۵٬۱۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '</ref> <ref>' به '</ref><ref>'
Hasaninasab (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '</ref> <ref>' به '</ref><ref>') |
||
| (۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{Infobox | ||
| bodystyle = width:18em; background: #E7EFE0; border: 1px solid #D6E1CB; | |||
| bodyclass = vcard | |||
| title = آفاقی | |||
| imagestyle = | |||
| imagestyle | |||
| captionstyle = | | captionstyle = | ||
| | | | image = | ||
| headerstyle = | |||
| labelstyle = white-space: nowrap; background: #D1DFC3; | |||
| | | datastyle = | ||
| | | label1 = مفهوم | ||
| data1 = ساکن در بیرون از منطقه حرم مکه | |||
| | |||
| | | label2 = فاصله | ||
| | | data2 = حدود ۸۸ کیلومتر | ||
| | | label3 = احکام آفاقی | ||
| data3 = تنها می‌تواند حج تمتع را به جا آورد{{سخ}} احرام وی از مواقیت و مکان‌هایی خاص صورت می‌گیرد | |||
| | }} | ||
'''آفاقی''' به کسی گفته می‌شود که بیرون از [[منطقه حرم مکه]] (بنابر نظر مشهور [[فقیهان امامیه]] حدود ۸۸ کیلومتر) سکونت دارد. | |||
آفاقی از اقسام سه گانه حج می‌تواند تنها [[حج تمتع]] را به جا آورد و فقط در موارد اضطراری می‌تواند [[حج قران|حج قِران]] یا [[حج افراد|اِفراد]] بگزارد. [[احرام]] وی از مواقیت و مکان‌هایی خاص صورت می‌گیرد. اگر آفاقی پس از استقرار تکلیف [[حج تمتع]]، مکه را وطن خود برگزیند، وظیفه‌اش تبدیل نخواهد شد. | |||
==مفهوم شناسی== | |||
آفاقی، منسوب به آفاق (جمع افق) در لغت به معنای کسی است که از کرانه و حومه سرزمینی باشد.<ref>النهایه، ابن اثیر، ج۳، ص۳۸؛ لسان العرب، ج۱۰، ص۵-۶، «افق».</ref> به نظر برخی، این واژه رایج در زبان [[فقه|فقها]]، برخلاف ضوابط متعارف ادب عربی است؛ زیرا همواره اسم مفرد منسوب می‌شود.<ref>حاشیة رد المحتار، ج۲، ص۵۱۵.</ref> از این رو برخی اصل آن را اُفُقی یا اَفَقی دانسته‌اند.<ref>الصحاح، ج۴، ص۱۴۴۶؛ تاج العروس، ج۱۳، ص۶، «افق».</ref> | |||
در اصطلاح [[فقه|فقهی]]، آفاقی به کسی گفته می‌شود که در مناطق دور از [[مکه]] (و به تعبیر دیگر: بیرون از [[منطقه حرم مکه]]) سکنا دارد.<ref>نک: تحفة الفقهاء، ج۱، ص۳۹۴؛ حاشیة رد المحتار، ج۲، ص۵۱۴-۵۱۵؛ معجم لغة الفقهاء، ص۳۶.</ref> از این مفهوم در [[قرآن]] (حجّ/۲۲، ۲۵) با “الباد”<ref>نهج البلاغه، ج۳، نامه ۶۷؛ زبدة البیان، ص۲۲۰.</ref> و در فقه با تعابیری مختلف یاد شده است؛ از جمله أهل الآفاق<ref>المدونة الکبری، ج۱، ص۳۷۱-۳۷۲؛ الروضة البهیه، ج۲، ص۲۱۷؛ الحدائق، ج۱۴، ص۳۲۱، ۴۰۲.</ref> ، أهل الأمصار<ref>نک: المقنعه، ص۳۹۵؛ قس: المبسوط، سرخسی، ج۱۲، ص۱۸؛ تحریر الاحکام، ج۱، ص۵۵۹، ۵۶۵.</ref> ، النائی<ref>الدروس، ج۱، ص۳۳۰-۳۳۱؛ ذکری، ج۳، ص۱۸۴؛ الحدائق، ج۱۴، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref> و البعید.<ref>نک:تحفة الفقهاء، ج۱، ص۳۸۶؛ تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۵۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۵</ref> در برابر، پاره‌ای منابع فقهی، به کسی که در محدوده [[مواقیت]] و بیرون از [[منطقه حرم]] باشد [[بستانی]] گفته‌اند؛ ازآن‌رو که [[بستان بنی‌عامر]] در این محدوده قرار داشته است.<ref>نک: تحفة الفقهاء، ج۱، ص۳۹۴-۳۹۵.</ref> تعابیر قرآن درباره فرد ساکن در منطقه حرم، “العاکف”<ref>نک: نهج البلاغه، ج۳، نامه ۶۷؛ المعتبر، ج۲، ص۷۲۹؛ زبدة البیان، ص۲۲۰.</ref> (حجّ/۲۲، ۲۵) و «[[حاضری المسجدالحرام|حاضِری المسجدالحرام]]» (بقره/۲، ۱۹۶)<ref>تحفة الفقهاء، ج۱، ص۴۱۱؛ فتح العزیز، ج۷، ص۱۲۸.</ref> است. در منابع فقهی، درباره چنین شخصی تعابیری چون حرمی<ref>النهایه، ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۵؛ حاشیة رد المحتار، ج۲، ص۶۳۷</ref> ، اهل مکه<ref>المدونة الکبری، ج۱، ص۳۶۹-۳۷۱،المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۰۲، ۳۰۸؛ الکافی،حلبی، ص۱۹۱.</ref> ، اهل حرم<ref>المراسم العلویه، ص۱۰۷؛ فتح العزیز، ج۷، ص۱۲۸.</ref> و مقیم<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۱۷۸؛ مجمع الفائده، ج۶، ص۳۵- ۳۶.</ref> به کار رفته است. | |||
