کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱

امام علی(ع) امام اول شیعیان و همسر حضرت زهرا(س) و امام حسین(ع) و امام حسن(ع) است.

زندگی و جایگاه

علی بن ابی‌طالب در سال ۳۰ عام‌الفیل (۲۳ سال قبل از هجرت) در مکه و داخل کعبه متولد شد. و در سال چهلم هجرت به شهادت رسید. امام علی از کودکی در خانه پیامبر رشد یافتو به عنوان نخستین مسلمان مرد شناخته می‌شود.امام علی همسر حضرت زهرا و پدر امام حسین و امام حسن و حضرت زینب. و حضرت عباس. است. قبر مطهرش در نجف اشرف قرار دارد.

شیعیان برای حضرت علی مقام امامت و خلافت پس از پیامبر را قائل هستند. شیعیان معتقد هستند مقام امامت حضرت علی از سوی خداوند به پیامبر رسیده است. شیعیان رهبری جامعه اسلامی را پس از درگذشت پیامبر (ص) از آنِ حضرت علی (ع) می‌دانند. همچنین معتقد هستند جانشین پیامبر باید از طریق وحی الهی به پیامبر تعیین گردد؛ و پیامبر از سوی خداوند علی را خلیفه پس از خود معین کرده است. وی را پس از پیامبر از خلافت کنار زدند و او به مدت بیست و پنج سال در زمان سه خلیفه اول خانه نشین بود. و پس از کشته شدن خلیفه سوم به دعوت مردم به خلافت رسید.ص۵. وی در زمان خلافت خود که نزدیک پنج سال طول کشید سیرت پیامبر را داشت و دست به اصلاحاتی زد.ص۵. وی در شب بیست و یکم ماه رمضان به دست خوارج شهید شد.ص۶. امام علی با خواست عمومی و اصرار مردم. در سال ۳۵ هجری به خلافت رسید.

پیامبر درباره جایگاه امام علی فضیلت‌های زیادی را برشمرده است. پیامبر درباره علی گفته است هرگز علی از حق و حق از علی جدا نمیشود. ص۵. علی از صحابه پیامبر بود و پیامبر با عهد اخوت بست.ص۴ و ۵. علی در همه جنگهای پیامبر شرکت کرد به جز جنگ تبوک که آن حضرت امام علی را در مدینه به جای خود نشانید.ص۵. علی را در کمالات انسانی و فضائل انسانی نمونه کاملی از تربیت پیامبر دانسته اند.ص۶. و او را در تقوا و عبادت یگانه شمرده اند.ص۸.

حج‌گزاری امام علی(ع)

گزارش شده است امام علی بارها حج به جا آورده است. امام صادق (ع) فرمودند: «وَ حَجَّ مَعَ النَبی عَشَرَ حِجَج. هرچند تعداد حج‌های امام علی به‌طور دقیق مشخص نیست. گفته شده امام به دلیل مشغول بودن به جنگ های سه گانه نتوانست در دوران خلافت حج به جا بیاورد. .

از مهمترین اقدامات امام در حج، ابلاغ آیات برائت از مشرکین بود. ابلاغ آیات برائت به خواندن آیات برائت توسط امام در سال نهم قمری در اجتماع مشرکان اشاره دارد. این واقعه از فضایل امام به شمار می‌رود. ص۷۰. (مفید، ۱۴۱۳ق، الارشاد، ج۱، ص۶۵.) اجتناب امام علی از خوردن صید و بهره‌مندی او از قربانی، غسل حضرت هنگام ورود به حرم و جمع بین نماز مغرب و عشاء توسط حضرت در مزدلفه، از دیگر نکات مورد توجه در حج حضرت می‌باشد.

امام علی وقتی به خلافت رسید افراد جدیدی را به امارت حج نصب کرد. ص۷۱. یکی از مسائل پر بحث میان مورخان فرستاده شدن جامه کعبه یا عدم آن در زمان خلافت امام است. ص۷۲. گفته شده مورخان مطلبی را نقل نکرده‌اند که امام جامه ای بر کعبه قرار داده باشد. اما در روایات آمده علی پرده کعبه را همه ساله از عراق می‌فرستاد. ص۷۳.(قرب الاسناد، حمیری، ص۶۵.)

حضور امام علی در حجة الوداع

داستان حجة الوداع و آخرین سفری که رسول خدا ۶ برای انجام فریضه حج بخانه خدا رفت. ج۱، ص۱۷۰.

