آیه غار: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه غار (ویرایش)

نسخهٔ ‏۳ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۴:۰۷

۸۳۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۳ اکتبر ۲۰۱۷

←‏منابع: اضافه کردن الگوی تکمیل مقاله + الگوی دانشنامه

دیداریویکی‌متن

Hasaninasab

دیوان‌سالاران، developer، مدیران

۲٬۱۰۳

ویرایش

@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 |تورفتگی=0
 |تراز=وسط
-|عنوان={{عربی|اندازه=92%|إِلا تَنصُـرُوهُ فَقَد نَصَـرَهُ اللَّهُ إِذ أَخرَجَهُ الَّذِینَ كَفَرُوا ثَانِی اثنَینِ إِذ هُمَا فِی الغَارِ إِذ یقُولُ لِصَاحِبِهِ لا تَحزَن إِنَّ اللهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللهُ سَكِینَتَهُ عَلَیهِ وَأَیدَهُ بِجُنُودٍ لَم تَرَوهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِینَ كَفَرُوا السُّفلَى وَكَلِمَةُ اللهِ هِی العُلیا وَاللهُ عَزِیزٌ حَكِیمٌ <ref>سوره توبه، آیه ۴۰.</ref>}}
+|عنوان={{عربی|اندازه=92%|إِلا تَنصُـرُوهُ فَقَد نَصَـرَهُ اللَّهُ إِذ أَخرَجَهُ الَّذِینَ کَفَرُوا ثَانِی اثنَینِ إِذ هُمَا فِی الغَارِ إِذ یقُولُ لِصَاحِبِهِ لا تَحزَن إِنَّ اللهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللهُ سَکِینَتَهُ عَلَیهِ وَأَیدَهُ بِجُنُودٍ لَم تَرَوهَا وَجَعَلَ کَلِمَةَ الَّذِینَ کَفَرُوا السُّفلَى وَکَلِمَةُ اللهِ هِی العُلیا وَاللهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ <ref>سوره توبه، آیه ۴۰.</ref>}}
-| اگر او [پيامبر] را يارى نكنيد، قطعاً خدا او را يارى كرد؛ هنگامى كه كسانى كه كفر ورزيدند، او را [از مكّه‌] بيرون كردند، و او نفرِ دوم از دو تن بود، آنگاه كه در غار [ثور] بودند، وقتى به همراه خود مى‌گفت: «اندوه مدار كه خدا با ماست.» پس خدا آرامش خود را بر او فرو فرستاد، و او را با سپاهيانى كه آنها را نمى‌ديديد تأييد كرد، و كلمه كسانى را كه كفر ورزيدند پست‌تر گردانيد و كلمه خداست كه برتر است و خدا شكست‌ناپذيرِ حكيم است.<ref>ترجمه فولادوند</ref>
+| اگر او [پیامبر] را یارى نکنید، قطعاً خدا او را یارى کرد؛ هنگامى که کسانى که کفر ورزیدند، او را [از مکّه‌] بیرون کردند، و او نفرِ دوم از دو تن بود، آنگاه که در غار [ثور] بودند، وقتى به همراه خود مى‌گفت: «اندوه مدار که خدا با ماست.» پس خدا آرامش خود را بر او فرو فرستاد، و او را با سپاهیانى که آنها را نمى‌دیدید تأیید کرد، و کلمه کسانى را که کفر ورزیدند پست‌تر گردانید و کلمه خداست که برتر است و خدا شکست‌ناپذیرِ حکیم است.<ref>ترجمه فولادوند</ref>
 }}
@@ خط ۵۱: / خط ۵۱: @@