[[پرونده:محدوده حرم.jpg|300px|بندانگشتی|محدوده حرم مکی]] | |||
==محدوده بیرون از حرم== | ==محدوده بیرون از حرم== | ||
به نظر مشهور فقیهان [[امامیه|امامی]]<ref>المعتبر، ج۲، ص۷۸۵؛ ذخیرة المعاد، ج۱، ص۵۵۱.</ref>مقدار مسافت فاصله لازم از مکه، ۴۸ میل (حدود ۸۸ کیلومتر) است.<ref>النهایه، طوسی، ص۲۰۶؛ المعتبر، ج۲، ص۷۸۴؛ تحریر الاحکام، ج۱، ص۵۵۸.</ref>برخی فقیهان امامی فاصله ۱۲ میلی را کافی دانسته‌اند.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۰۶؛ الوسیله، ص۱۵۷؛ غنیة النزوع، ص۱۵۱.</ref>دلیل مهم اینان، تقابل واژه حاضر (بقره/۲، ۱۹۶) با واژه [[مسافر]] است؛ زیرا حداقل [[سفر شرعی]] باید چهار [[فرسخ]] (۱۲ میل) باشد که مرز میان حاضر (مقیم) و آفاقی است. به علاوه، مقدار یقینی برآمده از این اقوال فاصله ۱۲ میل است.<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۹.</ref>برخی در مقام جمع میان این دو دیدگاه گفته‌اند که مراد از فاصله ۴۸ میل، ۱۲ میل از هر چهار طرف مبدأ است.<ref>السرائر، ج۱، ص۵۱۹؛ کشف الرموز، ج۱، ص۳۳۶؛ مجمع الفائده، ج۶، ص۱۵.</ref> | به نظر مشهور فقیهان [[امامیه|امامی]]<ref>المعتبر، ج۲، ص۷۸۵؛ ذخیرة المعاد، ج۱، ص۵۵۱.</ref> مقدار مسافت فاصله لازم از مکه، ۴۸ میل (حدود ۸۸ کیلومتر) است.<ref>النهایه، طوسی، ص۲۰۶؛ المعتبر، ج۲، ص۷۸۴؛ تحریر الاحکام، ج۱، ص۵۵۸.</ref> برخی فقیهان امامی فاصله ۱۲ میلی را کافی دانسته‌اند.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۰۶؛ الوسیله، ص۱۵۷؛ غنیة النزوع، ص۱۵۱.</ref> دلیل مهم اینان، تقابل واژه حاضر (بقره/۲، ۱۹۶) با واژه [[مسافر]] است؛ زیرا حداقل [[سفر شرعی]] باید چهار [[فرسخ]] (۱۲ میل) باشد که مرز میان حاضر (مقیم) و آفاقی است. به علاوه، مقدار یقینی برآمده از این اقوال فاصله ۱۲ میل است.<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۹.</ref> برخی در مقام جمع میان این دو دیدگاه گفته‌اند که مراد از فاصله ۴۸ میل، ۱۲ میل از هر چهار طرف مبدأ است.<ref>السرائر، ج۱، ص۵۱۹؛ کشف الرموز، ج۱، ص۳۳۶؛ مجمع الفائده، ج۶، ص۱۵.</ref> | ||
این جمع را بسیاری از فقها به چند دلیل نپذیرفته‌اند<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۲۷؛ ذخیرة المعاد، ج۱، ص۵۵۱.</ref>؛ از جمله: به سبب وجود [[احادیث|احادیثی]]<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۲-۳۳؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref>که ساکنان مناطقی مانند «[[ذات عرق]]»، «[[عسفان|عُسفان]]»، «[[مر]]» و «[[سرف|سَرِف]]» را که تا مکه بیش از ۱۲ میل فاصله دارند<ref>مختلف الشیعه،ج۴، ص۲۶؛ کشف اللثام، ج۱، ص۲۷۷.</ref>، اهل مکه به شمار آورده‌اند. سخنی بسیار کمیاب نیز در فقه امامی یافت می‌شود که آفاقی را بر کسانی اطلاق کرده که با مکه بیش از ۱۸ میل فاصله دارند.<ref>نک: الکافی، کلینی، ج۴، ص۳۰۰؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۸ </ref> | این جمع را بسیاری از فقها به چند دلیل نپذیرفته‌اند<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۲۷؛ ذخیرة المعاد، ج۱، ص۵۵۱.</ref> ؛ از جمله: به سبب وجود [[احادیث|احادیثی]]<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۲-۳۳؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> که ساکنان مناطقی مانند «[[ذات عرق]]»، «[[عسفان|عُسفان]]»، «[[مر]]» و «[[سرف|سَرِف]]» را که تا مکه بیش از ۱۲ میل فاصله دارند<ref>مختلف الشیعه،ج۴، ص۲۶؛ کشف اللثام، ج۱، ص۲۷۷.</ref> ، اهل مکه به شمار آورده‌اند. سخنی بسیار کمیاب نیز در فقه امامی یافت می‌شود که آفاقی را بر کسانی اطلاق کرده که با مکه بیش از ۱۸ میل فاصله دارند.<ref>نک: الکافی، کلینی، ج۴، ص۳۰۰؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۸ </ref> | ||
==مبدأ مسافت‌سنجی حرم== | ==مبدأ مسافت‌سنجی حرم== | ||
