مقام ابراهیم(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
تبدیل ارقام انگلیسی به فارسی
(ویرایش صوری مدخل) |
(تبدیل ارقام انگلیسی به فارسی) |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
==فرورفتگی روی سنگ == | ==فرورفتگی روی سنگ == | ||
بنابر روایات هنگامی که ابراهیم روی سنگ ایستاد، سنگ نرم شد و پاهای ابراهیم(ع) را در خود فرو برد وجای پای ابراهیم، به‌عنوان نمونه‌ای از قدرت خدا روی آن باقی ماند.<ref>نگاه کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج٢، ص٣٢؛ صحیح بخاری، کتاب الانبیاء، | بنابر روایات هنگامی که ابراهیم روی سنگ ایستاد، سنگ نرم شد و پاهای ابراهیم(ع) را در خود فرو برد وجای پای ابراهیم، به‌عنوان نمونه‌ای از قدرت خدا روی آن باقی ماند.<ref>نگاه کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج٢، ص٣٢؛ صحیح بخاری، کتاب الانبیاء، ج۶، ص٣٩٨.</ref> | ||
از اَنَس نقل کرده‌اند که هنگامی که مقام ابراهیم را دید، جای انگشتان و بلندی کف پاهای ابراهیم روی آن آشکار بوده است؛ البته برخی از قسمت‌های آن به‌علت دست‌کشیدن مردم ساییده شده بود.<ref>موطأ مالک، ج٢، ص٢٩.</ref> [[ازرقی]] نوشته است: برخی از کسانی که جای انگشتان و پاشنه پای ابراهیم را روی مقام دیده بودند، گفته‌اند: از بس مردم بدان دست کشیده‌اند ساییده شده و برخی از نشانه‌های آن از بین رفت.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج١، | از اَنَس نقل کرده‌اند که هنگامی که مقام ابراهیم را دید، جای انگشتان و بلندی کف پاهای ابراهیم روی آن آشکار بوده است؛ البته برخی از قسمت‌های آن به‌علت دست‌کشیدن مردم ساییده شده بود.<ref>موطأ مالک، ج٢، ص٢٩.</ref> [[ازرقی]] نوشته است: برخی از کسانی که جای انگشتان و پاشنه پای ابراهیم را روی مقام دیده بودند، گفته‌اند: از بس مردم بدان دست کشیده‌اند ساییده شده و برخی از نشانه‌های آن از بین رفت.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج١، ص۵٣٧.</ref> | ||
[[شیخ محمدطاهر کردی]] تاریخ‌نگار مکه در قرن چهاردهم، پس از بازکردن مقصوره، مقام را از نزدیک دیده، گزارش کرده که هیچ اثری از انگشتان پای ابراهیم، روی سنگ ندیده است؛ چرا که به‌جهت مرور زمان و دست‌کشیدن مردم از بین رفته است؛ بااین‌همه جای دو پاشنه پای ابراهیم برای کسی که با دقت در آن نظر کند، معلوم است.<ref>مقام ابراهیم، ص١١٣.</ref> | [[شیخ محمدطاهر کردی]] تاریخ‌نگار مکه در قرن چهاردهم، پس از بازکردن مقصوره، مقام را از نزدیک دیده، گزارش کرده که هیچ اثری از انگشتان پای ابراهیم، روی سنگ ندیده است؛ چرا که به‌جهت مرور زمان و دست‌کشیدن مردم از بین رفته است؛ بااین‌همه جای دو پاشنه پای ابراهیم برای کسی که با دقت در آن نظر کند، معلوم است.<ref>مقام ابراهیم، ص١١٣.</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
