پرش به محتوا

ابورهم غفاری: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۰۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۷
شناسه + ویرایش+ لینک دهی+ دسته بندی + رده + الگوی دانشنامه + پیوند به بیرون و ...
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} '''ابورُهْم غِفاری''' جانشین پیامبر(ص) در مدینه در برخی غزو‌ه...» ایجاد کرد)
 
(شناسه + ویرایش+ لینک دهی+ دسته بندی + رده + الگوی دانشنامه + پیوند به بیرون و ...)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Seyedjavad  }}
'''کلثوم بن حُصَین بن خلاد''' معروف به '''ابورُهْم غِفاری''' از [[قبیله بنی‌غفار]].  بنابر نقلی وی در [[غزوه خیبر]]، [[صلح حدیبیه]]، [[فتح مکه]]، [[غزوه حنین|حُنَین]] و [[غزوه طائف]] جانشین [[پیامبر(ص)]] در شهر [[مدینه]] بود و بنابر نقل‌های دیگر، (که در تعارض با نقل اول است) در تمام این غزوات کنار پیامبر(ص) حضور داشت. درباره سرنوشت وی پس از وفات پیامبر(ص) گزارشی موجود نیست.
'''ابورُهْم غِفاری''' جانشین [[پیامبر(ص)]] در [[مدینه]] در برخی [[غزو‌ه|غزو‌ه‌ها]]


== شخصیت‌شناسی==
== شخصیت‌شناسی==
ابورهم کلثوم بن حُصَین بن خلاد از شاخه اُحَیمس / اَحْمَس قبیله بنی‌غفار<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۸۶؛ اسد الغابه، ج۴، ص۱۹۳؛ الاصابه، ج۷، ص۱۱۹.</ref> بود. در نام پدر و اجدادش اختلاف است.<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۵۹؛ اسد الغابه، ج۵، ص۱۱۷.</ref> وی درآغاز هجرت همراه تیره‌اش به مدینه رفت و مسلمان شد.<ref> الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۶۹.</ref> پیامبر گرامی(ص) آنان را در مدینه سکونت داد و خانه ابورهم نیز در کنار خانه‌های بنی‌غفار در مدینه قرار گرفت<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۲۶۰؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۶۴.</ref>؛ هر چند او بیشتر در بیابان‌های غَیقَه<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۲۲۲؛ مراصد الاطلاع، ج۲، ص۱۰۰۷.</ref> و صَفْراء<ref>معجم البلدان، ج۳، ص۴۱۲؛ الروض المعطار، ص۱۱۳.</ref>، محل سکونت بنی‌غفار، زندگی می‌کرد.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۵.</ref> به گزارش سمهودی، منازل غفاریان در سمت غرب بازار مدینه در کنار کوه سُلَیع<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۸۵؛ مراصد الاطلاع، ج۲، ص۹۲۰.</ref> قرار داشت.<ref> وفاء الوفاء، ج۳، ص۵۸.</ref> بر پایه روایتی، مسجد قبیله غفار نزدیک منزل ابورهم بود که پیامبر در آن نماز گزارده بود.<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۲۶۱؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۶۴.</ref>
ابورهم کلثوم بن حُصَین بن خلاد از شاخه اُحَیمس (یا اَحْمَس) [[قبیله بنی‌غفار]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۸۶؛ اسد الغابه، ج۴، ص۱۹۳؛ الاصابه، ج۷، ص۱۱۹.</ref> بود. در نام پدر و اجدادش اختلاف است.<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۵۹؛ اسد الغابه، ج۵، ص۱۱۷.</ref> وی درآغاز [[هجرت پیامبر(ص) به مدینه|هجرت]] همراه تیره‌اش به [[مدینه]] رفت و [[مسلمان]] شد.<ref> الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۶۹.</ref> [[پیامبر گرامی(ص)]] آنان را در مدینه سکونت داد و خانه ابورهم نیز در کنار خانه‌های بنی‌غفار در مدینه قرار گرفت<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۲۶۰؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۶۴.</ref>؛ هر چند او بیشتر در بیابان‌های [[بیابان غیقه|غَیقَه]]<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۲۲۲؛ مراصد الاطلاع، ج۲، ص۱۰۰۷.</ref> و [[بیابان صفراء|صَفْراء]]<ref>معجم البلدان، ج۳، ص۴۱۲؛ الروض المعطار، ص۱۱۳.</ref>، محل سکونت بنی‌غفار، زندگی می‌کرد.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۵.</ref> به گزارش سمهودی، منازل غفاریان در سمت غرب بازار مدینه در کنار [[کوه سلیع|کوه سُلَیع]]<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۸۵؛ مراصد الاطلاع، ج۲، ص۹۲۰.</ref> قرار داشت.<ref> وفاء الوفاء، ج۳، ص۵۸.</ref> بر پایه روایتی، مسجد قبیله غفار نزدیک منزل ابورهم بود که پیامبر(ص) در آن نماز گزارده بود.<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۲۶۱؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۶۴.</ref>