برخی به استناد ظاهر آیه ۱۹۶ [[سوره | برخی به استناد ظاهر آیه ۱۹۶ [[سوره بقره]] مبدأ محاسبه مسافت مزبور را [[مسجدالحرام]] دانسته‌اند<ref>الوسیله، ص۱۵۷-۱۵۸؛ المعتمد، ج۲، ص۱۹۳، «کتاب الحج».</ref> و برخی دیگر با استناد به [[صحیحه]] [[زراره]] و اطلاق مسجدالحرام بر [[مکه]] در آیه ۱ [[سوره اسراء]] مبدأ را مکه به شمار آورده‌اند.<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۲۰۲؛ مستمسک العروه، ج۱۱، ص۱۵۸؛ مدارک الاحکام، ج۷، ص۱۸۹.</ref> | ||
فقیهان [[حنفی]]<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۶۹؛ حاشیة رد المحتار، ج۲، ص۶۴۰.</ref>و شافعی<ref>بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۶۶؛ المجموع، ج۷، ص۱۹۶.</ref>اهالی سرزمین‌های بیرون از حدود مواقیت (مکان‌های مخصوص برای محرم شدن [[حاجی|حاجیان]]) را نیز آفاقی شمرده‌اند. | فقیهان [[حنفی]]<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۶۹؛ حاشیة رد المحتار، ج۲، ص۶۴۰.</ref> و شافعی<ref>بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۶۶؛ المجموع، ج۷، ص۱۹۶.</ref> اهالی سرزمین‌های بیرون از حدود مواقیت (مکان‌های مخصوص برای محرم شدن [[حاجی|حاجیان]]) را نیز آفاقی شمرده‌اند. | ||
[[مالکی|مالکیان]]<ref>المبسوط،سرخسی، ج۴، ص۱۶۹؛ المغنی، ج۳، ص۵۰۲؛ حاشیة الدسوقی، ج۲، ص۲۲.</ref>آفاقی را بر غیر ساکنان مکه اطلاق کرده‌اند. | [[مالکی|مالکیان]]<ref>المبسوط،سرخسی، ج۴، ص۱۶۹؛ المغنی، ج۳، ص۵۰۲؛ حاشیة الدسوقی، ج۲، ص۲۲.</ref> آفاقی را بر غیر ساکنان مکه اطلاق کرده‌اند. | ||
[[حنبلیان]] فاصله به میزان [[مسافت قصر]] (مسافتی که سبب شکسته شدن نماز می‌شود) را موجب ترتّب احکام آفاقی دانسته‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۵۰۲.</ref>با عنایت به آن که حد مسافت قصر از منظر آنان ۴۸ میل است<ref>فتح العزیز، ج۴، ص۴۵۳؛ الشرح الکبیر، ج۱، ص۳۵۸.</ref>می‌توان این نظر را با دیدگاه مشهور در [[فقه امامی]] هماهنگ دانست. مبدأ این مسافت را برخی فقیهان [[حنبلی]] مکه<ref>الانصاف، ج۳، ص۴۴۰.</ref>و گروهی دیگر، حرم<ref>الانصاف، ج۳، ص۴۴۰.</ref>به شمار آورده‌اند. | [[حنبلیان]] فاصله به میزان [[مسافت قصر]] (مسافتی که سبب شکسته شدن نماز می‌شود) را موجب ترتّب احکام آفاقی دانسته‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۵۰۲.</ref> با عنایت به آن که حد مسافت قصر از منظر آنان ۴۸ میل است<ref>فتح العزیز، ج۴، ص۴۵۳؛ الشرح الکبیر، ج۱، ص۳۵۸.</ref> می‌توان این نظر را با دیدگاه مشهور در [[فقه امامی]] هماهنگ دانست. مبدأ این مسافت را برخی فقیهان [[حنبلی]] مکه<ref>الانصاف، ج۳، ص۴۴۰.</ref> و گروهی دیگر، حرم<ref>الانصاف، ج۳، ص۴۴۰.</ref> به شمار آورده‌اند. | ||
==احکام== | ==احکام== | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان= اقامتِ آفاقی| نقل‌قول= اگر آفاقی مدتی در [[مکه]] اقامت گزیند و در همان جا [[مستطیع]] شود، وظیفه او به اِفراد و قِران مبدل می‌گردد. |تاریخ بایگانی | | منبع = | تراز = چپ| عرض = 32۰px | اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه=#DEB887| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول | عنوان= اقامتِ آفاقی| نقل‌قول= اگر آفاقی مدتی در [[مکه]] اقامت گزیند و در همان جا [[مستطیع]] شود، وظیفه او به اِفراد و قِران مبدل می‌گردد. |تاریخ بایگانی | | منبع = | تراز = چپ| عرض = 32۰px | اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه=#DEB887| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
به نظر فقیهان امامی، با استناد به آیه ۱۹۶ بقره/۲ و [[حدیث متواتر|احادیث متواتر]]<ref>نک: وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۲۳۹-۲۴۵.</ref>مهم‌ترین حکم آفاقی آن است که از اقسام سه گانه حج می‌تواند تنها [[حج تمتع]] را به جا آورد و فقط در موارد اضطراری می‌تواند [[حج قران|حج قِران]] یا [[حج افراد|اِفراد]] بگزارد، بر خلاف فرد مقیم که حج قِران یا اِفراد بر او واجب است.<ref>المقنعه، ص۳۸۹؛ الخلاف، ج۲، ص۲۷۲؛ قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۵۱.</ref> | به نظر فقیهان امامی، با استناد به آیه ۱۹۶ بقره/۲ و [[حدیث متواتر|احادیث متواتر]]<ref>نک: وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۲۳۹-۲۴۵.</ref> مهم‌ترین حکم آفاقی آن است که از اقسام سه گانه حج می‌تواند تنها [[حج تمتع]] را به جا آورد و فقط در موارد اضطراری می‌تواند [[حج قران|حج قِران]] یا [[حج افراد|اِفراد]] بگزارد، بر خلاف فرد مقیم که حج قِران یا اِفراد بر او واجب است.<ref>المقنعه، ص۳۸۹؛ الخلاف، ج۲، ص۲۷۲؛ قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۵۱.</ref> | ||