یکی از تاریخ‌نگاران مکّه به نام شیخ محمدطاهر کردی که در سال ۱۳۶۷ق سنگ مقام را از نزدیک دیده، ارتفاع آن را ۲۰ سانتیمتر و طول سه ضلع آن از جهت سطح ٣٣ سانتیمتر و طول ضلع چهارم را ٣٨ سانتیمتر اندازه گرفته است. به‌گزارش وی سنگ روی پایۀ کوچکی از سنگ مرمر قرار گرفته که ارتفاعش آن ١٣ سانتیمتر است. | یکی از تاریخ‌نگاران مکّه به نام شیخ محمدطاهر کردی که در سال ۱۳۶۷ق سنگ مقام را از نزدیک دیده، ارتفاع آن را ۲۰ سانتیمتر و طول سه ضلع آن از جهت سطح ٣٣ سانتیمتر و طول ضلع چهارم را ٣٨ سانتیمتر اندازه گرفته است. به‌گزارش وی سنگ روی پایۀ کوچکی از سنگ مرمر قرار گرفته که ارتفاعش آن ١٣ سانتیمتر است. | ||
عمق و فرورفتگی پاها در یکی ١٠ سانتیمتر و در دیگری ٩ سانتیمتر، و طول هریک از پاها از روی سنگ هریک ٢٧ سانتیمتر و عرض آنها | عمق و فرورفتگی پاها در یکی ١٠ سانتیمتر و در دیگری ٩ سانتیمتر، و طول هریک از پاها از روی سنگ هریک ٢٧ سانتیمتر و عرض آنها ۱۴ سانتیمتر است. اندازۀ طول هر یک از دو قدم در قسمت پایین داخل فرورفتگی، ۲۲ سانتیمتر و عرض آنها ١١ سانتیمتر و فاصلۀ دو قدم ۱ سانتیمتر می‌باشد.<ref>فضل الحجرالاسود و مقام ابراهیم، ص۱۰۴و۱۰۵.</ref> | ||
خصوصیاتی که مورخان از کیفیت فرورفتگی پاها و اثر انگشتان نقل کرده‌اند بیانگر آن است که ابراهیم در آن هنگام پابرهنه بوده است. [[ابی‌طالب]] نیز در شعر خود به این نکته اشاره کرده است: «و موطِئُ ابراهیمَ فی الصَّخْر رَطْبةٌ عَلیٰ قَدَمَیْه حٰافِیاً غَیْر نٰاعِلِ.» | خصوصیاتی که مورخان از کیفیت فرورفتگی پاها و اثر انگشتان نقل کرده‌اند بیانگر آن است که ابراهیم در آن هنگام پابرهنه بوده است. [[ابی‌طالب]] نیز در شعر خود به این نکته اشاره کرده است: «و موطِئُ ابراهیمَ فی الصَّخْر رَطْبةٌ عَلیٰ قَدَمَیْه حٰافِیاً غَیْر نٰاعِلِ.» | ||
==فاصلۀ مقام تا کعبه== | ==فاصلۀ مقام تا کعبه== | ||
ازرقی فاصلۀ مقام تا دیوار کعبه را ٢٨ ذراع ذکر کرده است،<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج١، | ازرقی فاصلۀ مقام تا دیوار کعبه را ٢٨ ذراع ذکر کرده است،<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج١، ص۳۴۶.</ref> اما [[فاکهی]] آن را ٢٧ ذراع و بین [[شاذروان کعبه]] تا مقام را ۲۶ ذراع و ١٢ انگشت و فاصله [[حجرالاسود]] تا مقام را ۲۶ ذراع و ٩ انگشت بیان کرده است.<ref>فاکهی، اخبار مکه، ج١، ص46٩.</ref> محمدطاهر مکی فاصلۀ بین شاذروان کعبه تا پنجرۀ مقام را یازده متر برشمرده است.<ref>محمدطاهر مکی کردی، التاریخ القویم لمکه وبیت اللّٰه الکریم، ج۴، ص١٣.</ref> | ||
==نماز پشت مقام ابراهیم== | ==نماز پشت مقام ابراهیم== | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
