکه در گسترش مسجد به سال ۸۸قمری به دستور ولید و به دست عمر بن عبدالعزیز، والی حرمین شریفین (۸۷-۹۳ق.) حسن مثنی، فرزند امام حسن مجتبی (ع)، و فاطمه دختر امام حسین (ع) که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از این خانه بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.[۱۳]
حجره شریفه
از زمانی که سلطان بَیْبَرس (از سلاطین مملوکی مصر) در سال ۶۶۸ دیواری از شبکههای چوبی اطراف حجره شریفه کشید، محدوده خانه نیز داخل این دیوار مشبّک شد. این مشبّک در اطراف دیواره پنج ضلعی ساخت عمربن عبدالعزیز (حک: ۹۹-۱۰۱) و محدوده خانه حضرت زهرا (س) بوده و هست. بعدها که این مشبّکها در آتش سوخت، آنها را از جنس فلز بازسازی کردند.[۱۴]
منزلت خانه فاطمه (س)
بنابر روایتی رسولالله (چهل روز بر در خانه فاطمه میآمد و دست بر چهارچوب در مینهاد و میگفت: «السلام علیکم یا اهل البیت» و سپس آیه تطهیر (احزاب: آیه ۳۳) را تلاوت میفرمود.[۱۵]
گفتهاند که روایت سدّوا الابواب نیز بر منزلت خانه علی و فاطمه (ع) و ساکنان آن دلالت دارد. براساس این روایت رسول خدا (ص) طبق وحی الهی دستور داد تا در خانههایی را که به مسجد باز میشدند جز خانه علی (ع) و فاطمه(س) ببندند. [۱۶]
همچنین براساس روایتی از پیامبر اکرم (ص) خانه فاطمه بهترین مصداق خانههایی دانسته شده که در آیه ۳۶ سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانههایی که مقام بلندی دارند و در آنها نام خداوند برده میشود و صبح و شام تسبیح خدا گفته میشود.[۱۷]
این خانه یکی از مکانهایی است که احتمال دادهاند مرقد حضرت فاطمه در آن قرار داشته باشد.[۱۸]
پانویس
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.
- ↑ . تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص243؛ تاریخ حرم ائمه بقیع ، ص141.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.
- ↑ . وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.
- ↑ . مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.
- ↑ . من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.