از منظر فقیهان امامی، دیگر حکم آفاقی آن است که [[احرام]] وی از مواقیت و مکان‌هایی خاص صورت می‌گیرد که در احادیث و منابع فقهی معین شده‌اند<ref>کفایة الاثر، ج۱، ص۲۸۸-۲۸۹؛ تحریر الاحکام، ج۱، ص۵۶۱.</ref>فقیهان [[اهل‌سنت]] نیز محرم شدن آفاقی از مواقیت خاص را لازم دانسته<ref>المجموع، ج۷، ص۱۹۶.</ref>، عبور بدون احرام او از میقات را برای ورود به مکه جایز ندانسته‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۲۱۷؛ الانصاف، ج۳، ص۴۲۷.</ref>همچنین فقیهان [[حنفی]] آفاقی بودن را از شرایط [[وجوب]] [[طواف وداع]] برشمرده و آن را بر غیر آفاقی واجب ندانسته‌اند.<ref>بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۴۲.</ref>باید دانست در نظر [[شافعی]] که قائل به [[استحباب]] این [[طواف]] است، لازمه اختصاص وجوب آن به آفاقی، تفاوت میان تکالیف آفاقی و غیرآفاقی در حج است که پذیرفتنی نیست.<ref>نک: المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۳۴-۳۵.</ref>گفتنی است از شرایط استطاعت حج برای آفاقی، داشتن زاد و راحله (هزینه و وسیله سفر) است، اما برای حج‌گزار مقیم در مکه این شرط وجود ندارد.<ref>تحفة الفقهاء، ج۱، ص۳۸۶؛ بدائع الصنایع، ج۲، ص۱۲۲؛ کشف اللثام، ج۵، ص۶۴-۶۵.</ref><ref>(نیز ← استطاعت)</ref> | از منظر فقیهان امامی، دیگر حکم آفاقی آن است که [[احرام]] وی از مواقیت و مکان‌هایی خاص صورت می‌گیرد که در احادیث و منابع فقهی معین شده‌اند<ref>کفایة الاثر، ج۱، ص۲۸۸-۲۸۹؛ تحریر الاحکام، ج۱، ص۵۶۱.</ref> فقیهان [[اهل‌سنت]] نیز محرم شدن آفاقی از مواقیت خاص را لازم دانسته<ref>المجموع، ج۷، ص۱۹۶.</ref> ، عبور بدون احرام او از میقات را برای ورود به مکه جایز ندانسته‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۲۱۷؛ الانصاف، ج۳، ص۴۲۷.</ref> همچنین فقیهان [[حنفی]] آفاقی بودن را از شرایط [[وجوب]] [[طواف وداع]] برشمرده و آن را بر غیر آفاقی واجب ندانسته‌اند.<ref>بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۴۲.</ref> باید دانست در نظر [[شافعی]] که قائل به [[استحباب]] این [[طواف]] است، لازمه اختصاص وجوب آن به آفاقی، تفاوت میان تکالیف آفاقی و غیرآفاقی در حج است که پذیرفتنی نیست.<ref>نک: المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۳۴-۳۵.</ref> گفتنی است از شرایط استطاعت حج برای آفاقی، داشتن زاد و راحله (هزینه و وسیله سفر) است، اما برای حج‌گزار مقیم در مکه این شرط وجود ندارد.<ref>تحفة الفقهاء، ج۱، ص۳۸۶؛ بدائع الصنایع، ج۲، ص۱۲۲؛ کشف اللثام، ج۵، ص۶۴-۶۵.</ref><ref>(نیز ← استطاعت)</ref> | ||
از دیدگاه [[فقیهان امامی]]<ref>العروة الوثقی، ج۴، ص۶۰۴.</ref>اگر آفاقی مدتی در [[مکه]] اقامت گزیند و در همان جا [[مستطیع]] شود، وظیفه او به اِفراد و قِران مبدل می‌گردد. البته در تعیین این مدت میان آنان اختلاف است. مشهور فقیهان امامی با استناد به روایات<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۴.</ref>، گذشت دو سال کامل و ورود به سال سوم را موجب این تبدیل وظیفه دانسته‌اند<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۴؛ الشرایع، ج۱، ص۲۴۰؛ مسالک الافهام، ج۲، ص۲۰۷.</ref>؛ ولی برخی<ref>النهایه، طوسی، ص۲۰۶؛ المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۰۸؛ السرائر، ج۱، ص۵۲۲.</ref>سه سال اقامت کامل را برای این تبدیل لازم شمرده‌اند. البته گروهی برآنند که بر پایه بیشتر روایات، ورود به سال دوم برای این تبدیل وظیفه، کفایت می‌کند.<ref>الدروس، ج۱، ص۳۳۱؛ کشف اللثام، ج۵، ص۶۴.</ref>هرچند مؤلف کتاب [[المدارک (کتاب)|مدارک]]<ref>مدارک الاحکام، ج۷، ص۲۱۰.</ref>در این زمینه تفاوتی میان [[قصد توطن]] و عدم آن ننهاده، بیشتر فقیهان امامی برآنند که تنها در صورت قصد توطن، شخص عرفاً از اهل مکه به شمار می‌آید و آن‌گاه وظیفه او تبدیل می‌شود.