رسول خدا ۶ او را بیمن فرستاد تا خمس گنجینه‌ها و معادن را از آنها بگیرد، و آنچه نصارای نجران از حله‌ها و پول گردن نهاده بودند که بدهند آنها را نیز از ایشان بگیرد. ج۱، ص۱۷۱.

سپس رسول خدا ۶ اراده بجای آوردن حج و انجام آنچه خدای تعالی بر او فرض کرده بود فرمود، و برای حج در میان مردم اعلام فرمود، و همگی را بحج دعوت کرد، و این دعوت بدور دست‌ترین بلاد رسید، پس مردم آماده رفتن بحج شدند و از اطراف و حوالی و نزدیکیهای مدینه مردم زیادی بمدینه آمدند و خود را آماده و مهیای رفتن بحج در رکاب آن بزرگوار کردند، و آن حضرت ۶ در بیست و پنجم ذی قعده از مدینه بسوی مکه بیرون آمد، و نامه بأمیر المؤمنین ۷ نوشت که از یمن برای انجام حج بمکه آید. ص۱۷۱.

چون رسول خدا ۶ مناسک حج را بجا آورد علی ۷ را در قربانی خود شریک ساخت و با مسلمانانی که همراهش آمده بودند بسوی مدینه بازگشت تا رسید بجائی که معروف بغدیر خم است، و آنجا جای منزل کردن نیست زیرا آب و چراگاه ندارد (و مسلمانان از نظر بی‌آبی و چهار پایانشان از جهت نبودن چراگاه و علوفه در مضیقه قرار می‌گرفتند) پس آن حضرت در آنجا فرود آمد و مسلمانان نیز با او در همان‌جا فرود شدند، و سبب فرود آمدنش در آنجا این بود که دستوری از خدای تعالی درباره نصب خلافت أمیر المؤمنین و جانشینان او در میان امت پس از او نازل گشت، و پیش از این نیز در این باره وحی بر آن حضرت شده بود. ص۱۷۵.

خطبه غدیر. ص۱۷۶.

در سال دهم هجرى، هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله تصميم گرفت به مكّه رود و آخرين حج خود را، كه آن را حجة الوداع ناميده‌اند، به جاى آورد على عليه السلام در يمن يا نجران بود. پيامبر به على نامه‌اى نوشت كه به حالت احرام به مكّه درآيد. به پيامبر وحى شده بود كه ديگر از امّتش جدا خواهد شد و به سراى ديگر خواهد شتافت. چون مسلمانان مراسم حج را به جاى آوردند و از مكّه بازگشتند، پيامبر در منطقه‌اى به نام «غدير خُم» كاروان را از رفتن بازداشت.

حج از نگاه امام علی

نوشتار اصلی: حج در سخنان امام علی (علیه‌السلام)

خطبه‌ها و نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه، اشارات بلیغی به آثار معنوی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حج دارند.

سخن از مسئله وجوب حج می‌گوید و با تعبیرات بسیار لطیف و زیبا، مسلمین جهان را به انجام این فریضه بزرگ الهی تشویق می‌نماید، می‌فرماید: «خداوند حجّ بیت اللّه الحرام (خانه گرامی و محترمش) را بر شما واجب کرده است» (و فرض علیکم حجّ بیته الحرام).

می‌فرماید: «آنها همچون تشنه‌کامانی که به آبگاه می‌روند به سوی آن می‌آیند و همچون کبوتران به آن پناه می‌جویند». ص۲۵۵.

سپس به یکی از فلسفه‌های حج پرداخته، می‌فرماید: «خداوند سبحان حج را علامت فروتنی در برابر عظمتش قرار داده و نشانه‌ای از اعتراف به عزّتش» ص۲۵۶.

سپس به این حقیقت اشاره می‌کند که قرار گرفتن در صفوف حاجیان و زائران بیت اللّه، افتخار بزرگی است که خداوند به گروهی از بندگانش بخشده، ص۲۵۶. می‌فرماید: «و از میان خلق خدا شنوندگانی را برگزیده که دعوت او را به سویش اجابت کرده و سخنش را تصدیق نموده‌اند». ص۲۵۷.

سپس می‌افزاید: «خداوند متعال این خانه را پرچمی (یا علامتی) برای اسلام قرار داده و حرم امنی برای پناه‌جویان» ص۲۵۸.

مسئله واجب بودن زیارت خانه خدا اشاره کرده، می‌فرماید: «خداوند ادای حقّ آن را واجب شمرده و حجّ آن را لازم کرده و بر همه شما زیارت آن را به‌طور دسته‌جمعی مقرّر داشته. ص۲۵۹.

