۵٬۱۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref> '
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref> ') |
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref> ') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==تأسیس== | ==تأسیس== | ||
پیشینه حضور پیامبر(ص) در [[طائف]]، به سال دهم بعثت برمی‌گردد. در این سال، پیامبر(ص) به آنجا رفته، [[قبیلة ثقیف]] را که نقش بسیار مهمی در [[طائف]]داشتند و دیگر سران آنجا را به اسلام فراخواند؛ اما نتیجه‌ای در بر نداشت.<ref>ابن سعد، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۴</ref> | پیشینه حضور پیامبر(ص) در [[طائف]]، به سال دهم بعثت برمی‌گردد. در این سال، پیامبر(ص) به آنجا رفته، [[قبیلة ثقیف]] را که نقش بسیار مهمی در [[طائف]]داشتند و دیگر سران آنجا را به اسلام فراخواند؛ اما نتیجه‌ای در بر نداشت.<ref>ابن سعد، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۴</ref> | ||
[[قبیلة ثقیف]] ضد پیامبر(ص) عمل می‌کرد و همواره حامی [[قريش]] بود. وضعیت همچنان پایدار بود تا آن‌که پیامبر پس از جنگ با [[قبیلة هوازن]] در منطقه [[حنين]] در سال هشتم، بیست روز [[طائف]] را محاصره کرد. دلیل محاصره، پناهنده شدن سران [[هوازن]] به [[طائف]] بود؛ البته درگیری چندانی رخ نداد<ref>همان، ص۲۳۷</ref> . در این جنگ که به نام [[«غزوه طائف»]] مشهور است، پیامبر(ص) برای دو تن از همسران خود که همراهش بودند؛ ام سلمه دختر ابو امیه و زینب بنت جحش<ref>طبری، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۸۴</ref> ، دو خیمه برپا کرد و در تمام مدت محاصرة طائف، میان آن دو خیمه نماز میگزارد<ref>واقدی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۲۷</ref> | [[قبیلة ثقیف]] ضد پیامبر(ص) عمل می‌کرد و همواره حامی [[قريش]] بود. وضعیت همچنان پایدار بود تا آن‌که پیامبر پس از جنگ با [[قبیلة هوازن]] در منطقه [[حنين]] در سال هشتم، بیست روز [[طائف]] را محاصره کرد. دلیل محاصره، پناهنده شدن سران [[هوازن]] به [[طائف]] بود؛ البته درگیری چندانی رخ نداد<ref>همان، ص۲۳۷</ref> . در این جنگ که به نام [[«غزوه طائف»]] مشهور است، پیامبر(ص) برای دو تن از همسران خود که همراهش بودند؛ ام سلمه دختر ابو امیه و زینب بنت جحش<ref>طبری، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۸۴</ref> ، دو خیمه برپا کرد و در تمام مدت محاصرة طائف، میان آن دو خیمه نماز میگزارد<ref>واقدی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۲۷</ref> به دلیل به نتیجه نرسیدن محاصرة طائف، مسلمانان به مدینه برگشتند. | ||