 * {إِنَّ اللهَ مَعَنَا}؛ در این قسمت از آیه، رسول خدا همراهی خداوند را با خود و همراه خویش‌ یادآوری می‌کند. برخی بر این باورند که مقصود معیت و همراهی خاص و ویژه الهی است؛ زیرا معیت و همراهی را خداوند با همه موجودات دارد.<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۶، ص۶۵؛ روح المعانی، ج۱۰، ص۹۷.</ref> به گفته آلوسی، این همراهی خداوند با پیامبر و همراه وی، ویژه ابوبکر است و برای هیچ یک از صحابه ثابت نشده است. حتی هیچ پیامبری معیت و همراهی خداوند را افزون بر خویش به یکی از صحابه خود نسبت نداده است. این ویژگی، ابوبکر را نه تنها از اصحاب پیامبر بلکه از صحابه همه پیامبران ممتاز و جدا می‌سازد.<ref>روح المعانی، ج۱۰، ص۱۰۰.</ref>
-برخی دیگر بر این باورند که مقصود از {مَعَنا} در آیه تنها پیامبر است و ایشان با لفظ جمع از خود تعبیر کرده است، همچون این سخن خداوند: {إِنَّا نَحنُ نَزَّلنَا الذِّكرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ}.<ref>سوره حِجر، آیه ۹.</ref> افزون بر این، برخی گفته‌اند که ابوبکر به پیامبر گفت: نگرانی من درباره برادرت علی بن ابی‌طالب است. رسول خدا فرمود: «لاتَحزَن» نگران مباش؛ خداوند با من و برادرم علی بن ابی‌طالب است.<ref>سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ج۸، ص۲۸؛ الاحتجاج، ج۲، ص۶۱۱.</ref> به گفته برخی دیگر، با توجه به نگرانی همراه پیامبر ایشان برای رفع اضطراب وی گفت: {اِنّ اللهَ مَعَنا}. نیز گفته‌اند این جمله شاید گویای سرزنش باشد؛<ref>الافصاح، ص190؛ بحار الانوار، ج۲۷، ص۳۲۰.</ref> چنانکه به انجام‌دهنده کار ناپسند گفته می‌شود: «لا تَفعَل اِنّ اللهَ مَعَنا»؛ یعنی خداوند از کردار ما آگاه است. از این رو، نمی‌توان از این سخن برداشت مدح و فضیلت کرد.<ref>الافصاح، ص۱۹۰؛ التبیان، ج۵، ص۲۲۳.</ref>
+برخی دیگر بر این باورند که مقصود از {مَعَنا} در آیه تنها پیامبر است و ایشان با لفظ جمع از خود تعبیر کرده است، همچون این سخن خداوند: {إِنَّا نَحنُ نَزَّلنَا الذِّکرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ}.<ref>سوره حِجر، آیه ۹.</ref> افزون بر این، برخی گفته‌اند که ابوبکر به پیامبر گفت: نگرانی من درباره برادرت علی بن ابی‌طالب است. رسول خدا فرمود: «لاتَحزَن» نگران مباش؛ خداوند با من و برادرم علی بن ابی‌طالب است.<ref>سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ج۸، ص۲۸؛ الاحتجاج، ج۲، ص۶۱۱.</ref> به گفته برخی دیگر، با توجه به نگرانی همراه پیامبر ایشان برای رفع اضطراب وی گفت: {اِنّ اللهَ مَعَنا}. نیز گفته‌اند این جمله شاید گویای سرزنش باشد؛<ref>الافصاح، ص190؛ بحار الانوار، ج۲۷، ص۳۲۰.</ref> چنانکه به انجام‌دهنده کار ناپسند گفته می‌شود: «لا تَفعَل اِنّ اللهَ مَعَنا»؛ یعنی خداوند از کردار ما آگاه است. از این رو، نمی‌توان از این سخن برداشت مدح و فضیلت کرد.<ref>الافصاح، ص۱۹۰؛ التبیان، ج۵، ص۲۲۳.</ref>
