۵٬۱۲۰
ویرایش
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Hasaninasab (بحث | مشارکتها) جز (حذف از رده:مقالههای در دست ویرایش ردهانبوه) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| عنوان | | عنوان =مقبره ابن ادریس حلی | ||
| تصویر | | تصویر =نمایی کلی از مرقد ابن ادریس در حله .jpg | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر =300px | ||
| بنيانگذار | | بنيانگذار = | ||
| تأسیس | | تأسیس = | ||
| کاربری | | کاربری =مسجد * زیارتگاه | ||
| مکان | | مکان =[[عراق]] * [[حله]] | ||
| نام‌های دیگر | | نام‌های دیگر = | ||
| وقایع مرتبط | | وقایع مرتبط = | ||
| ظرفیت | | ظرفیت = | ||
| وضعیت | | وضعیت =فعال | ||
| مساحت | | مساحت =1814 مترمربع | ||
| امکانات | | امکانات =نمازخانه * حسینیه * کتابخانه | ||
| شماره ثبت | | شماره ثبت = | ||
| معمار | | معمار =حسّان مرجان | ||
| سبک | | سبک = | ||
| بازسازی | | بازسازی =1381 ه.ق * کمک‌های مردمی | ||
| وبگاه | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
[[ابن ادریس حلّی]] از فقهای بزرگ شیعه در سده ششم هجری است. نسب وی در منابع و کتب تراجم، با اختلاف ذکر شده است. | [[ابن ادریس حلّی]] از فقهای بزرگ شیعه در سده ششم هجری است. نسب وی در منابع و کتب تراجم، با اختلاف ذکر شده است. | ||
[[ابن‌فوطی]]، نسب وی را «محمد بن ادریس بن محمد»، <ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣٠٨.</ref> [[ذهبی]] نیز نسبش را «محمد بن ادریس بن احمد بن ادریس»<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> و صاحب روضات‌الجنات، نسب وی را «محمد بن احمد بن ادریس» ذکر کرده است. <ref>روضات الجنّات، ج6، ص٢54.</ref> | [[ابن‌فوطی]]، نسب وی را «محمد بن ادریس بن محمد»،<ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣٠٨.</ref> [[ذهبی]] نیز نسبش را «محمد بن ادریس بن احمد بن ادریس»<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> و صاحب روضات‌الجنات، نسب وی را «محمد بن احمد بن ادریس» ذکر کرده است.<ref>روضات الجنّات، ج6، ص٢54.</ref> | ||
او از [[شهر حله]] و از خاندان عجلی و لقبش، فخرالدین و کنیه‌اش، ابوعبدالله بوده است. <ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣٠٨.</ref><ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> | او از [[شهر حله]] و از خاندان عجلی و لقبش، فخرالدین و کنیه‌اش، ابوعبدالله بوده است.<ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣٠٨.</ref> <ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> | ||
===ولادت=== | ===ولادت=== | ||
تاریخ تولد وی را حدود سال 543ه.ق، گفته‌اند. او پسر خواهر [[شیخ طوسی]] و مادرش، دختر فاضله مرحوم ورام و خود جد مادری، نجیب‌الدین یحیی هذلی (از علمای شیعه) بود. <ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣١٠.</ref> او ساکن حله بوده و یاران و شاگردانی داشته است. | تاریخ تولد وی را حدود سال 543ه.ق، گفته‌اند. او پسر خواهر [[شیخ طوسی]] و مادرش، دختر فاضله مرحوم ورام و خود جد مادری، نجیب‌الدین یحیی هذلی (از علمای شیعه) بود.<ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣١٠.</ref> او ساکن حله بوده و یاران و شاگردانی داشته است. | ||
