عرب قحطانی
عرب قحطانی، گروهی از قبایل عرب‌اند که زیستگاه اصلی آنان جنوب شبه‌جزیره عربی بوده است. این گروه از عرب‌ها را فرزندان فردی به نام قحطان دانسته‌اند و از این رو به آنان عرب قحطانی گفته اند.
قحطان
درباره نسب قحطان اختلاف نظر وجود دارد. برخی او را پسر عابر بن شالخ بن ارفخشد بن سام دانسته‌اند.[۱] نام او در کتاب مقدس به صورت یقطان آمده است.[۲] برخی دیگر گفته اند او قحطان پسر یمن بن قیدار بوده است[۳] برخی روایات قحطان را فرزند هود بن عبدالله بن الخلود بن عاد بن ارم بن سام ابن نوح دانسته‌اند.[۴] برخی گفته‌اند که قحطان از نسل اسماعیل بود اما برخی نسب شناسان این نظر را پذیرفته ندانسته‌اند.[۵]
روایات نسب‌شناسان حاکی از این است که قحطان از بابل به یمن آمد و پادشاه شد. پسر او یَعرُب زبان عربی را از قوم عاد یاد گرفت. پس از او یعرب پسرش یَشجُب، به سلطنت رسید و بعدش پسرش عبد شمس که ملقب به سبا شد.[۶] بنابر نظر تاریخ‌نگاران و نسب‌شناسان مسلمان، عرب جنوب عربستان از فرزندان قحطان هستند. گفته شده پدر قحطان یمن نام داشت. یا اینکه پسرش یعرب ملقب به یمن بود و سرزمین یمن نام از او گرفته است.[۷]
بنابر نظر تاریخ‌نگاران و نسب‌شناسان مسلمان، عرب جنوب عربستان از فرزندان قحطان هستند. گفته شده پدر قحطان یمن نام داشت. یا اینکه پسرش یعرب ملقب به یمن بود و سرزمین یمن نام از او گرفته است.[۸]
درباره اینکه فرزندان قحطان از عرب عاربه بوده‌اند یا مستعربه اختلاف نظر وجود دارد. از نظر برخی عرب عاربه همان قحطانی‌ها هستند و از نظر برخی دیگر قحطانی‌ها یکی از قبایل باقی مانده از عرب عاربه هستند.
قبایل عرب قحطانی
مشهورترین قبایل قحطانی که موطن اولیه آنها جنوب عربستان بوده است عبارتند از[۹]:
- سبأ
- حِمیر
- حَضَرَموت
- کَهلان
- اوس
- خزرج
- خُزاعه
- اَزد
- هَمْدان
- مِذحَج
- طَیء
- اشعریان
- لَخم
- جُذام
- عامِله
- خُولان
- جُرهم
پانویس
منابع
المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، جواد علی، بیروت، دارالعلم، 1391ق.
مروج الذهب، علی بن حسین مسعودی، تحقیق یوسف اسعد داغر، قم، 1409
تاریخ ابن خلدون، عبدالرحمن ابن خلدون، تصحیح سهیل زکار، بیروت، دارالفکر، 1408ق.