<ref>العروة الوثقی، ج۴، ص۶۰۵.</ref> | از دیدگاه [[فقیهان امامی]]<ref>العروة الوثقی، ج۴، ص۶۰۴.</ref> اگر آفاقی مدتی در [[مکه]] اقامت گزیند و در همان جا [[مستطیع]] شود، وظیفه او به اِفراد و قِران مبدل می‌گردد. البته در تعیین این مدت میان آنان اختلاف است. مشهور فقیهان امامی با استناد به روایات<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۴.</ref> ، گذشت دو سال کامل و ورود به سال سوم را موجب این تبدیل وظیفه دانسته‌اند<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۴؛ الشرایع، ج۱، ص۲۴۰؛ مسالک الافهام، ج۲، ص۲۰۷.</ref> ؛ ولی برخی<ref>النهایه، طوسی، ص۲۰۶؛ المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۰۸؛ السرائر، ج۱، ص۵۲۲.</ref> سه سال اقامت کامل را برای این تبدیل لازم شمرده‌اند. البته گروهی برآنند که بر پایه بیشتر روایات، ورود به سال دوم برای این تبدیل وظیفه، کفایت می‌کند.<ref>الدروس، ج۱، ص۳۳۱؛ کشف اللثام، ج۵، ص۶۴.</ref> هرچند مؤلف کتاب [[المدارک (کتاب)|مدارک]]<ref>مدارک الاحکام، ج۷، ص۲۱۰.</ref> در این زمینه تفاوتی میان [[قصد توطن]] و عدم آن ننهاده، بیشتر فقیهان امامی برآنند که تنها در صورت قصد توطن، شخص عرفاً از اهل مکه به شمار می‌آید و آن‌گاه وظیفه او تبدیل می‌شود.<ref>العروة الوثقی، ج۴، ص۶۰۵.</ref> | ||
[[فقیهان اهل‌سنت]] نیز اقامت در مکه همراه [[نیت]] را سبب تبدیل [[وظیفه]] شمرده‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۵۰۰.</ref>برخی نیز [[نیت توطن]] قبل از روز سوم [[ایام نحر]] را شرط دانسته‌اند. بر پایه فقه امامیه، اگر اهل مکه در سایر شهرها قصد توطن کند، وظیفه‌اش به تمتع انتقال می‌یابد؛ ولی اقامت بدون قصد توطن موجب تعیین تمتع در حق او نمی‌شود.<ref>مدارک الاحکام، ج۷، ص۲۱۰؛ ریاض المسائل، ج۶، ص۱۷۳؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۹۲.</ref>بر پایه فقه اهل‌سنت، انتقال از مکه و [[اقامت]] در جای دیگر، موجب خروج از حکم اهل مکه می‌شود.<ref>المغنی، ج۳، ص۵۰۲-۵۰۳.</ref> | [[فقیهان اهل‌سنت]] نیز اقامت در مکه همراه [[نیت]] را سبب تبدیل [[وظیفه]] شمرده‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۵۰۰.</ref> برخی نیز [[نیت توطن]] قبل از روز سوم [[ایام نحر]] را شرط دانسته‌اند. بر پایه فقه امامیه، اگر اهل مکه در سایر شهرها قصد توطن کند، وظیفه‌اش به تمتع انتقال می‌یابد؛ ولی اقامت بدون قصد توطن موجب تعیین تمتع در حق او نمی‌شود.<ref>مدارک الاحکام، ج۷، ص۲۱۰؛ ریاض المسائل، ج۶، ص۱۷۳؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۹۲.</ref> بر پایه فقه اهل‌سنت، انتقال از مکه و [[اقامت]] در جای دیگر، موجب خروج از حکم اهل مکه می‌شود.<ref>المغنی، ج۳، ص۵۰۲-۵۰۳.</ref> | ||
گفتنی است که به نظر بیشتر فقیهان امامیه، اگر آفاقی پس از استقرار تکلیف [[حج تمتع]]، مکه را وطن خود برگزیند، وظیفه‌اش تبدیل نخواهد شد.<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۲۰۸؛ العروة الوثقی، ج۴، ص۶۰۴.</ref> | گفتنی است که به نظر بیشتر فقیهان امامیه، اگر آفاقی پس از استقرار تکلیف [[حج تمتع]]، مکه را وطن خود برگزیند، وظیفه‌اش تبدیل نخواهد شد.<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۲۰۸؛ العروة الوثقی، ج۴، ص۶۰۴.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۶۴: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== | ==پیوند به بیرون== | ||
* | * [http://lib.eshia.ir/23017/1/142/%D8%A2%D9%81%D8%A7%D9%82%D9%89 مدخل آفاقی در فرهنگ فقه فارسی] | ||
* [http://lib.eshia.ir/23022/1/267 مدخل آفاقی در دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | |||
* [http://ar.lib.eshia.ir/23016/06/450/%22%D9%85%D9%8A%D9%82%D8%A7%D8%AA%20%D8%A7%D9%84%D8%A2%D9%81%D8%A7%D9%82%D9%8A%22 میقات الآفاقی در کتاب الموسوعة الفقهیة] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۷۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | |||
* الاستبصار:الطوسی (م. ۴۶۰ق.)، به کوشش موسوی الخرسان، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش | | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9560/%d8%a2%d9%81%d8%a7%d9%82%d9%8a | ||