-* {فَأَنزَلَ اللهُ سَكِینَتَهُ عَلَیهِ}؛ در این قسمت آیه، به نزول آرامش الهی تنها بر یک نفر اشاره شده است. درباره مرجع ضمیر {عَلَیهِ} دو احتمال وجود دارد: مفسران شیعه<ref>مجمع البیان، ج۵، ص۵۸؛ روض الجنان، ج۹، ص۲۵۳؛ المیزان، ج۹، ص۲۷۹.</ref> و مفسران مشهور اهل‌ سنت<ref>جامع البیان، ج۱۰، ص۱۷۷؛ المحرر الوجیز، ج۳، ص۳۶؛ البحر المحیط، ج۵، ص۴۵.</ref> برآنند که این ضمیر به پیامبر باز می‌گردد. برخی از مفسران اهل سنت بازگشت این ضمیر به ابوبکر را منطقی‌تر پنداشته‌اند؛<ref>تفسیر قرطبی، ج۷، ص۱۴۷.</ref>؛ با این استدلال که پیامبر به تسکین و آرامش نیاز نداشت، زیرا طمأنینه و آرامش الهی همواره همراه او بود<ref>تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۵۹؛ تفسیر بغوی، ج۲، ص۲۵۰؛ الوسیط، ج۶، ص۲۹۲.</ref> و تنها ابوبکر که در آن موقعیت، مضطرب و اندوهگین بود، به آرامش نیاز داشت. فخر رازی با بیان ادله‌ای، بر نادرستی بازگشت ضمیر «علیه» به رسول خدا اصرار دارد.<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۶، ص۶۶.</ref> عده‌ای نیز گفته‌اند که بازگشت این ضمیر به پیامبر به معنای وجود کمال اتحاد و پیوستگی میان ابوبکر و پیامبر است؛ یعنی در جایی که ابوبکر محزون و نگران بود ، سکینه و آرامش بر پیامبر نازل شد و این نشان از آن دارد که آن دو همچون یک شخص در دو قالب جسمانی بوده‌اند.<ref>روح المعانی، ج۱۰، ص۹۶.</ref>
+* {فَأَنزَلَ اللهُ سَکِینَتَهُ عَلَیهِ}؛ در این قسمت آیه، به نزول آرامش الهی تنها بر یک نفر اشاره شده است. درباره مرجع ضمیر {عَلَیهِ} دو احتمال وجود دارد: مفسران شیعه<ref>مجمع البیان، ج۵، ص۵۸؛ روض الجنان، ج۹، ص۲۵۳؛ المیزان، ج۹، ص۲۷۹.</ref> و مفسران مشهور اهل‌ سنت<ref>جامع البیان، ج۱۰، ص۱۷۷؛ المحرر الوجیز، ج۳، ص۳۶؛ البحر المحیط، ج۵، ص۴۵.</ref> برآنند که این ضمیر به پیامبر باز می‌گردد. برخی از مفسران اهل سنت بازگشت این ضمیر به ابوبکر را منطقی‌تر پنداشته‌اند؛<ref>تفسیر قرطبی، ج۷، ص۱۴۷.</ref>؛ با این استدلال که پیامبر به تسکین و آرامش نیاز نداشت، زیرا طمأنینه و آرامش الهی همواره همراه او بود<ref>تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۵۹؛ تفسیر بغوی، ج۲، ص۲۵۰؛ الوسیط، ج۶، ص۲۹۲.</ref> و تنها ابوبکر که در آن موقعیت، مضطرب و اندوهگین بود، به آرامش نیاز داشت. فخر رازی با بیان ادله‌ای، بر نادرستی بازگشت ضمیر «علیه» به رسول خدا اصرار دارد.<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۶، ص۶۶.</ref> عده‌ای نیز گفته‌اند که بازگشت این ضمیر به پیامبر به معنای وجود کمال اتحاد و پیوستگی میان ابوبکر و پیامبر است؛ یعنی در جایی که ابوبکر محزون و نگران بود ، سکینه و آرامش بر پیامبر نازل شد و این نشان از آن دارد که آن دو همچون یک شخص در دو قالب جسمانی بوده‌اند.<ref>روح المعانی، ج۱۰، ص۹۶.</ref>
 علامه طباطبایی بر لزوم برگشت ضمیر {عَلَیهِ} به پیامبر استدلال‌های زیر را مطرح کرده است:
 #همه ضمیرهای قبل و بعد در کلماتی همانند {تَنصـُروُه}، {نَصَـره}، {صاحبه}، {اَخرجه} و {اَیده} به پیامبر بازمی‌گردد و بازگشت ضمیر «عَلَیهِ» به ابوبکر در این میان، بدون قرینه قطعی توجیه علمی ندارد.