یکی از واجبات [[عمره]] و حج، [[نماز طواف]] است. بیشتر فقهای شیعه و سنی بر این باورند که واجب است حاجیان نماز طواف را پشت مقام ابراهیم بخوانند.<ref>جواهرالکلام، ج١٩، ص٣٠٠.</ref> از جمله دلایل فقیهان بر این فتوا آیۀ {{قلم رنگ|سبز|﴿وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ اِبْرٰاهِیمَ مُصَلًّی﴾}} است. [[جابر بن عبداللّٰه انصاری]] نقل کرده است که [[پیامبر]] پس از انجام‌دادن طواف، نزد مقام ابراهیم آمد و این آیه را خواند ؛ آنگاه مقام را بین خود و [[کعبه]] قرار داد و دو رکعت نماز گزارد.<ref>صحیح مسلم، ج٢، ص٨٨٧.</ref> | یکی از واجبات [[عمره]] و حج، [[نماز طواف]] است. بیشتر فقهای شیعه و سنی بر این باورند که واجب است حاجیان نماز طواف را پشت مقام ابراهیم بخوانند.<ref>جواهرالکلام، ج١٩، ص٣٠٠.</ref> از جمله دلایل فقیهان بر این فتوا آیۀ {{قلم رنگ|سبز|﴿وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ اِبْرٰاهِیمَ مُصَلًّی﴾}} است. [[جابر بن عبداللّٰه انصاری]] نقل کرده است که [[پیامبر]] پس از انجام‌دادن طواف، نزد مقام ابراهیم آمد و این آیه را خواند ؛ آنگاه مقام را بین خود و [[کعبه]] قرار داد و دو رکعت نماز گزارد.<ref>صحیح مسلم، ج٢، ص٨٨٧.</ref> | ||
در حدیثی از [[امام صادق(ع)]] هم آمده است: خواندن دو رکعت نماز طوافِ واجب، جز پشت مقام جایز نیست؛ به‌دلیل فرموده خداوند عزّ وجل که فرمود: {{قلم رنگ|سبز|﴿وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ اِبْرٰاهِیمَ مُصَلًّی﴾}}.<ref>وسایل الشیعه، ج١٣، | در حدیثی از [[امام صادق(ع)]] هم آمده است: خواندن دو رکعت نماز طوافِ واجب، جز پشت مقام جایز نیست؛ به‌دلیل فرموده خداوند عزّ وجل که فرمود: {{قلم رنگ|سبز|﴿وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ اِبْرٰاهِیمَ مُصَلًّی﴾}}.<ref>وسایل الشیعه، ج١٣، ص۴۷۵.</ref> | ||
در فقه [[حنفی]] از مذاهب اهل سنت، خواندن نماز طواف پشت مقام ابراهیم مستحب است.<ref>الاساس فی التفسیر، ج١، | در فقه [[حنفی]] از مذاهب اهل سنت، خواندن نماز طواف پشت مقام ابراهیم مستحب است.<ref>الاساس فی التفسیر، ج١، ص٢۶۹.</ref> | ||
==جابه‌جایی مقام ابراهیم== | ==جابه‌جایی مقام ابراهیم== | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
برپایه دیدگاه نخست، مقام ابراهیم(ع) در طول تاریخ خود، درست در همین مکانی قرار داشته که امروز واقع شده است و تا زمان خلیفۀ اوّل و دوم نیز به‌همین شکل باقی بوده است؛ تا آنکه در دوران خلیفه دوم سیل شدیدی در [[مکه]] جاری شد و مقام را از جای کند و تا پایین شهر مکه با خود برد. پس از فرونشستن سیل، خلیفه دوم بار دیگر آن را در همان مکان قبلی قرار داد.<ref>فتح الباری، ج١، ص۴۹۹؛ ازرقی، اخبار مکه، ج٢، ص٣٣و۳۴.</ref> | برپایه دیدگاه نخست، مقام ابراهیم(ع) در طول تاریخ خود، درست در همین مکانی قرار داشته که امروز واقع شده است و تا زمان خلیفۀ اوّل و دوم نیز به‌همین شکل باقی بوده است؛ تا آنکه در دوران خلیفه دوم سیل شدیدی در [[مکه]] جاری شد و مقام را از جای کند و تا پایین شهر مکه با خود برد. پس از فرونشستن سیل، خلیفه دوم بار دیگر آن را در همان مکان قبلی قرار داد.<ref>فتح الباری، ج١، ص۴۹۹؛ ازرقی، اخبار مکه، ج٢، ص٣٣و۳۴.</ref> | ||
