آل حبوبی

آل حَبوبی در زمره سادات علوی عراق، از نسل شریف عزالدین حُمَیضه امیر مکه.

سید محمدسعید بن سیدمحمود از نام‌آورترین شخصیت علمی این خاندان به‌شمار می‌رود. وی دانشمند بزرگ شیعه و رهبر مجاهدان عراق در برابر تجاوز انگلستان است.

خاندان حبوبی

آل حبوبی از خاندان‌های علوی مشهور شیعه در عراق‌اند.^[۱] آنان اصالت حجازی دارند^[۲] و با آل‌ عطیه، از اشراف حسینی حاکم بر مدینه^[۳] در نسب مشترک و از نسل شریف ابو‌محمد عزالدین حُمیضه، امیر مکه (حک ۷۰۱-۷۱۸ق.) هستند^[۴] که نسبش با ۱۹ واسطه به امام حسن(ع) می‌رسد.^[۵] حمیضه در سال ۷۱۸ق. از حجاز کوچ کرد و به سال ۷۲۰ق. در عراق ساکن شد.^[۶] ابن شَدْقَم برای او بازماندگانی در عراق و ایران برشمرده است^[۷] که آل حبوبی از آن جمله‌اند. این خاندان هنوز در حجاز به ویژه مدینه منوره بستگانی دارند که آل سید عمران از آنان است.^[۸] سید حسن امین از آنان با عنوان «خاندانی شریف» یاد کرده است.^[۹]

سید محمد سعید آل حبوبی

نام‌آورترین شخصیت علمی این خاندان، سید محمد سعید بن سید محمود آل حبوبی (۱۲۶۶-۱۳۳۳ق.) دانشمند بزرگ شیعه و رهبر مجاهدان عراق در برابر تجاوز انگلستان به عراق است^[۱۰] که مدتی را در حجاز و نجد به تجارت گذراند.^[۱۱] وی در جوانی از مشهورترین شاعران عراق به شمار می‌آمد^[۱۲]؛ اما در ۴۰ سالگی شعر را ترک کرد و از میرزا حبیب‌الله رشتی، شیخ محمد حسین کاظمی، شیخ محمد طه نجف و شیخ محمد شربیانی اجازه روایت گرفت.^[۱۳] عرفان و اخلاق را نیز از محضر آخوند ملا حسینقلی همدانی فراگرفت.^[۱۴] پس از اشغال لیبی به دست ایتالیا در سال ۱۳۲۹ق. وی همراه آخوند خراسانی و جمعی از فقیهان، با صدور فتوایی، مسلمانان را به دفاع از اسلام و جنگ با دشمنان فراخواند.^[۱۵] با شروع جنگ جهانی اول و تصرف بصره به دست نیروهای انگلیسی، وی سپاهیانی از قبایل گرد آورد و در بصره میان او و انگلیسی‌ها جنگ سختی درگرفت؛ اما این جنگ به شکست نیروهای مقاومت عراق انجامید. پس از این ماجرا و در راه بازگشت به نجف اشرف، در پی فشارهای روحی شکست از انگلیس، در شهر ناصریه عراق درگذشت.^[۱۶] جنازه وی پس از تشییع تا نجف، در صحن حرم امام علی۷ به خاک سپرده شد.^[۱۷] از وی آثاری چند بر جای مانده است؛ اما جز دیوان شعرش هیچ یک به چاپ نرسیده است.^[۱۸]

دیگر افراد معروف خاندان

از دیگر نام‌آوران این خاندان، سید علی (۱۲۹۶-۱۳۴۴ق.) فرزند سید محمد سعید آل حبوبی، عالم، خطیب و شاعر، نیز سید محمود (متولد۱۳۲۳ق.) برادرزاده حبوبی بزرگ، فرزند سید حسین بن سید محمود آل حبوبی از شعرای عراق^[۱۹] را می‌توان نام برد.