در سال بعد (نهم هجری)، هیئتی از ثقیف رهسپار مدینه شد و بعد از پذیرش اسلام به طائف بازگشت. پیامبر(ص) عثمان‌بن ابی‌العاص (م۵۱ق)، را به امارت طائف برگزید<ref>ابن سعد، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۴</ref> . پس از آن بود که امیة‌بن عمرو‌بن وهب‌بن معتّب‌بن مالک، در نمازگاه پیامبر(ص) ؛ یعنی همان‌جاییکه بین دو خیمه همسران رسول الله بود و ایشان در آنجا نماز می‌خواند، مسجدی ساخت<ref>واقدی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۲۷</ref> . | در سال بعد (نهم هجری)، هیئتی از ثقیف رهسپار مدینه شد و بعد از پذیرش اسلام به طائف بازگشت. پیامبر(ص) عثمان‌بن ابی‌العاص (م۵۱ق)، را به امارت طائف برگزید<ref>ابن سعد، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۴</ref> . پس از آن بود که امیة‌بن عمرو‌بن وهب‌بن معتّب‌بن مالک، در نمازگاه پیامبر(ص) ؛ یعنی همان‌جاییکه بین دو خیمه همسران رسول الله بود و ایشان در آنجا نماز می‌خواند، مسجدی ساخت<ref>واقدی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۲۷</ref> . | ||
درباره چگونگی تأسیس این مسجد، بنا به روایت دیگری که از عثمان‌بن ابی‌العاص (م۵۱ق)، در برخی کتب حدیثی اهل سنت منعکس شده، پیامبر(ص) فرمان داد تا به جای بتهای طائف، مسجدی بسازند<ref>ابن ماجه، بی‌تا، ج۱، ص۲۴۵، ح۷۴۳</ref> . بنابر گزارش دیگری که شبیه همین روایت؛ اما کامل‌تر است، پیامبر(ص) ابوسفیان (م۳۲ق)، مغیرة‌بن شعبه (م.۵۰ق)، و مردی دیگر که یا از انصار بوده و یا خالد‌بن ولید (م۲۲ق)، را برای شکستن بتهای قبیلة ثقیف به آنجا فرستاد؛ پس از آن‌که بت‌ها را شکستند، از پیامبر(ص) پرسیدند که مسجدشان را در کجا بسازیم؟ حضرت فرمود: «در همان جای بت‌هایشان؛ تا خداوند در جاییکه عبادت نمی‌شده، عبادت شود.»<ref>ابونعیم، احمد بن عبدالله، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۵۸</ref> | درباره چگونگی تأسیس این مسجد، بنا به روایت دیگری که از عثمان‌بن ابی‌العاص (م۵۱ق)، در برخی کتب حدیثی اهل سنت منعکس شده، پیامبر(ص) فرمان داد تا به جای بتهای طائف، مسجدی بسازند<ref>ابن ماجه، بی‌تا، ج۱، ص۲۴۵، ح۷۴۳</ref> . بنابر گزارش دیگری که شبیه همین روایت؛ اما کامل‌تر است، پیامبر(ص) ابوسفیان (م۳۲ق)، مغیرة‌بن شعبه (م.۵۰ق)، و مردی دیگر که یا از انصار بوده و یا خالد‌بن ولید (م۲۲ق)، را برای شکستن بتهای قبیلة ثقیف به آنجا فرستاد؛ پس از آن‌که بت‌ها را شکستند، از پیامبر(ص) پرسیدند که مسجدشان را در کجا بسازیم؟ حضرت فرمود: «در همان جای بت‌هایشان؛ تا خداوند در جاییکه عبادت نمی‌شده، عبادت شود.»<ref>ابونعیم، احمد بن عبدالله، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۵۸</ref> | ||