طبق دیدگاه دوم، مقام ابراهیم به دیوار کعبه چسبیده بوده و عمر بن خطاب خلیفه دوم، آن را به‌مکان کنونی منتقل ساخته است.<ref>سنن ترمذی، ج١، ص٣٧؛ مسند احمد، | طبق دیدگاه دوم، مقام ابراهیم به دیوار کعبه چسبیده بوده و عمر بن خطاب خلیفه دوم، آن را به‌مکان کنونی منتقل ساخته است.<ref>سنن ترمذی، ج١، ص٣٧؛ مسند احمد، ج۵، ص٣٨٢؛ سنن کبری، ج۵، ص۷۵؛ المصنف، ج۵، ص۴۸؛ الفتح، ج٨، ص۱۶٩؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج١، ص۳۸۴.</ref> | ||
دیدگاه سوم این است که مقام ابراهیم به خانۀ کعبه چسبیده بود و [[پیامبر(ص)]] آن را در مکان کنونی قرار داد.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج١، ص١٧٠؛ ابن حجر، فتح الباری، ج٨، | دیدگاه سوم این است که مقام ابراهیم به خانۀ کعبه چسبیده بود و [[پیامبر(ص)]] آن را در مکان کنونی قرار داد.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج١، ص١٧٠؛ ابن حجر، فتح الباری، ج٨، ص۱۶٩.</ref> ابن‌کثیر و ابن‌حجر این روایت را ضعیف دانسته‌اند.<ref>مصنف عبدالرزاق، ج۵، ص۴۸.</ref> | ||
==بردن مقام نزد مهدی عباسی== | ==بردن مقام نزد مهدی عباسی== | ||
برخی از اهالی مکه از بزرگان خود نقل کرده‌اند که [[مهدی عباسی|مهدی خلیفۀ عباسی]] در سال ۱۶۰ق به حج آمده و در [[دارالندوه]] منزل کرد. نیمه‌شبی عبیداللّٰه بن عثمان بن ابراهیم حُجُبی مقام را برداشته، به دارالندوه آمد و به نگاهبان خانه اطلاع داد چیزی همراه دارد که اگر مهدی آن را ببیند، خرسند می‌شود. نگهبان خانه اجازه داد. او داخل شد و پرده از روی مقام برداشت. | برخی از اهالی مکه از بزرگان خود نقل کرده‌اند که [[مهدی عباسی|مهدی خلیفۀ عباسی]] در سال ۱۶۰ق به حج آمده و در [[دارالندوه]] منزل کرد. نیمه‌شبی عبیداللّٰه بن عثمان بن ابراهیم حُجُبی مقام را برداشته، به دارالندوه آمد و به نگاهبان خانه اطلاع داد چیزی همراه دارد که اگر مهدی آن را ببیند، خرسند می‌شود. نگهبان خانه اجازه داد. او داخل شد و پرده از روی مقام برداشت. | ||
مهدی بسیار خوشحال شد و روی آن دست کشید. پس از آن کمی آب داخل جای پای ابراهیم ریخت و آن را نوشید. آنگاه از [[عبیداللّٰه بن عثمان]] خواست تا از دارالندوه خارج شود و به دنبال آن برخی از اعضای خانواده‌اش را خواست. آنان نیز [[تبرّک]] جسته، آب بر روی مقام ریختند و آن را نوشیدند، سپس عبیداللّٰه را فراخواند تا مقام را برداشته و به جای اصلی آن منتقل کند و هدایای فراوانی به او داد.