پانویس

↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۵.
↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.
↑ موسوعة مکة المکرمه، ج۱، ص۱۶۰.
↑ العقد الثمین، ج۴، ص۲۳۲.
↑ عمدة الطالب، ص۲۴۱.
↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴.
↑ تحفة الازهار، ج۱، ص۲۴۶.
↑ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.
↑ مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۶۸.
↑ تاریخ الحرکة الاسلامیه، ص۱۶۵؛ تاریخ النجف الاشرف، ص۱۴.
↑ الاعلام، ج۶، ص۱۴۲؛ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.
↑ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.
↑ الاجازة الکبیره، ص۱۸۹-۱۹۰.
↑ اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴.
↑ رسائل و فتاوای جهادی، ص۲۳۸-۲۳۹؛ جهادیه، ص۴۵-۴۶.
↑ نک: اعیان ‏الشیعه، ج۹، ص۵۶؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، قسم‏۲، ص۷۲۲-۷۲۳؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.
↑ اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.
↑ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.
↑ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛ مستدرکات ‏أعیان ‏الشیعه، ج۱، ص۲۱۵؛ دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۱۶۱.

منابع

الاجازة الکبیره: عبدالله موسوی جزایری، قم، کتابخانه نجفی، ۱۳۶۷ش
الاعلام: الزرکلی (م.۱۳۹۶ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م
اعیان الشیعه: سید محسن الامین (م.۱۳۷۱ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف
تاریخ الحرکة الاسلامیة فی العراق: عبدالحلیم الرهیمی، بیروت، دار العالمیه، ۱۹۸۵م
تاریخ النجف الاشرف: محمد حسین بن علی المسلمی العقیلی (م.۱۴۱۸ق.)، قم، دلیل ما، ۱۴۲۷ق
تحفة الازهار و زُلال الانهار: ابن شدقم (م.۱۰۹ق.)، به کوشش الجبوری، تهران، میراث مکتوب، ۱۴۲۰ق
جهادیه: وزارت امور خارجه، به کوشش کاوسی عراقی و نصرالله صالحی، تهران، وزارت امور خارجه، ۱۳۷۵ش
دایرة المعارف تشیع: زیر نظر سید جوادی و دیگران، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۵ق
الذریعة الی تصانیف الشیعه: آقا بزرگ تهرانی (م.۱۳۸۹ق.)، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق
رسائل و فتاوای جهادی: محمد حسن رجبی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۷۸ق
العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.) به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق
عمدة الطالب: ابن عنبه (م.۸۲۸ق.)، به کوشش محمد حسن، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۰ق
مستدرکات اعیان الشیعه: سید حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۸ق
موسوعة طبقات الفقهاء: جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق۷، ۱۴۱۸ق
موسوعة مکة المکرمة والمدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق
النجف الاشرف و حرکة الجهاد: کامل سلمان الجبوری، بیروت، مؤسسة العارف للمطبوعات، ۱۴۲۲ق
نقباء البشر: آقا بزرگ تهرانی، مشهد، دار المرتضی، ۱۴۰۴ق.

سید علی حسین‌پور

[1] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۵.

[2] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.

[3] موسوعة مکة المکرمه، ج۱، ص۱۶۰.

[4] العقد الثمین، ج۴، ص۲۳۲.

[5] عمدة الطالب، ص۲۴۱.

[6] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۴.

[7] تحفة الازهار، ج۱، ص۲۴۶.

[8] نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۵.

[9] مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۶۸.

[10] تاریخ الحرکة الاسلامیه، ص۱۶۵؛ تاریخ النجف الاشرف، ص۱۴.

[11] الاعلام، ج۶، ص۱۴۲؛ نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.

[12] الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.

[13] الاجازة الکبیره، ص۱۸۹-۱۹۰.

[14] اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴.

[15] رسائل و فتاوای جهادی، ص۲۳۸-۲۳۹؛ جهادیه، ص۴۵-۴۶.

[16] نک: اعیان ‏الشیعه، ج۹، ص۵۶؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، قسم‏۲، ص۷۲۲-۷۲۳؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.

[17] اعیان الشیعه، ج۹، ص۳۴۴؛ الذریعه، ج۹، ص۲۲۹.

[18] الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛نقباء البشر، ج۲، ص۸۱۶.

[19] الذریعه، ج۹، ص۲۲۹؛ مستدرکات ‏أعیان ‏الشیعه، ج۱، ص۲۱۵؛ دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۱۶۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]