* الانصاف فی معرفة الراجح من الخلاف:المرداوی (م.۸۸۵ق.)، به کوشش محمد حامد، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۷ق | | عنوان = آفاقی | ||
* بدائع الصنائع:علاء الدین الکاسانی (م.۵۸۷ق.)، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، ۱۴۰۹ق | | نویسنده = حمیدرضا خراسانی | ||
* تاج العروس:الزبیدی (م.۱۲۰۵ق.)، به کوشش علی شیری، | }} | ||
* تحریر الاحکام الشرعیه:العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق علیه‌السلام، ۱۴۲۰ق | * '''الاستبصار''':الطوسی (م. ۴۶۰ق.)، به کوشش موسوی الخرسان، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش | ||
* تحفة الفقهاء:علاءالدین السمرقندی (م.۵۳۵/۵۳۹ق.)، | * '''الانصاف فی معرفة الراجح من الخلاف''':المرداوی (م.۸۸۵ق.)، به کوشش محمد حامد، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۷ق | ||
* تذکرة الفقهاء:العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۴ق | * '''بدائع الصنائع''':علاء الدین الکاسانی (م.۵۸۷ق.)، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، ۱۴۰۹ق | ||
* تهذیب الاحکام:الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش موسوی و آخوندی، | * '''تاج العروس''':الزبیدی (م.۱۲۰۵ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق | ||
* جواهر الکلام:النجفی (م.۱۲۶۶ق.)، به کوشش قوچانی، | * '''تحریر الاحکام الشرعیه''':العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق علیه‌السلام، ۱۴۲۰ق | ||
* حاشیة الدسوقی:الدسوقی (م.۱۲۳۰ق.)،دار احیاء الکتب العربیه | * '''تحفة الفقهاء''':علاءالدین السمرقندی (م.۵۳۵/۵۳۹ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق | ||
* حاشیة رد المحتار:ابن عابدین (م.۱۲۵۲ق.)، به کوشش مکتبة البحوث، | * '''تذکرة الفقهاء''':العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۴ق | ||
* الحدائق الناضره:یوسف البحرانی (م.۱۱۸۶ق.)، به کوشش آخوندی، قم، نشر اسلامی، ۱۳۶۳ش | * '''تهذیب الاحکام''':الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش | ||
* الخلاف:الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش سید علی خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۸ق | * '''جواهر الکلام''':النجفی (م.۱۲۶۶ق.)، به کوشش قوچانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی | ||
* الدروس الشرعیه:الشهید الاول (م.۷۸۶ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۲ق | * '''حاشیة الدسوقی''':الدسوقی (م.۱۲۳۰ق.)،دار احیاء الکتب العربیه | ||
* ذخیرة المعاد:محمد باقر السبزواری (م.۱۰۹۰ق.)، آل البیت علیهم السلام | * '''حاشیة رد المحتار''':ابن عابدین (م.۱۲۵۲ق.)، به کوشش مکتبة البحوث، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق | ||
* ذکری:الشهید الاول (م.۷۸۶ق.)، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۹ق | * '''الحدائق الناضره''':یوسف البحرانی (م.۱۱۸۶ق.)، به کوشش آخوندی، قم، نشر اسلامی، ۱۳۶۳ش | ||
* الروضة البهیه:الشهید الثانی (م.۹۶۵ق.)، به کوشش کلانتر، قم، مکتبة الداوری، ۱۴۱۰ق | * '''الخلاف''':الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش سید علی خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۸ق | ||
* ریاض المسائل:سید علی الطباطبائی (م.۱۲۳۱ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق | * '''الدروس الشرعیه''':الشهید الاول (م.۷۸۶ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۲ق | ||
* زبدة البیان:المقدس الاردبیلی (م.۹۹۳ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه | * '''ذخیرة المعاد''':محمد باقر السبزواری (م.۱۰۹۰ق.)، آل البیت علیهم السلام | ||
* السرائر:ابن ادریس (م.۵۹۸ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۱ق | * '''ذکری''':الشهید الاول (م.۷۸۶ق.)، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۹ق | ||