این دو گزارش، ظاهراً با همدیگر منافات دارد؛ در گزارش اول، بنای مسجد توسط امیة‌بن عمرو و در جایگاه مصلای پیامبر خدا، بین دو خیمه‌ای که برای دو همسر ایشان برپا شده بود، روایت شده و در گزارش دوم، بنای مسجد توسط عثمان‌بن ابی‌العاص و در جایگاه بتهای مشهور قبیله ثقیف. می‌توان گفت در واقع این‌گونه بوده که پس از اسلام آوردن قبیله ثقیف و دستور پیامبر(ص) به عثمان‌بن ابی‌العاص، او به امیة‌بن عمرو دستور داده تا مسجد را بسازد؛ بنابراین، بخشی از مسجد مصلای پیامبر(ص) و بخشی دیگر، جایگاه بتهای مشهور ثقیف بوده است<ref>عطار، ضیاء بن محمد، ۱۴۳۴ق، ص۱۳۶</ref> . برخی گزارش‌های تاریخی، موید این دیدگاه است. بنابر روایت هشام کلبی (م۲۰۴ق)، لات، در جایگاه منارة سمت چپ مسجد طائف قرار داشته است (ابن کلبی، هشام‌بن محمد، ۲۰۰۰م، ص۳). یاقوت حموی (م ۶۲۱ق)، نیز همین بیان را دارد<ref>یاقوت حموی، ج۲، ص۴۶۴</ref> . همچنین حموی در جای دیگری از کتابش، درباره این مسجد می‌نویسد: | این دو گزارش، ظاهراً با همدیگر منافات دارد؛ در گزارش اول، بنای مسجد توسط امیة‌بن عمرو و در جایگاه مصلای پیامبر خدا، بین دو خیمه‌ای که برای دو همسر ایشان برپا شده بود، روایت شده و در گزارش دوم، بنای مسجد توسط عثمان‌بن ابی‌العاص و در جایگاه بتهای مشهور قبیله ثقیف. می‌توان گفت در واقع این‌گونه بوده که پس از اسلام آوردن قبیله ثقیف و دستور پیامبر(ص) به عثمان‌بن ابی‌العاص، او به امیة‌بن عمرو دستور داده تا مسجد را بسازد؛ بنابراین، بخشی از مسجد مصلای پیامبر(ص) و بخشی دیگر، جایگاه بتهای مشهور ثقیف بوده است<ref>عطار، ضیاء بن محمد، ۱۴۳۴ق، ص۱۳۶</ref> . برخی گزارش‌های تاریخی، موید این دیدگاه است. بنابر روایت هشام کلبی (م۲۰۴ق)، لات، در جایگاه منارة سمت چپ مسجد طائف قرار داشته است (ابن کلبی، هشام‌بن محمد، ۲۰۰۰م، ص۳). یاقوت حموی (م ۶۲۱ق)، نیز همین بیان را دارد<ref>یاقوت حموی، ج۲، ص۴۶۴</ref> . همچنین حموی در جای دیگری از کتابش، درباره این مسجد می‌نویسد: | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
===تخريب و بازسازي مسجد=== | ===تخريب و بازسازي مسجد=== | ||
این مسجد به همین صورت ماند تا این‌که در تاریخ ۵/۸/۱۳۶۸ و در ایام سلطنت سعود‌بن عبدالعزیز (سلطنت۱۳۷۲ ۱۳۴۲ق)، به کلی تخریب و بازسازی شد و از جهت غرب مسجد، توسعه یافت.<ref>عطار، ضیاء‌بن محمد، ۱۴۳۴ق، ص۱۴۳</ref> | این مسجد به همین صورت ماند تا این‌که در تاریخ ۵/۸/۱۳۶۸ و در ایام سلطنت سعود‌بن عبدالعزیز (سلطنت۱۳۷۲ ۱۳۴۲ق)، به کلی تخریب و بازسازی شد و از جهت غرب مسجد، توسعه یافت.<ref>عطار، ضیاء‌بن محمد، ۱۴۳۴ق، ص۱۴۳</ref> در بازسازی جدید، دوگنبد مسجد که نماد دو خیمه همسران پیامبر(ص) بود بازسازی نشد و تنها منارة آن بازسازی شد. چهار سال بعد، در سال ۱۳۸۱ق. در زمان فیصل‌بن عبدالعزیز (سلطنت ۱۳۹۴۱۳۸۳ق) نیز توسعه مسجد ادامه یافت و مساحت آن به پانزده هزار متر مربع رسید. همچنین منازلی جهت امام جماعت، مؤذن، کارگزاران مسجد و چند واحد تجاری به این مسجد اضافه شد.<ref>مسجد عبدالله ابن عبّاس بالطائف یحکی قصة ۱۴ قرناً مضت، رأی الیوم، ۸/۷/۲۰۱۵</ref> | ||
===مسجد ابن عباس در حال حاضر=== | ===مسجد ابن عباس در حال حاضر=== | ||