===جایگاه علمی=== | ===جایگاه علمی=== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
ذهبی که از متعصبان اهل‌سنت است و درباره بسیاری از شخصیت‌های شیعه از روی کینه و تعصب سخن می‌گوید، درباره جایگاه فقهی ابن‌ادریس نزد [[شیعه]] می‌گوید: «او در دانش فقه بی‌نظیر بود، ... و در زمان وی، میان شیعه همانند وی، وجود نداشت». | ذهبی که از متعصبان اهل‌سنت است و درباره بسیاری از شخصیت‌های شیعه از روی کینه و تعصب سخن می‌گوید، درباره جایگاه فقهی ابن‌ادریس نزد [[شیعه]] می‌گوید: «او در دانش فقه بی‌نظیر بود، ... و در زمان وی، میان شیعه همانند وی، وجود نداشت». | ||
به گفته این مورخ، یکی از شاعران شیعه، قصیده‌ای در مدح وی سرود که در آن، وی را بر محمد بن ادریس شافعی (مؤسس مذهب شافعی) ترجیح و تفضیل داده بود. <ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> | به گفته این مورخ، یکی از شاعران شیعه، قصیده‌ای در مدح وی سرود که در آن، وی را بر محمد بن ادریس شافعی (مؤسس مذهب شافعی) ترجیح و تفضیل داده بود.<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> | ||
[[شهید اول]]، وی را با عناوینی همچون «امام علامه، شیخ علما و رئیس مذهب» و شهید ثانی را با کلماتی، چون «امام، علامه و محقق» ستوده است. البته متقدمانی، همچون محقق حلی و علامه حلی، او را به‌علت زبان تندش در نقد دیگران، تخطئه کرده‌اند. <ref>فهرس التراث، ج١، ص6٠٩.</ref> | [[شهید اول]]، وی را با عناوینی همچون «امام علامه، شیخ علما و رئیس مذهب» و شهید ثانی را با کلماتی، چون «امام، علامه و محقق» ستوده است. البته متقدمانی، همچون محقق حلی و علامه حلی، او را به‌علت زبان تندش در نقد دیگران، تخطئه کرده‌اند.<ref>فهرس التراث، ج١، ص6٠٩.</ref> | ||
===آثار و تالیفات=== | ===آثار و تالیفات=== | ||
ابن‌ادریس دارای تالیفاتی بوده که مشهورترین آنها، «الحاوی لتحریر الفتاوی»، | ابن‌ادریس دارای تالیفاتی بوده که مشهورترین آنها، «الحاوی لتحریر الفتاوی»، معروف به کتاب «السرائر» است و از دیگر آثار وی نیز می‌توان به خلاصة الاستدلال، منتخب کتاب التبیان (در فقه) و «مناسک الحج»، اشاره کرد.<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> | ||
===وفات=== | ===وفات=== | ||
به نظر برخی مؤلفان، ابن ادریس در حدود 597، <ref>الفهرست، ج1، ص398.</ref><ref>لسان‌المیزان، ج5، ص693. </ref> و به گفته فرزندش صالح <ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج12، ص155.</ref> درحدود 598 درگذشته است؛ بنابراین، وفات او در 25 یا 35 سالگی، که در بعضی منابع به آن اشاره شده، <ref>منتهی‌المقال فی احوال الرجال، ج5، ص348. </ref> نادرست است و به نظر برخی ناشی از [[تصحیف]] کلمه تسعین به سبعین بوده است. | به نظر برخی مؤلفان، ابن ادریس در حدود 597،<ref>الفهرست، ج1، ص398.</ref> <ref>لسان‌المیزان، ج5، ص693. </ref> و به گفته فرزندش صالح<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج12، ص155.</ref> درحدود 598 درگذشته است؛ بنابراین، وفات او در 25 یا 35 سالگی، که در بعضی منابع به آن اشاره شده،<ref>منتهی‌المقال فی احوال الرجال، ج5، ص348. </ref> نادرست است و به نظر برخی ناشی از [[تصحیف]] کلمه تسعین به سبعین بوده است. | ||