==حضور در غزوات یا جانشین پیامبر(ص) در مدینه==
==حضور در غزوات یا جانشین پیامبر(ص) در مدینه==
ابورهم در غزوه بدر حضور نداشت؛ اما در گزارشی که جای تأمل دارد، مشاهده خود را از حضور فرشتگان الهی برای یاری مسلمانان در نبرد بدر نقل کرده است.<ref> المغازی، ج۱، ص۷۷؛ سبلالهدی، ج۴، ص۳۹.</ref> او درغزوه احد به سال سوم ق. حضور یافت و آن‌گاه که از ناحیه گلو مجروح شد، به اعجاز پیامبر گرامی(ص) شفا یافت. وی را منحور (زخمی شده از حلق) خواندند.<ref>المغازی، ج۱، ص۲۴۳؛ الطبقات، ج۴، ص۱۸۴.</ref>
ابورهم در [[غزوه بدر]] حضور نداشت؛ اما در گزارشی که جای تأمل دارد، مشاهده خود را از حضور [[فرشته|فرشتگان]] الهی برای یاری [[مسلمان|مسلمانان]] در نبرد بدر نقل کرده است.<ref> المغازی، ج۱، ص۷۷؛ سبل الهدی، ج۴، ص۳۹.</ref> او در [[غزوه احد]] به سال سوم ق. حضور یافت و آن‌گاه که از ناحیه گلو مجروح شد، به اعجاز پیامبر گرامی(ص) شفا یافت. وی را منحور (زخمی شده از حلق) خواندند.<ref>المغازی، ج۱، ص۲۴۳؛ الطبقات، ج۴، ص۱۸۴.</ref>


