باب دارالقواریر

باب دارالقواریر: از درهای دیوار شرقی مسجدالحرام می باشد. این باب دومین در از درهای دیوار شرقی مسجدالحرام بود. این در چون در مقابل خانه عتبة بن ربیعة بن عبدشمس قرار داشت و در زمان هارون‌الرشید به دست حماد بربری، از کار‌گزاران عباسی بازسازی و درون آن با شیشه‌های زرد و سبز تزیین گشت و به ‌دارالقواریر مشهور شد. به این در، باب مدرسه قایتبای هم گفته‌اند. در منابع گذشته، از این باب یاد نشده است.

معرفی اجمالی

«قواریر» جمع «قاروره» به معنای شیشه است.^[۱]باب دار القواریر با یک ورودی همراه طاقی به طول حدود پنج متر و عرض حدود 5/3 متر^[۲]دومین در از درهای دیوار شرقی مسجدالحرام بود.

علت نام‌گذاری

در علت نام‌گذاری این در، گفته‌اند: ^[۳] در برابر خانه عتبة بن ربیعة بن عبدشمس قرار داشت^[۴]که در دوران‌ هارون‌الرشید عباسی (حک: 170-193ق.) به دست حماد بربری، از کار‌گزاران عباسی (م. 197ق.) بازسازی و درون آن با شیشه‌های زرد و سبز تزیین گشت و به ‌دارالقواریر شهرت یافت.^[۵]این در به میدانی که آهنگران در آن کار می‌کردند و در سوی دیگر آن، باب بنی‌شیبه قرار داشت، باز می‌شد.^[۶]

به سال 883ق. سلطان قایتبای، از حکمرانان مملوکی مصر (حک: 826-901ق.) مدرسه و کاروانسرایی در محل دارالقواریر ساخت.^[۷]از این‌رو، گاه به این در باب مدرسه قایتبای نیز می‌گفتند.^[۸]در منابع پسین، از این باب یاد نشده است.

پانویس

↑ مجمع البحرین، ج3، ص484، «قرر.
↑ اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص167؛ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص87.
↑ اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص167؛ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص250.
↑ فتوح البلدان، ص60.
↑ اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص154؛ تحصیل المرام، ج1، ص338.
↑ المناسک، ص236.
↑ تحصیل المرام، ج1، ص339.
↑ موسوعة مکة المکرمه، ج1، ص609.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل باب دارالقواریر.

اخبار مکه: الازرقی (م. 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق؛

اخبار مکه: الفاکهی (م. 279ق.)، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1414ق؛

تحصیل المرام: محمد بن احمد الصباغ (م. 1321ق.)، به کوشش ابن دهیش، مکه، 1424ق؛

فتوح البلدان: البلاذری (م. 279ق.)، بیروت، دار الهلال، 1988م؛

مجمع البحرین: الطریحی (م. 1085ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، فرهنگ اسلامی، 1408ق؛

المناسک و اماکن طرق الحج: الحربی (م. 285ق.)، به کوشش حمد الجاسر، ریاض، دار الیمامه، 1401ق؛

موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مؤسسة الفرقان، 1429ق.

[1] مجمع البحرین، ج3، ص484، «قرر.

[2] اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص167؛ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص87.

[3] اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص167؛ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص250.

[4] فتوح البلدان، ص60.

[5] اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص154؛ تحصیل المرام، ج1، ص338.

[6] المناسک، ص236.

[7] تحصیل المرام، ج1، ص339.

[8] موسوعة مکة المکرمه، ج1، ص609.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]