به گفته [[خوانساری]]، ابن‌ادریس در ظهر روز جمعه، هجدهم شوال سال 5٩٨ه. ق، در سن 55 سالگی، در شهر حله وفات کرد و در همانجا، به خاک سپرده شد. <ref>روضات الجنات، ج6، ص٢5٨.</ref> اما ذهبی، نام وی را جزو درگذشتگان سال 5٩٧ه.ق، ذکر کرده است. <ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> | به گفته [[خوانساری]]، ابن‌ادریس در ظهر روز جمعه، هجدهم شوال سال 5٩٨ه. ق، در سن 55 سالگی، در شهر حله وفات کرد و در همانجا، به خاک سپرده شد.<ref>روضات الجنات، ج6، ص٢5٨.</ref> اما ذهبی، نام وی را جزو درگذشتگان سال 5٩٧ه.ق، ذکر کرده است.<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> | ||
ابن ادریس در حلّه وفات یافت. مرقد او در محله «جامعین» [[حله|حلّه]] قرار دارد و در 1340ش تجدید بنا شده است. <ref>لؤلؤة‌البحرین، ج1، ص277ـ278، پانویس20. </ref> | ابن ادریس در حلّه وفات یافت. مرقد او در محله «جامعین» [[حله|حلّه]] قرار دارد و در 1340ش تجدید بنا شده است.<ref>لؤلؤة‌البحرین، ج1، ص277ـ278، پانویس20. </ref> | ||
==تاریخچه و توصیف زیارتگاه== | ==تاریخچه و توصیف زیارتگاه== | ||
زیارتگاه ابن‌ادریس در گذشته، شامل اتاق ساده‌ای با گنبدی از آجر و گچ بود که کنار آن، مسجد یا مدرسه‌ای وجود داشت که به مرور زمان از بین رفته و اثری از آن، باقی نمانده بود.<ref> «مرقد ابن ادریس، صرح خالد فی الحلة الفیحاء»، | زیارتگاه ابن‌ادریس در گذشته، شامل اتاق ساده‌ای با گنبدی از آجر و گچ بود که کنار آن، مسجد یا مدرسه‌ای وجود داشت که به مرور زمان از بین رفته و اثری از آن، باقی نمانده بود.<ref> «مرقد ابن ادریس، صرح خالد فی الحلة الفیحاء»، حیدر الجد، ینابیع، العدد 20، ص54.</ref> | ||
صاحب مراقد المعارف وضعیت مرقد ابن‌ادریس را در زمان خود، چنین وصف می‌کند: «مرقده فی الحلة المزیدیة، علیه قبة صغیرة حوله نخیلات فی ارض تنز ماءاً وکانت دور السکن غربیه ولم تقرب منه العمارة». | صاحب مراقد المعارف وضعیت مرقد ابن‌ادریس را در زمان خود، چنین وصف می‌کند: «مرقده فی الحلة المزیدیة، علیه قبة صغیرة حوله نخیلات فی ارض تنز ماءاً وکانت دور السکن غربیه ولم تقرب منه العمارة».<ref>مراقد المعارف، ج1، صص 52 و 53.</ref> | ||
در سابق، زمین اطراف زیارتگاه ابن ادریس نسبتاً مهجور و متروکه بود و به علت پستی سطح آن، بیشتر اوقات آب اطراف آن، جمع می‌شد. در سال 1960 م، تعدادی از تاجران نیکوکار حله، تصمیم به بازسازی و توسعه بنای مرقد ابن ادریس گرفتند. اما به علت اینکه مبلغی که برای این کار جمع‌آوری کرده بودند، کافی نبود، «مرحوم حاج حسّان مرجان»، تکمیل این پرژوه را برعهده گرفت. آنها پس از کسب اجازه از مرحوم آیت‌الله سیدمحسن حکیم، به بازسازی و توسعه بنای مرقد ابن ادریس اقدام کردند که این در سال 1381 ه.ق صورت گرفت و برخی شاعران، در بیان مادّه تاریخ آن، اشعاری سرودند.<ref> «مرقد ابن ادریس، صرح خالد فی الحلة الفیحاء»، حیدر الجد، ینابیع، العدد 20، ص56.</ref> | |||
