|
|
| خط ۳۳: |
خط ۳۳: |
|
| |
|
| سید علی رضا واسعی | | سید علی رضا واسعی |
|
| |
| == أبوحَبَّه عامر بن ثابت ==
| |
| : از شهیدان انصاری أحد
| |
|
| |
| عامر<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸.</ref> بن ثابت بن نعمان بن امیه از تیره بنی‌ثعلبة بن عمرو بن عوف و از اوسیان است.<ref>جمهرة انساب العرب، ص۳۳۶-۳۳۷.</ref> وی به کنیه‌اش شناخته می‌شود<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.</ref> که آن را ابوحبّه، ابوحیه و ابوحنّه آورده‌اند که شاید برخی تصحیف شده باشد.<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸؛ اسد الغابه، ج۵، ص۶۵؛ غرر الفوائد، ص۳۳۶.</ref> گروهی ابوحبّه را صحیح‌تر دانسته‌اند.<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸؛ غرر الفوائد، ص۳۳۶.</ref> در نام و نشان وی نیز اختلاف‌هایی دیده می‌شود. او را مالک<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۲۸.</ref>، عامر<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵؛ ج۴، ص۱۶۲۸؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.</ref>، عمرو<ref>الاکمال، ج۲، ص۳۲۱.</ref>، عمیر<ref>الاصابه، ج۴، ص۵۹۰.</ref> و ثابت<ref>الانساب، ج۲، ص۱۱۱.</ref> خوانده‌اند و پدرش را عمرو<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵؛ اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.</ref>، عُمَیر<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.</ref>، ثابت<ref>اسد الغابه، ج۳، ص۲۲.</ref>، عبدعمرو<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.</ref> و نعمان<ref>جمهرة انساب العرب، ص۳۳۷؛ الانساب، ج۲، ص۱۱۱.</ref> گفته‌اند. در میان اصحاب رسول خدا۹ افرادی دیگر نیز با این کنیه دیده می‌شوند.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الاصابه، ج۷، ص۷۲.</ref> این اختلاف در نام و نشان عامر بن ثابت شاید بر‌آمده از شهرت وی به کنیه و وجود اصحاب هم‌کنیه او باشد.
| |
|
| |
| ابوحبه شهید در احد را از تیره بنی‌ثعلبة بن عمرو بن عوف شمرده‌اند.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۶۰؛ السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹.</ref> با کنار هم نهادن اطلاعات موجود در منابع، سلسله نسب او چنین است: عامر بن ثابت بن نعمان بن امیة بن امرؤالقیس (برک) بن ثعلبة بن عمرو بن عوف بن مالک بن اوس. ذکر این نسب در برخی از منابع<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الدرر، ص۱۲۸؛ جوامع السیره، ص۹۹.</ref>، هماهنگی آن با اطلاعات کتاب جمهرة انساب العرب<ref>جمهرة انساب العرب، ص۳۳۲-۳۳۷.</ref>، و نیز نام بردن از ابی‌ضیاح بن ثابت بن نعمان بن امیة بن...<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ جوامع السیره، ص۹۹.</ref> به عنوان برادر وی<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ الروض الانف، ج۵، ص۲۶۸.</ref> و نگاهی به نام اجداد عبدالله بن جبیر، فرمانده تیراندازان سپاه اسلام در جنگ احد که از عمو زادگان او به شمار می‌آید<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۲؛ جوامع السیره، ص۹۹.</ref>، ما را به این نکته رهنمون می‌شود که شهید در احد با کنیه ابوحبه، ابوحنه یا ابوحیه، عامر بن ثابت بن نعمان است. از این رو، عنوان مالک بن عمرو بن ثابت بن کلفة بن ثعلبه<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۶۵.</ref> یا عناوین مشابه<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ عیون الاثر، ج۱، ص۳۲۴؛ البدایة و النهایه، ج۳، ص۳۲۵.</ref> برای او درست به نظر نمی‌رسد.
| |
|
| |
| به سبب سکونت ابوحبه در منطقه بدر<ref>الانساب، ج۲، ص۱۱۱.</ref> یا حضور وی در این جنگ<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۷۹۵.</ref>، او را بدری خواندند و از آن رو که با اهالی مدینه به یاری رسول خدا۹ شتافت، وی را انصاری گفتند. برخی منابع نام او را در شمار مسلمانان حاضر در جنگ بدر یاد کرده‌اند<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۶۸۹؛ الطبقات، ج۳، ص۳۶۵؛ جمهرة انساب العرب، ص۳۳۷.</ref>؛ اما سمعانی حضور وی را در جنگ بدر نمی‌پذیرد.<ref>الانساب، ج۲، ص۱۱۱.</ref> افزون بر گزارش‌هایی کوتاه از حضور او در بدر و شهادتش در احد، اطلاعاتی که ابعاد زندگی او را روشن کند، در دست نیست. گویا از وی فرزندی بر جا نماند.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۶۵.</ref> در سلسله اسناد برخی از روایت‌ها عنوان ابوحبه دیده می‌شود که فردی دیگر، جز ابوحبه شهید در احد است.<ref>تقریب التهذیب، ص۶۳۱.</ref>
| |
|
| |
| منابع
| |
|
| |
| الاستیعاب فی معرفة الاصحاب: ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۲۹ق؛ اسد الغابة فی معرفة الصحابه: ابن اثیر الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق؛ الاصابة فی تمییز الصحابه: ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛ الاکمال: ابن ماکولا (م.۴۷۵ق.)، بیروت، دار الکتب العربی، ۱۴۱۱ق؛ الانساب: عبدالکریم السمعانی (م.۵۶۲ق.)، به کوشش عبدالرحمان، حیدرآباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیه، ۱۹۶۲م؛ انساب الاشراف: البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق؛ البدایة و النهایه: ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق؛ تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م.۲۴۰ق.)، به کوشش فواز، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛ تقریب التهذیب: ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، به کوشش محمد عوامه، سوریه، دار الرشید، ۱۴۰۶ق؛ جمهرة انساب العرب: ابن حزم (م.۴۵۶ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۳ق؛ جوامع السیرة النبویه: ابن حزم اندلسی (م.۴۵۶ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه؛ الدرر فی اختصار المغازی و السیر: ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، قاهره، وزارت اوقاف مصر، ۱۴۱۵ق؛ الروض الانف: السهیلی (م.۵۱۸ق.)، بیروت، دار احیاء التراث، ۱۴۱۲ق؛ السیرة النبویه: ابن هشام (م.۲۱۸ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه؛ الطبقات الکبری: ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق؛ عیون الاثر: ابن سید الناس (م.۷۳۴ق.)، به کوشش ابراهیم محمد، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۴ق؛ غرر الفوائد المجموعه: یحیی بن علی القرشی (م.۶۶۲ق.)، به کوشش محمد خرشافی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق؛ المغازی: الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.
| |
|
| |
| حسین قاضی‌خانی
| |
|
| |
|
| == ابوحذیفه مخزومی == | | == ابوحذیفه مخزومی == |