-#اگر {أَنزَلَ اللَّهُ سَكِینَتَهُ عَلَیه} مربوط به ابوبکر باشد، باید جمله {أَیدَهُ بِجُنُودٍ لَم تَرَوهَا} نیز به وی ربط یابد؛ زیرا این دو جمله از سیاق واحدی برخوردارند و تفکیک میان آن دو صحیح نیست.
+#اگر {أَنزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَیه} مربوط به ابوبکر باشد، باید جمله {أَیدَهُ بِجُنُودٍ لَم تَرَوهَا} نیز به وی ربط یابد؛ زیرا این دو جمله از سیاق واحدی برخوردارند و تفکیک میان آن دو صحیح نیست.
 #در این آیه، محور سخن، نصرت ویژه خداوند برای پیامبر در موقعیتی است که کسی دیگر توان یاری او را نداشته است؛ چنانکه بخش‌های مختلف آیه به آن اشاره دارند.<ref>المیزان، ج۹، ص۲۷۹.</ref>
-وی در اشکال به استدلالی که می‌گوید: پیامبر همواره از آرامش الهی برخوردار بوده و در غار به آن نیاز نداشته است، نمونه‌هایی از آیات قرآن را ذکر کرده است که در آنها خداوند از نزول آرامش بر پیامبرش و مؤمنان سخن گفته است.<ref>المیزان، ج۹، ص۲۸۱.</ref>؛ همانند {ثُمَّ أَنزَلَ اللهُ سَكِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى المُؤمِنِینَ}(آنگاه خدا آرامش خود را بر فرستاده خود و بر مؤمنان فرود آورد).<ref>سوره توبه، آیه ۲۶.</ref>
+وی در اشکال به استدلالی که می‌گوید: پیامبر همواره از آرامش الهی برخوردار بوده و در غار به آن نیاز نداشته است، نمونه‌هایی از آیات قرآن را ذکر کرده است که در آنها خداوند از نزول آرامش بر پیامبرش و مؤمنان سخن گفته است.<ref>المیزان، ج۹، ص۲۸۱.</ref>؛ همانند {ثُمَّ أَنزَلَ اللهُ سَکِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى المُؤمِنِینَ}(آنگاه خدا آرامش خود را بر فرستاده خود و بر مؤمنان فرود آورد).<ref>سوره توبه، آیه ۲۶.</ref>
-==پیوند به بیرون==
-* [http://phz.hajj.ir/422/9524 پایگاه پژوهشکده حج، دانشنامه حج]
 ==پانویس==
@@ خط ۷۰: / خط ۶۷: @@
 ==منابع==
 {{منابع}}
-*الاحتجاج: ابومنصور الطبرسی (م.۵۲۰ق.)، به كوشش سید محمد باقر، دار النعمان، ۱۳۸۶ق.
+{{دانشنامه
-*الاختصاص: المفید (م.۴۱۳ق.)، به كوشش غفاری و زرندی، بیروت، دار المفید،۱۴۱۴ق.
+ | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/9524
-*الافصاح فی الامامه: المفید (م.۴۱۳ق.)، قم، مؤسسة البعثه،۱۴۱۴ق.
+ | عنوان = آیه غار
-* الامالی: الطوسی (م.۴۶۰ق.)، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق.