امام علی علیه السلام: حج گزار و عمره گزار، مهمان خدایند و بر خداست که مهمان خویش را گرامی بدارد و با آمرزش خویش، او را پاداش دهد.

تیتر

(خطبه ۱): «خداوند سبحان، کعبه را خانه امن و امان برای پناهندگان قرار داد.» ص۶.

(خطبه ۱): «خانه محترم خدا که … مردم همانند کبوتران به آن پناه می‌برند.». ص۷.

(خطبه ۱۹۲): «خداوند حج را سبب و وسیله‌ای برای رحمت خویش قرار داد.». ص۸.

(نامه ۶۷): «و به مردم مکه فرمان ده تا از هیچ زائری در ایام حج اجرت مسکن نگیرند.» در این نامه حضرت به فرماندار مکه دستور رسیدگی به امور حج و رفع نیاز فرهنگی و رفاهی حجاج، از جمله رفع نیاز مسکن آنان را صادر می‌کنند که در آن صریحاً اهل مکه را موظف می‌نمایند که با تأمین رایگان مسکن حجاج، آنان‌را با رویی گشاده بپذیرند که درنتیجه، این فریضه الهی، با تقویت بیشتر و شکوهی فراتر برگزار گردد. ص۸.

(خطبه ۱۱۰): «حج و عمره بیت‌اللَّه الحرام … شست وشو دهنده گناهان هستند.». ص: 12.

خطبه ۱۱۰): «بهترین وسیله تقرّب به خداوند سبحان (ده چیز، از جمله) … حج و عمره بیت‌اللَّه الحرام است.» در این خطبه که به خطبه دیباج نیز مشهور است، حضرت در کنار حج، عمره را نیز بهترین وسیله توسل به خداوند متعال برمی‌شمارند.. ص۱۵.

تیتر

خطبه ۱۱۰: و حج و عمره خانه خدا که نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناه است. از ارکان اسلام می‌فرماید: «و حج و عمره خانه خدا که نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناه است».

خطبه ۱۹۲: امام علیه السّلام بعد از ذکر سادگی خانه کعبه به ذکر ویژگیهای سرزمین مکّه که این خانه در آن قرار گرفته است، پرداخته، چنین می‌فرماید: «سپس خداوند آن را در سنگلاخ‌ترین مکانها و بی‌گیاه‌ترین ریگزارهای زمین و تنگ‌ترین درّه‌ها در میان کوه‌های خشن و شنهای نرم و روان و چشمه‌های کم‌آب و آبادیهای پراکنده قرار داد که نه شتر به آسانی در آن پرورش می‌یابد و نه اسب و گاو و گوسفند.

امام علیه السّلام در این بخش از خطبه در تکمیل آنچه در بخش پیشین گذشت به این نکته اشاره می‌فرماید که خداوند می‌توانست خانه کعبه را در خوش آب و هواترین مناطق زمین قرار دهد و بنایش را با سنگهای گرانبهای زینتی بسازد؛ ولی چنین نکرد مبادا مردم متوجه جهات مادی شوند و اجر و پاداششان کم گردد و در بیان این معنا چنان داد سخن داده که از آن زیباتر و گویاتر تصور نمی‌شود، می‌فرماید: «اگر خداوند سبحان می‌خواست خانه محترم خود و اماکن پرعظمتش را در میان باغها و نهرها و سرزمینهای هموار و آرام و پردرخت که میوه‌هایش در دسترس باشد دارای بناهای فراوان و آبادیهای به هم پیوسته در میان گندم‌زارها و باغهای خرم و پرگل و گیاه و روستاهای سرسبز و زمین‌های پرآب و گلزارهای پرطراوت و جاده‌های آباد قرار دهد، می‌توانست امّا در این صورت به همان نسبت که آزمون، ساده‌تر بود پاداش و جزا نیز کوچک‌تر می‌شد» به یقین اگر خانه خدا در سرزمین بسیار خوش آب و هوایی که امام اوصاف آن را بیان فرموده قرار می‌داد، به گردشگاه مهمی تبدیل می‌شود که گروهی برای خوشگذرانی به آنجا می‌آمدند و درس‌های تربیتی و اخلاقی حج به فراموشی سپرده می‌شد.

آن‌گاه امام علیه السلام در پنجمین توصیه در نامه ۴۷ به امام حسن و حسین خود درباره زیارت خانه خدا می‌فرماید: «خدا را خدا را، که خانه پروردگارتان را به فراموشی نسپارید و تا زنده هستید آن را خالی نگذارید، که اگر زیارت خانه خدا ترک شود به شما مهلت داده نخواهد شد (و بلای الهی نازل می‌گردد)».