برخی اخبار، او را در صلح حدیبیه<ref> المحبّر، ص۱۲۷؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۵۰.</ref> به سال ششم ق. و نبرد خیبر به سال هفتم ق.<ref>المحبّر، ص۱۲۷؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۷.</ref> جانشین پیامبر در مدینه دانسته‌اند. اما گزارش‌هایی دیگر او را از اصحاب بیعت شجره در ماجرای صلح حدیبیه می‌دانند<ref> المغازی، ج۳، ص۱۰۰۱؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۲۷.</ref> و از شرکت او در جنگ خیبر خبر می‌دهند که با جانشینی او در مدینه همخوانی ندارد. این گزارش‌ها از گرسنگی شدید او در این نبرد<ref>المغازی، ج۲، ص۶۶۰؛ دانشنامه سیره نبوی، ج۱، ص۳۰۴.</ref> و نیز تعیین میزان سهم او و برادرش از غنایم جنگ حکایت دارند.<ref>معرفة الصحابه، ج۵، ص۲۸۸۷؛ السنن الکبری، ج۶، ص۳۲۶.</ref> همراهی او با پیامبر یا جانشینی وی در مدینه در عمرة القضاء به سال هفتم ق. نیز مورد تردید است.<ref> الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ المنتظم، ج۳، ص۳۰۵؛ امتاع الاسماع، ج۹، ص۲۲۷.</ref> بر پایه گزارشی، او در این سفر شتران قربانی را حرکت می‌داد.<ref>المغازی، ج۲، ص۷۳۳.</ref> بر پایه نقل وی، در این سفر، ایماء بن رَحضه، رئیس بنی‌غفار<ref> دلائل النبوه، ج۲، ص۲۱۲؛ اسد الغابه، ج۱، ص۱۸۸.</ref> که بر اثر خشکسالی سرزمین خود، در منطقه ابواء چادر زده بودند، ۱۰۰ گوسفند همراه تعدادی شتر به پیامبر هدیه کرد. ایشان هدیه او را پذیرفت و گوسفندان را میان یارانش قسمت کرد.<ref>المغازی، ج۲، ص۵۷۷؛ امتاع الاسماع، ج۱، ص۲۷۸.</ref>
برخی اخبار، او را در [[صلح حدیبیه]]<ref> المحبّر، ص۱۲۷؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۵۰.</ref> به سال ششم ق. و [[غزوه خیبر]] به سال هفتم ق.<ref>المحبّر، ص۱۲۷؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۷.</ref> جانشین پیامبر(ص) در [[مدینه]] دانسته‌اند. اما گزارش‌هایی دیگر او را از اصحاب [[بیعت شجره]] در ماجرای صلح حدیبیه می‌دانند<ref> المغازی، ج۳، ص۱۰۰۱؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۲۷.</ref> و از شرکت او در جنگ خیبر خبر می‌دهند که با جانشینی او در مدینه همخوانی ندارد. این گزارش‌ها از گرسنگی شدید او در این نبرد<ref>المغازی، ج۲، ص۶۶۰؛ دانشنامه سیره نبوی، ج۱، ص۳۰۴.</ref> و نیز تعیین میزان سهم او و برادرش از غنایم جنگ حکایت دارند.<ref>معرفة الصحابه، ج۵، ص۲۸۸۷؛ السنن الکبری، ج۶، ص۳۲۶.</ref> همراهی او با پیامبر(ص) یا جانشینی وی در مدینه در [[عمرة القضاء]] به سال هفتم ق. نیز مورد تردید است.<ref> الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ المنتظم، ج۳، ص۳۰۵؛ امتاع الاسماع، ج۹، ص۲۲۷.</ref> بر پایه گزارشی، او در این سفر شتران قربانی را حرکت می‌داد.<ref>المغازی، ج۲، ص۷۳۳.</ref> بر پایه نقل وی، در این سفر، ایماء بن رَحضه، رئیس بنی‌غفار<ref> دلائل النبوه، ج۲، ص۲۱۲؛ اسد الغابه، ج۱، ص۱۸۸.</ref> که بر اثر خشکسالی سرزمین خود، در منطقه [[ابواء]] چادر زده بودند، ۱۰۰ گوسفند همراه تعدادی شتر به پیامبر هدیه کرد. ایشان هدیه او را پذیرفت و گوسفندان را میان یارانش قسمت کرد.<ref>المغازی، ج۲، ص۵۷۷؛ امتاع الاسماع، ج۱، ص۲۷۸.</ref>