<ref>ازرقی، ج٢، ص٣٨ و٣٩؛ فاکهی، اخبار مکه، ج١، | مهدی بسیار خوشحال شد و روی آن دست کشید. پس از آن کمی آب داخل جای پای ابراهیم ریخت و آن را نوشید. آنگاه از [[عبیداللّٰه بن عثمان]] خواست تا از دارالندوه خارج شود و به دنبال آن برخی از اعضای خانواده‌اش را خواست. آنان نیز [[تبرّک]] جسته، آب بر روی مقام ریختند و آن را نوشیدند، سپس عبیداللّٰه را فراخواند تا مقام را برداشته و به جای اصلی آن منتقل کند و هدایای فراوانی به او داد.<ref>ازرقی، ج٢، ص٣٨ و٣٩؛ فاکهی، اخبار مکه، ج١، ص۴۷۵.</ref> | ||
[[پرونده:مقام ابراهیم 3.jpg|بندانگشتی|نمایی قدیمی از مقام ابراهیم سال | [[پرونده:مقام ابراهیم 3.jpg|بندانگشتی|نمایی قدیمی از مقام ابراهیم سال ۱۳۶۶ق]] | ||
==تعمیر مقام== | ==تعمیر مقام== | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/937724/فقه-حج-مقام-ابراهیم-و-سیر-تاریخی-آن مقام ابراهیم و سیر تاریخی آن، مهدی پیشوایی و حسین گودرزی، مجله میقات حج، بهار | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/937724/فقه-حج-مقام-ابراهیم-و-سیر-تاریخی-آن مقام ابراهیم و سیر تاریخی آن، مهدی پیشوایی و حسین گودرزی، مجله میقات حج، شماره ۷، بهار ۱۳۷۳.] | ||
[http://ensani.ir/fa/article/86536/مقام-ابراهیم-نماد-قیام-لله مقام ابراهیم نماد قیام الله، محمدتقی رهبر، مجله میقات حج، | [http://ensani.ir/fa/article/86536/مقام-ابراهیم-نماد-قیام-لله مقام ابراهیم نماد قیام الله، محمدتقی رهبر، مجله میقات حج، شماره ۳۶، تابستان ۱۳۸۰.] | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/877455/فقه-حج-مقام-ابراهیم-و-جایگاه-آن-در-فقه مقام ابراهیم و جایگاه آن در فقه، مصطفی آخوندی، مجله میقات حج، زمستان | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/877455/فقه-حج-مقام-ابراهیم-و-جایگاه-آن-در-فقه مقام ابراهیم و جایگاه آن در فقه، مصطفی آخوندی، مجله میقات حج، شماره ۷۰، زمستان ۱۳۸۸.] | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/860303/فقه-حج-مقام-ابراهیم-و-نقش-آن-در-طواف-و-نماز مقام ابراهیم و نقش آن در طواف و نماز، علی اکبر ذاکری، مجله میقات حج، بهار | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/860303/فقه-حج-مقام-ابراهیم-و-نقش-آن-در-طواف-و-نماز مقام ابراهیم و نقش آن در طواف و نماز، علی اکبر ذاکری، مجله میقات حج، شماره ۲۳، بهار ۱۳۷۷.] | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1170956/نقش-مقام-ابراهیم-در-نماز-طواف نقش مقام ابراهیم در نماز طواف، مهدی درگاهی و رضا عندلیبی، مجله میقات حج، تابستان | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1170956/نقش-مقام-ابراهیم-در-نماز-طواف نقش مقام ابراهیم در نماز طواف، مهدی درگاهی و رضا عندلیبی، مجله میقات حج، شماره ۹، تابستان ۱۳۹۵.] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||