+ | نویسنده = لطف‌الله خراسانی
-*بحار الانوار: المجلسی (م.۱۱۱۰ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی،۱۴۰۳ق
+}}
-*البحر المحیط: ابوحیان الاندلسی (م.۷۵۴ق.)، به كوشش عادل احمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق
+* '''الاحتجاج''': ابومنصور الطبرسی (م.۵۲۰ق.)، به کوشش سید محمد باقر، دار النعمان، ۱۳۸۶ق.
-*البدایة و النهایه: ابن كثیر (م.۷۷۴ق.)، به كوشش علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق.
+* '''الاختصاص''': المفید (م.۴۱۳ق.)، به کوشش غفاری و زرندی، بیروت، دار المفید،۱۴۱۴ق.
-*تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوك): الطبری (م.۳۱۰ق.)، به كوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۳ق.
+* '''الافصاح فی الامامه''': المفید (م.۴۱۳ق.)، قم، مؤسسة البعثه،۱۴۱۴ق.
-*تاریخ مدینة دمشق: ابن عساكر (م.۵۷۱ق.)، به كوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق
+* '''الامالی''': الطوسی (م.۴۶۰ق.)، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق.
-*التبیان: الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به كوشش العاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
+* '''بحار الانوار''': المجلسی (م.۱۱۱۰ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی،۱۴۰۳ق
-*تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم): ابن كثیر (م.۷۷۴ق.)، به كوشش مرعشلی، بیروت، دار المعرفه،۱۴۰۹ق.
+* '''البحر المحیط''': ابوحیان الاندلسی (م.۷۵۴ق.)، به کوشش عادل احمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق
-*تفسیر العیاشی: العیاشی (م.۳۲۰ق.)، به كوشش رسولی محلاتی، تهران، المكتبة العلمیة الاسلامیه.
+* '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق.
-*تفسیر القمی: القمی (م.۳۰۷ق.)، به كوشش الجزائری، قم، دار الكتاب، ۱۴۰۴ق
+* '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م.۳۱۰ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۳ق.
-*التفسیر الكبیر: الفخر الرازی (م.۶۰۶ق.)، قم، دفتر تبلیغات،۱۴۱۳ق.
+* '''تاریخ مدینة دمشق''': ابن عساکر (م.۵۷۱ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق
-*التفسیر الوسیط: سید محمد طنطاوی، قاهره، دار المعارف، ۱۴۱۲ق
+* '''التبیان''': الطوسی (م.۴۶۰ق.)، به کوشش العاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
-*تفسیر بغوی (معالم التنزیل): البغوی (م.۵۱۰ق.)، به كوشش عبدالرزاق، بیروت، دار احیاء التراث العربی،۱۴۲۰ق.
+* '''تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم)''': ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، به کوشش مرعشلی، بیروت، دار المعرفه،۱۴۰۹ق.
-*تفسیر ثعالبی (الجواهر الحسان): الثعالبی (م.۸۷۵ق.)، به كوشش عبدالفتاح و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۸ق.
+* '''تفسیر العیاشی''': العیاشی (م.۳۲۰ق.)، به کوشش رسولی محلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.
-*تفسیر ثعلبی (الكشف و البیان): الثعلبی (م.۴۲۷ق.)، به كوشش ابن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق.
+* '''تفسیر القمی''': القمی (م.۳۰۷ق.)، به کوشش الجزائری، قم، دار الکتاب، ۱۴۰۴ق
-*تفسیر سمرقندی (بحر العلوم): السمرقندی (م.۳۷۵ق.)، به كوشش عمر بن غرامه، بیروت، دار الفكر، ۱۴۱۶ق.
+* '''التفسیر الکبیر''': الفخر الرازی (م.۶۰۶ق.)، قم، دفتر تبلیغات،۱۴۱۳ق.
-*تفسیر صنعانی (تفسیر عبدالرزاق): عبدالرزاق الصنعانی (م.۲۱۱ق.)، به كوشش مصطفی مسلم، ریاض، مکتبة الرشد، ۱۴۱۰ق.