== مأموریت در قبیله بنی‌‌غفار ==
== مأموریت در قبیله بنی‌‌غفار ==
در سال هشتم ق. پیامبر(ص) ابورهم را همراه ایماء بن رحضه، مأمور بسیج قبیله‌های بنی‌غفار و ضَمْره برای فتح مکه کرد.<ref>المغازی، ج۲، ص۷۹۹.</ref> به نقل مشهور، وی دراین غزوه جانشین پیامبر در مدینه بود.<ref> تاریخ خلیفه، ص۴۸؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۵۰؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۸۶.</ref> او در [[غزوه تبوک]] به سال نهم ق. نیز از سوی رسول خدا(ص) مأمور فراخوانی قبیله‌اش شد.<ref>المغازی، ج۳، ص۹۹۰؛ امتاع الاسماع، ج۲، ص۴۷.</ref> پیامبر در مسیر تبوک در سخنانی با ابورهم، توقع خود را از حضور بیشتر قبایلی چون بنی‌غفار ابراز داشت.<ref> المغازی، ج۳، ص۱۰۰۲؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۵۲۹؛ الطبقات، ج۴، ص۱۸۴.</ref> گویا در همین سفر بود که وی در حالی که خواب‌آلود بود، ناخواسته با نزدیک شدن شترش به پیامبر، پای پیامبر را آزرد و پیامبر با چوبدستی خود پای او را از پای خود دور کرد و روز بعد بدان سبب یک<ref>المغازی، ج۲، ص۹۳۹.</ref> یا چند گوسفند به وی بخشید.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ المنتظم، ج۵، ص۴۸.</ref> منابع بسیاری این رخداد را در مسیر بازگشت پیامبراکرم(ص) از غزوه طائف به سال هشتم ق. یادکرده‌اند<ref>المغازی، ج۳، ص۹۳۹؛ سبل الهدی، ج۷، ص۷۰.</ref>؛ اما گزارش‌های جانشینی ابورهم در مدینه هنگام نبردهای فتح مکه، حُنَین و طائف<ref> تاریخ خلیفه، ص۴۸؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۴، ۳۶۶؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۲۷.</ref> پذیرش این گزارش را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
در سال هشتم ق. پیامبر(ص) ابورهم را همراه ایماء بن رحضه، مأمور بسیج قبیله‌های [[قبیله بنی‌غفار|بنی‌غفار]] و [[قبیله ضمره|ضَمْره]] برای [[فتح مکه]] کرد.<ref>المغازی، ج۲، ص۷۹۹.</ref> به نقل مشهور، وی دراین [[غزوه]] جانشین پیامبر در [[مدینه]] بود.<ref> تاریخ خلیفه، ص۴۸؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۵۰؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۸۶.</ref> او در [[غزوه تبوک]] به سال نهم ق. نیز از سوی رسول خدا(ص) مأمور فراخوانی قبیله‌اش شد.<ref>المغازی، ج۳، ص۹۹۰؛ امتاع الاسماع، ج۲، ص۴۷.</ref> پیامبر در مسیر [[تبوک]] در سخنانی با ابورهم، توقع خود را از حضور بیشتر قبایلی چون بنی‌غفار ابراز داشت.<ref> المغازی، ج۳، ص۱۰۰۲؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۵۲۹؛ الطبقات، ج۴، ص۱۸۴.</ref> گویا در همین سفر بود که وی در حالی که خواب‌آلود بود، ناخواسته با نزدیک شدن شترش به پیامبر، پای پیامبر را آزرد و پیامبر با چوبدستی خود پای او را از پای خود دور کرد و روز بعد بدان سبب یک<ref>المغازی، ج۲، ص۹۳۹.</ref> یا چند گوسفند به وی بخشید.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ المنتظم، ج۵، ص۴۸.</ref> منابع بسیاری این رخداد را در مسیر بازگشت پیامبراکرم(ص) از [[غزوه طائف]] به سال هشتم ق. یادکرده‌اند<ref>المغازی، ج۳، ص۹۳۹؛ سبل الهدی، ج۷، ص۷۰.</ref>؛ اما گزارش‌های جانشینی ابورهم در مدینه هنگام نبردهای فتح مکه، [[غزوه حنین|حُنَین]] و طائف<ref> تاریخ خلیفه، ص۴۸؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۴، ۳۶۶؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۲۷.</ref> پذیرش این گزارش را با مشکل روبه‌رو می‌کند.


از زندگی ابورهم پس از پیامبر گرامی(ص) و پایان کار و دودمان او در منابع یاد نشده است.
از زندگی ابورهم پس از پیامبر گرامی(ص) و پایان کار و دودمان او در منابع یاد نشده است.
==پیوند به بیرون==
* [http://www.javabgoo.isri.ac.ir/index.php?/Knowledgebase/Article/View/3118/232/grn-borhm-ghfr-o-mbr جریان ابورهم غفاری و پیامبر(ص)]


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۱۹: خط ۲۱:


== منابع ==
== منابع ==
* '''منبع اصلی: دانشنامه حج و حرمین شریفین، [ مدخل ابورهم غفارینویسنده محمدسعید نجاتی'''
{{دانشنامه
| آدرس = http://phz.hajj.ir/422/9378
| عنوان = ابورهم غفاری
| نویسنده = محمدسعید نجاتی
}}
* '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق
*
{{منابع}}
{{منابع}}
* '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق
* '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق
خط ۴۸: خط ۵۶:


[[رده:صحابه]]
[[رده:صحابه]]
[[رده:قبیله غفار]]
[[رده:قبیله بنی‌غفار]]
[[رده:جانشینان پیامبر(ص) در مدینه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:]]
۳۷۰

ویرایش