کوه الرایه

کوه الرایه

اطلاعات اوليه
مکان	شمال شهر مدینه، در نزدیکی و در شرق کوه سَلْع و میان کوه احد و کوه سلع
نام‌های دیگر	ذُباب

کوه الرایَه (به عربی: جَبَلُ الرایَة) یا کوه ذُباب، کوهی است در شمال شهر مدینه و میان کوه احد و کوه سَلْع، که از آن در جنگ‌های احزاب، خیبر، تبوک و غابه نام برده شده است. این کوه، برای تعیین مسیر خندقی که در جنگ احزاب ساخته شده دارای اهمیت است.

مسجد ذباب، روی این کوه قرار دارد.

نام

به گمانِ برخی، سببِ نامگذاری این کوه به الرایه (به معنای پرچم)، این است که پرچم اسلام بر بالای این کوه برافراشته می‌شد، یا آنکه پرچم شورشیان واقعه حرّه در آنجا نصب شد.

همچنین کوه الرایه، در گذشته، به نام ذُباب خوانده می‌شد. گفته شده نامگذاری آن به ذباب، به فردی به نام ذباب از مردم یمن برمی‌گردد، که مردی از انصار را کشته بود و مروان بن حکم، دستور داد او را روی این کوه گردن بزنند.

مکان

کوه الرایه، در شمال شهر مدینه، در نزدیکی و در شرق کوه سَلْع و میان کوه احد و کوه سلع قرار دارد.

اهمیت

کوه الرایه، یکی از مناطق مهم مدینه از نظر تاریخی شمرده شده است؛ زیرا امروزه آثار خندقی که در ماجرای جنگ احزاب کنده شد از میان رفته و این کوه، نشانه خوبی برای یافتن مسیر احتمالی این خندق است.

مسجد ذباب

نوشتار اصلی: مسجد ذباب

روی این کوه، مسجد ذباب قرار دارد، که به آن «قرین» و «الرایه» نیز گفته شده است. این مسجد، در جایی ساخته شده که حضرت محمد(ص) بر آن خیمه‌ای بر پا کرد. مسجد ذباب، مساحتی کوچک داشته و در سال ۱۴۰۶ق. بنای مخروبه آن و محرابی که به سختی دیده می‌شده گزارش شده است.

در تاریخ

در جریان جنگ احزاب، چادری برای حضرت محمد(ص) بالای این کوه نصب شد که از آنجا به عملیات مقدماتی مسلمانان در کندن خندق و تعیین محل آن نظارت می‌کرد.

در جریان دو غزوه خیبر و تبوک، حضرت محمد(ع) پرچمش را روی این کوه نصب کرد؛ وقتی مسلمانان آن را دیدند برای جهاد بیرون رفتند.

سلمة بن الاکوع، روی این کوه ایستاده و با فریاد، مردم را از دزدیده شدن شتران حضرت محمد(ص)، توسط عیینة بن حصن آگاه کرد. حضرت محمد(ص) بیرون رفته و غزوه غابه شکل گرفت.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله بررسی جغرافیای طبیعی مدینه یحیی جهانگیری و علی اصغر کریم خانی، فصلنامه میقات حج، دوره ۲۶، ش۱۰۳، بهار ۱۳۹۷، ص۷۹–۱۰ است.

• کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق.
• مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، احمد فیومی، مؤسسة دارالهجرة، قم، ۱۴۱۴ق.
• معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، دار و مکتبه الهلال، بیروت، ۱۴۱۹ق.
• المغانم المطابه فی معالم طابه، مجدالدین فیروز آبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.
• مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانی، دارالکتب العلمیه، قم، بی‌تا.