+* '''التفسیر الوسیط''': سید محمد طنطاوی، قاهره، دار المعارف، ۱۴۱۲ق
-*تفسیر قرطبی (الجامع لاحكام القرآن): القرطبی (م.۶۷۱ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق
+* '''تفسیر بغوی (معالم التنزیل)''': البغوی (م.۵۱۰ق.)، به کوشش عبدالرزاق، بیروت، دار احیاء التراث العربی،۱۴۲۰ق.
-*جامع البیان: الطبری (م.۳۱۰ق.)، به كوشش صدقی جمیل، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق
+* '''تفسیر ثعالبی (الجواهر الحسان)''': الثعالبی (م.۸۷۵ق.)، به کوشش عبدالفتاح و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۸ق.
-*الدر المنثور: السیوطی (م.۹۱۱ق.)، بیروت، دار المعرفه،۱۳۶۵ق
+* '''تفسیر ثعلبی (الکشف و البیان)''': الثعلبی (م.۴۲۷ق.)، به کوشش ابن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق.
-*دلائل النبوه: البیهقی (م.۴۵۸ق.)، به كوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
+* '''تفسیر سمرقندی (بحر العلوم)''': السمرقندی (م.۳۷۵ق.)، به کوشش عمر بن غرامه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۶ق.
-*روح المعانی: الآلوسی (م.۱۲۷۰ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
+* '''تفسیر صنعانی (تفسیر عبدالرزاق)''': عبدالرزاق الصنعانی (م.۲۱۱ق.)، به کوشش مصطفی مسلم، ریاض، مکتبة الرشد، ۱۴۱۰ق.
-*روض الجنان: ابوالفتوح رازی (م.۵۵۴ق.)، به كوشش یاحقی و ناصح، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۵ش.
+* '''تفسیر قرطبی (الجامع لاحکام القرآن)''': القرطبی (م.۶۷۱ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق
-*سبل الهدی: محمد بن یوسف الصالحی (م.۹۴۲ق.)، به كوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
+* '''جامع البیان''': الطبری (م.۳۱۰ق.)، به کوشش صدقی جمیل، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق
-*سلسلة مؤلفات الشیخ المفید: المفید (م.۴۱۳ق.)، دار المفید، ۱۴۱۴ق.
+* '''الدر المنثور''': السیوطی (م.۹۱۱ق.)، بیروت، دار المعرفه،۱۳۶۵ق
-*شرح المنام: الشیخ المفید (م.۴۱۳ق.)، به کوشش مهدی نجف، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق
+* '''دلائل النبوه''': البیهقی (م.۴۵۸ق.)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
-*شواهد التنزیل: الحاكم الحسكانی (م.۵۰۶ق.)، به كوشش محمودی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۴۱۱ق.
+* '''روح المعانی''': الآلوسی (م.۱۲۷۰ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
-*الصحیح من سیرة النبی۹: جعفر مرتضی العاملی، بیروت، دار السیره، ۱۴۱۴ق.
+* '''روض الجنان''': ابوالفتوح رازی (م.۵۵۴ق.)، به کوشش یاحقی و ناصح، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۵ش.
-*الطبقات الكبری: ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، به كوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
+* '''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
-*فتح الباری: ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، بیروت، دار المعرفه.
+* '''سلسلة مؤلفات الشیخ المفید''': المفید (م.۴۱۳ق.)، دار المفید، ۱۴۱۴ق.
-*الكامل فی التاریخ: ابن اثیر علی بن محمد الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق
+* '''شرح المنام''': الشیخ المفید (م.۴۱۳ق.)، به کوشش مهدی نجف، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق
-*الكشاف: الزمخشری (م.۵۳۸ق.)، مصطفی البابی، ۱۳۸۵ق.
+* '''شواهد التنزیل''': الحاکم الحسکانی (م.۵۰۶ق.)، به کوشش محمودی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۴۱۱ق.