==معماری ساختمان کنونی== | ==معماری ساختمان کنونی== | ||
ساختمان کنونی، 1814 مترمربع مساحت دارد و از سه سمت، با مغازه‌ها احاطه شده‌است. میان زیارتگاه، صحن وسیعی وجود دارد که میان آن، باغچه‌ای درخت‌کاری شده، به چشم می‌خورد. | ساختمان کنونی، 1814 مترمربع مساحت دارد و از سه سمت، با مغازه‌ها احاطه شده‌است. میان زیارتگاه، صحن وسیعی وجود دارد که میان آن، باغچه‌ای درخت‌کاری شده، به چشم می‌خورد. | ||
| خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
ورودی مسجد، دارای جبهه‌ای کاشی‌کاری شده است و بالای نماهای بیرونی مسجد، کتیبه‌ای قرآنی روی کاشی وجود دارد. ورودی با راهروی سرپوشیده‌ای، به صحن متصل می‌گردد و در سمت چپ (جنوب) ورودی، مناره‌ای کاشی‌کاری شده به ارتفاع 25 متر، وجود دارد. | ورودی مسجد، دارای جبهه‌ای کاشی‌کاری شده است و بالای نماهای بیرونی مسجد، کتیبه‌ای قرآنی روی کاشی وجود دارد. ورودی با راهروی سرپوشیده‌ای، به صحن متصل می‌گردد و در سمت چپ (جنوب) ورودی، مناره‌ای کاشی‌کاری شده به ارتفاع 25 متر، وجود دارد. | ||
بر جبهه مناره از داخل صحن، کتیبه‌ای حاوی چند بیت شعر از سیدمحمدعلی نجار در بیان مادّه تاریخ مناره (معادل 1380 ه. ق)، نقش بسته است.<ref> «مرقد ابن ادریس، صرح خالد فی الحلة الفیحاء»، | بر جبهه مناره از داخل صحن، کتیبه‌ای حاوی چند بیت شعر از سیدمحمدعلی نجار در بیان مادّه تاریخ مناره (معادل 1380 ه. ق)، نقش بسته است.<ref> «مرقد ابن ادریس، صرح خالد فی الحلة الفیحاء»، حیدر الجد، ینابیع، العدد 20، صص 56 و 57.</ref> | ||
بنای جدید مقبره که به‌جای بنای قبلی ساخته شده، شامل اتاقی است به شکل مربع که نماهای آن، کاشی‌کاری شده است. این اتاق، دارای گنبدی با گردن دایره‌ای، به ارتفاع شش متر است که دارای پوششی از کاشی‌های معروف به «کاشی کربلایی» می‌باشد. در یکی از اضلاع اتاق، ورودی مقبره قرار دارد و هریک از سه ضلع دیگر، حاوی دو پنجره مشبک رو به صحن و رواق‌های ساختمان زیارتگاه است. | بنای جدید مقبره که به‌جای بنای قبلی ساخته شده، شامل اتاقی است به شکل مربع که نماهای آن، کاشی‌کاری شده است. این اتاق، دارای گنبدی با گردن دایره‌ای، به ارتفاع شش متر است که دارای پوششی از کاشی‌های معروف به «کاشی کربلایی» می‌باشد. در یکی از اضلاع اتاق، ورودی مقبره قرار دارد و هریک از سه ضلع دیگر، حاوی دو پنجره مشبک رو به صحن و رواق‌های ساختمان زیارتگاه است. | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۸: | ||
درباره قبر سیدجلال‌الدین احمد، گفتنی است که او در گذشته، دارای زیارتگاه مستقلی، نزدیک همین محل بوده است. اما مقبره وی، ویران گشته و جنازه وی، به اینجا منتقل شده است. | درباره قبر سیدجلال‌الدین احمد، گفتنی است که او در گذشته، دارای زیارتگاه مستقلی، نزدیک همین محل بوده است. اما مقبره وی، ویران گشته و جنازه وی، به اینجا منتقل شده است. | ||