* شرایع الاسلام:المحقق الحلی (م.۶۷۶ق.)، به کوشش سید صادق شیرازی، تهران، استقلال، ۱۴۰۹ق | * '''الروضة البهیه''':الشهید الثانی (م.۹۶۵ق.)، به کوشش کلانتر، قم، مکتبة الداوری، ۱۴۱۰ق | ||
* الشرح الکبیر: ابوالبرکات (م.۱۲۰۱ق.)،دار احیاء الکتب العربیه | * '''ریاض المسائل''':سید علی الطباطبائی (م.۱۲۳۱ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق | ||
* الصحاح:الجوهری (م.۳۹۳ق.)، به کوشش احمد العطار، بیروت،دار العلم للملایین، ۱۴۰۷ق | * '''زبدة البیان''':المقدس الاردبیلی (م.۹۹۳ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه | ||
* العروة الوثقی:سید محمد کاظم یزدی (م.۱۳۳۷ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ق | * '''السرائر''':ابن ادریس (م.۵۹۸ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۱ق | ||
* غنیة النزوع:الحلبی (م.۵۸۵ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، ۱۴۱۷ق | * '''شرایع الاسلام''':المحقق الحلی (م.۶۷۶ق.)، به کوشش سید صادق شیرازی، تهران، استقلال، ۱۴۰۹ق | ||
* فتح العزیز:عبدالکریم بن محمد الرافعی (م.۶۲۳ق.)،دار الفکر | * '''الشرح الکبیر''': ابوالبرکات (م.۱۲۰۱ق.)،دار احیاء الکتب العربیه | ||
* قواعد الاحکام:العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۳ق | * '''الصحاح''':الجوهری (م.۳۹۳ق.)، به کوشش احمد العطار، بیروت،دار العلم للملایین، ۱۴۰۷ق | ||
* الکافی فی الفقه:ابوالصلاح الحلبی (م.۴۴۷ق.)، به کوشش استادی، اصفهان، مکتبة امیر المؤمنین علیه‌السلام، ۱۴۰۳ق | * '''العروة الوثقی''':سید محمد کاظم یزدی (م.۱۳۳۷ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ق | ||
* الکافی:الکلینی (م.۳۲۹ق.)، به کوشش غفاری، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش | * '''غنیة النزوع''':الحلبی (م.۵۸۵ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، ۱۴۱۷ق | ||
* کشف الرموز:الفاضل الآبی (م.۶۹۰ق.)، به کوشش اشتهاردی و یزدی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۸ق | * '''فتح العزیز''':عبدالکریم بن محمد الرافعی (م.۶۲۳ق.)،دار الفکر | ||
* کشف اللثام:الفاضل الهندی (م.۱۱۳۷ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق | * '''قواعد الاحکام''':العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۳ق | ||
* کفایة الاثر:علی بن محمد خزاز قمی (م.۴۰۰ق.)، به کوشش کوه کمری، قم، بیدار، ۱۴۰۱ق | * '''الکافی فی الفقه''':ابوالصلاح الحلبی (م.۴۴۷ق.)، به کوشش استادی، اصفهان، مکتبة امیر المؤمنین علیه‌السلام، ۱۴۰۳ق | ||
* لسان العرب:ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزة، ۱۴۰۵ق | * '''الکافی''':الکلینی (م.۳۲۹ق.)، به کوشش غفاری، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش | ||
* المبسوط فی فقه الامامیه:الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، مکتبة المرتضویه | * '''کشف الرموز''':الفاضل الآبی (م.۶۹۰ق.)، به کوشش اشتهاردی و یزدی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۸ق | ||
* المبسوط:السرخسی (م.۴۸۳ق.)، بیروت،دار المعرفه، ۱۴۰۶ق | * '''کشف اللثام''':الفاضل الهندی (م.۱۱۳۷ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق | ||
* مجمع الفائدة والبرهان:المحقق الاردبیلی (م.۹۹۳ق.)، به کوشش عراقی و دیگران، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۶ق | * '''کفایة الاثر''':علی بن محمد خزاز قمی (م.۴۰۰ق.)، به کوشش کوه کمری، قم، بیدار، ۱۴۰۱ق | ||
* المجموع شرح المهذب:النووی (م.۶۷۶ق.)،دار الفکر | * '''لسان العرب''':ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزة، ۱۴۰۵ق | ||
* مختلف الشیعه:العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق | * '''المبسوط فی فقه الامامیه''':الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، مکتبة المرتضویه | ||
* مدارک الاحکام:سید محمد بن علی الموسوی العاملی (م.۱۰۰۹ق.)، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۰ق | * '''المبسوط''':السرخسی (م.۴۸۳ق.)، بیروت،دار المعرفه، ۱۴۰۶ق | ||
* المدونة الکبری:مالک بن انس (م.۱۷۹ق.)، مصر، مطبعة السعاده | * '''مجمع الفائدة والبرهان''':المحقق الاردبیلی (م.۹۹۳ق.)، به کوشش عراقی و دیگران، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۶ق | ||