-*كنز الفوائد: الكراجكی (م.۴۴۹ق.)، قم، مکتبة المصطفوی، ۱۴۱۰ق.
+* '''الصحیح من سیرة النبی۹''': جعفر مرتضی العاملی، بیروت، دار السیره، ۱۴۱۴ق.
-*كنز العمال: المتقی الهندی (م.۹۷۵ق.)، به كوشش صفوة السقاء، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق
+* '''الطبقات الکبری''': ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
-*مجمع البیان: الطبرسی (م.۵۴۸ق.)، به كوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۵ق.
+* '''فتح الباری''': ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، بیروت، دار المعرفه.
-*مجمع الزوائد: الهیثمی (م.۸۰۷ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۲ق.
+* '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق
-*المحرر الوجیز: ابن عطیة الاندلسی (م.۵۴۶ق.)، به كوشش عبدالسلام، لبنان، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۳ق.
+* '''الکشاف''': الزمخشری (م.۵۳۸ق.)، مصطفی البابی، ۱۳۸۵ق.
-*مسند احمد: احمد بن حنبل (م.۲۴۱ق.)، بیروت، دار صادر؛ المصنّف: ابن ابی‌شیبه (م.۵۳۲ق.)، به كوشش سعید محمد، دار الفكر، ۱۴۰۹ق.
+* '''کنز الفوائد''': الکراجکی (م.۴۴۹ق.)، قم، مکتبة المصطفوی، ۱۴۱۰ق.
-*المغازی: الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به كوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.
+* '''کنز العمال''': المتقی الهندی (م.۹۷۵ق.)، به کوشش صفوة السقاء، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق
-*مفردات: الراغب (م.۴۲۵ق.)، نشر الكتاب، ۱۴۰۴ق.
+* '''مجمع البیان''': الطبرسی (م.۵۴۸ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۵ق.
-*ناقب آل ابی‌طالب: ابن شهر آشوب (م.۵۸۸ق.)، به كوشش گروهی از اساتید، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۷۶ق.
+* '''مجمع الزوائد''': الهیثمی (م.۸۰۷ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۲ق.
-*المنتظم: ابن جوزی (م.۵۹۷ق.)، به كوشش محمد عبدالقادر و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق.
+* '''المحرر الوجیز''': ابن عطیة الاندلسی (م.۵۴۶ق.)، به کوشش عبدالسلام، لبنان، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۳ق.
-*المیزان: الطباطبایی (م.۱۴۰۲ق.)، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ق.
+* '''مسند احمد''': احمد بن حنبل (م.۲۴۱ق.)، بیروت، دار صادر
+* '''المصنّف''': ابن ابی‌شیبه (م.۵۳۲ق.)، به کوشش سعید محمد، دار الفکر، ۱۴۰۹ق.
+* '''المغازی''': الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.
+* '''مفردات''': الراغب (م.۴۲۵ق.)، نشر الکتاب، ۱۴۰۴ق.
+* '''ناقب آل ابی‌طالب''': ابن شهر آشوب (م.۵۸۸ق.)، به کوشش گروهی از اساتید، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۷۶ق.
+* '''المنتظم''': ابن جوزی (م.۵۹۷ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق.
+* '''المیزان''': الطباطبایی (م.۱۴۰۲ق.)، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ق.
+{{پایان}}
-{{پایان}}
 {{آیات قرآنی مرتبط با حج}}
+<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
+ | شناسه = شد
+ | جعبه اطلاعات = <!--شد، - -->
+ | عنوان‌بندی = شد
+ | ویرایش = شد
+ | لینک‌دهی = شد
+ | عکس = شد<!--شد، - -->
+ | جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
+ | پیوند به بیرون = <!--شد، - -->
+ | مطالعه بیشتر = <!--شد، - -->
+ | پانویس و منابع = شد
+ | ناوبری = شد
+ | رده = شد
+ | تغییر مسیر = شد
+}}<onlyinclude>
 [[رده:آیه های مشهور قرآن]]