پشت مقبره، دو سالن وجود دارد که به حسینیه، شناخته می‌شود. اما در حال حاضر، از یکی از آنها برای نمازخانه و از سالن دیگر، محل برگزاری مراسم دینی و مجالس ختم و عزاداری استفاده می‌کنند. سمت راست مقبره نیز یک کتابخانه عمومی وجود دارد که در زمان مرحوم [[آیت‌الله سیدمحسن حکیم]]، تاسیس شده است. | پشت مقبره، دو سالن وجود دارد که به حسینیه، شناخته می‌شود. اما در حال حاضر، از یکی از آنها برای نمازخانه و از سالن دیگر، محل برگزاری مراسم دینی و مجالس ختم و عزاداری استفاده می‌کنند. سمت راست مقبره نیز یک کتابخانه عمومی وجود دارد که در زمان مرحوم [[آیت‌الله سیدمحسن حکیم]]، تاسیس شده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۵: | ||
* '''تاریخ الاسلام ووفیات المشاهیر والاعلام'''، شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان الذهبی، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی. | * '''تاریخ الاسلام ووفیات المشاهیر والاعلام'''، شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان الذهبی، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی. | ||
* '''فهرس التراث'''، السید محمدحسین الحسینی الجلالی، قم، دلیل ما، ١4٢٢ه. ق. | * '''فهرس التراث'''، السید محمدحسین الحسینی الجلالی، قم، دلیل ما، ١4٢٢ه. ق. | ||
* '''تلخیص مجمع الآداب فی معجم الالقاب'''، عبدالرزاق بن احمد الشیبانی (ابن الفوطی)، | * '''تلخیص مجمع الآداب فی معجم الالقاب'''، عبدالرزاق بن احمد الشیبانی (ابن الفوطی)، تحقیق: مصطفی جواد، دمشق، وزارة الثقافة والارشاد القومی - مطبوعات مدیریة احیاء التراث القدیم، (لا ت). | ||
* '''الفهرست'''، علی بن عبیداللّه منتجب‌الدین رازی، چاپ جلال‌الدین محدث ارموی، قم 1366ش. | * '''الفهرست'''، علی بن عبیداللّه منتجب‌الدین رازی، چاپ جلال‌الدین محدث ارموی، قم 1366ش. | ||
* '''لسان‌المیزان'''، ابن حجر عسقلانی، چاپ محمد عبدالرحمان مرعشلی، بیروت 1415ـ1417/ 1995ـ1996. | * '''لسان‌المیزان'''، ابن حجر عسقلانی، چاپ محمد عبدالرحمان مرعشلی، بیروت 1415ـ1417/ 1995ـ1996. | ||
* '''الذریعة الی تصانیف الشیعة'''، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، | * '''الذریعة الی تصانیف الشیعة'''، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت 1403/1983. | ||
* '''منتهی‌المقال فی احوال الرجال'''، محمد بن اسماعیل مازندرانی حائری، قم 1416. | * '''منتهی‌المقال فی احوال الرجال'''، محمد بن اسماعیل مازندرانی حائری، قم 1416. | ||
* '''لؤلؤة‌البحرین'''، یوسف بن احمد بحرانی، چاپ محمدصادق بحرالعلوم، قم. | * '''لؤلؤة‌البحرین'''، یوسف بن احمد بحرانی، چاپ محمدصادق بحرالعلوم، قم. | ||
* '''مرقد ابن ادریس، صرخ خالد فی الحلة الفیحاء'''، | * '''مرقد ابن ادریس، صرخ خالد فی الحلة الفیحاء'''، حیدر الجد، ینابیع، العدد ٢٠، رمضان - شوال ١4٢٨ه. ق. | ||
* '''مراقد المعارف'''، محمد حرزالدین، تحقیق: محمدحسین حرزالدین، قم، سعید بن جبیر، ٢٠٠٧م. | * '''مراقد المعارف'''، محمد حرزالدین، تحقیق: محمدحسین حرزالدین، قم، سعید بن جبیر، ٢٠٠٧م. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:مزار علمای شیعه در حله]] | [[رده:مزار علمای شیعه در حله]] | ||
[[رده:زیارتگاه‌های حله]] | [[رده:زیارتگاه‌های حله]] | ||
[[رده:مکان‌های تاریخی حله]] | [[رده:مکان‌های تاریخی حله]] | ||