* المراسم العلویه:سلار حمزة بن عبدالعزیز (م.۴۴۸ق.)، به کوشش حسینی، قم، المجمع العالمی لأهل البیت، ۱۴۱۴ق | * '''المجموع شرح المهذب''':النووی (م.۶۷۶ق.)،دار الفکر | ||
* مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام:الشهید الثانی (م.۹۶۵ق.)، قم، معارف اسلامی، ۱۴۱۶ق | * '''مختلف الشیعه''':العلامة الحلی (م.۷۲۶ق.)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق | ||
* مستمسک العروة الوثقی:سید محسن حکیم (م.۱۳۹۰ق.)، قم، مکتبة النجفی، ۱۴۰۴ق | * '''مدارک الاحکام''':سید محمد بن علی الموسوی العاملی (م.۱۰۰۹ق.)، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۰ق | ||
* المعتبر:المحقق الحلی (م.۶۷۶ق.)، مؤسسه سیدالشهداء، ۱۳۶۳ش | * '''المدونة الکبری''':مالک بن انس (م.۱۷۹ق.)، مصر، مطبعة السعاده | ||
* معتمد العروة الوثقی:محاضرات الخوئی (م.۱۴۱۳ق.)، الخلخالی، قم، مدرسة دارالعلم، ۱۴۰۴ق | * '''المراسم العلویه''':سلار حمزة بن عبدالعزیز (م.۴۴۸ق.)، به کوشش حسینی، قم، المجمع العالمی لأهل البیت، ۱۴۱۴ق | ||
* معجم لغة الفقهاء:محمد قلعجی، بیروت،دار النفائس، ۱۴۰۸ق | * '''مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام''':الشهید الثانی (م.۹۶۵ق.)، قم، معارف اسلامی، ۱۴۱۶ق | ||
* المغنی و الشرح الکبیر:عبدالله بن قدامة (م.۶۲۰ق.) و عبدالرحمن بن قدامة (م.۶۸۲ق.)، بیروت،دار الکتب العلمیه | * '''مستمسک العروة الوثقی''':سید محسن حکیم (م.۱۳۹۰ق.)، قم، مکتبة النجفی، ۱۴۰۴ق | ||
* المقنعه:المفید (م.۴۱۳ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق | * '''المعتبر''':المحقق الحلی (م.۶۷۶ق.)، مؤسسه سیدالشهداء، ۱۳۶۳ش | ||
* النهایه:ابن اثیر مبارک بن محمد الجزری (م.۶۰۶ق.)، به کوشش محمود محمد و طاهر احمد، قم، اسماعیلیان، ۱۳۶۷ش | * '''معتمد العروة الوثقی''':محاضرات الخوئی (م.۱۴۱۳ق.)، الخلخالی، قم، مدرسة دارالعلم، ۱۴۰۴ق | ||
* النهایه:الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش آغا بزرگ تهرانی، بیروت،دار الکتاب العربی، ۱۴۰۰ق | * '''معجم لغة الفقهاء''':محمد قلعجی، بیروت،دار النفائس، ۱۴۰۸ق | ||
* نهج البلاغه:الرضی، (م ۴۰۶ق.)، به کوشش عبده، قم،دار الذخائر، ۱۴۱۲ق | * '''المغنی و الشرح الکبیر''':عبدالله بن قدامة (م.۶۲۰ق.) و عبدالرحمن بن قدامة (م.۶۸۲ق.)، بیروت،دار الکتب العلمیه | ||
* وسائل الشیعه:الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، به کوشش ربانی شیرازی، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق | * '''المقنعه''':المفید (م.۴۱۳ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق | ||
* الوسیلة الی نیل الفضیله:ابن حمزه (م.۵۶۰ق.)، به کوشش الحسون، قم، مکتبة النجفی، ۱۴۰۸ق. | * '''النهایه''':ابن اثیر مبارک بن محمد الجزری (م.۶۰۶ق.)، به کوشش محمود محمد و طاهر احمد، قم، اسماعیلیان، ۱۳۶۷ش | ||
* '''النهایه''':الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش آغا بزرگ تهرانی، بیروت،دار الکتاب العربی، ۱۴۰۰ق | |||
* '''نهج البلاغه''':الرضی، (م ۴۰۶ق.)، به کوشش عبده، قم،دار الذخائر، ۱۴۱۲ق | |||
* '''وسائل الشیعه''':الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، به کوشش ربانی شیرازی، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق | |||
* '''الوسیلة الی نیل الفضیله''':ابن حمزه (م.۵۶۰ق.)، به کوشش الحسون، قم، مکتبة النجفی، ۱۴۰۸ق. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | <onlyinclude>{{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = شد | |||
| جعبه اطلاعات = شد | |||
| عنوان‌بندی = شد | |||
| ویرایش = شد | |||
| لینک‌دهی = شد | |||
| عکس = شد | |||
| جعبه نقل قول = شد | |||
| پیوند به بیرون = شد | |||
| مطالعه بیشتر = شد | |||
| پانویس و منابع = شد | |||
| ناوبری = شد | |||
| رده = شد | |||
| تغییر مسیر = شد | |||
}}<onlyinclude> | |||
[[رده:اقسام حج‌گزار]] | |||
[[رده:احکام حج]] | |||
[[ | [[en:afaqi]] | ||
[[ar:الآفاقي]] | |||