ویکی حج

امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه بحث

امام صادق(ع) (ویرایش)

نسخهٔ ‏۲۷ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۵۹

۳٬۸۱۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۷ اوت ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۵]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Kamran  }}
{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۵]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Kamran  }}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
 
امام صادق(ع)، جعفر بن محمد، ششميـن امام [[شیعیان]]، يکي از چهار امام مدفون در قبرستان [[بقيع]] در شهر [[مدینه]]است. مجموعه سخنان و احدیث آن حضرت در امور فقهی و اخلاقی مرتبط به [[حج]]، بنیاد دانش فقهی حج نزد شیعیان را فراهم آورده است.
امام صادق(ع)، جعفر بن محمد، ششميـن امام [[شیعیان]]، يکي از چهار امام مدفون در قبرستان [[بقيع]] در شهر [[مدینه]]است. مجموعه سخنان و احدیث آن حضرت در امور فقهی و اخلاقی مرتبط به [[حج]]، بنیاد دانش فقهی حج نزد شیعیان را فراهم آورده است.


خط ۶۹: خط ۶۹:
روايات پرشماري از امام صادق(ع) درباره آداب و مناسک حج نقل شده است. نقش آن حضرت در تبيين مسائل حج به حدي است که به نقل از ابوحنيفه، اگر جعفر بن محمد نبود، مردم مناسک حج خود را نمي‌دانستند.<ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص519</ref> منابع روايي بابي را به حج اختصاص داده‌اند که روايات آن غالباً از امام صادق(ع)است. برخي محققان، اين روايات را به صورت مستقل جمع‌آوري کرده‌اند.<ref>الانبياء و الائمه، ص386</ref> امام درباره اهميت و لزوم فراگيري احکام و مناسک حج، که قبولي آن در انجام درست اعمال است، به زراره (از اصحاب امام) -که گفته بود حدود چهل سال است که از شما درباره حج مي‌پرسم و شما فتوا مي‌دهيد- يادآور شد: «خانه‌اي که بيش از دو هزار سال پيش از پيدايش آدم حج گزارده مي‌شد، در 40 سال مسائل آن پايان نمي‌پذيرد». <ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص519</ref>
روايات پرشماري از امام صادق(ع) درباره آداب و مناسک حج نقل شده است. نقش آن حضرت در تبيين مسائل حج به حدي است که به نقل از ابوحنيفه، اگر جعفر بن محمد نبود، مردم مناسک حج خود را نمي‌دانستند.<ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص519</ref> منابع روايي بابي را به حج اختصاص داده‌اند که روايات آن غالباً از امام صادق(ع)است. برخي محققان، اين روايات را به صورت مستقل جمع‌آوري کرده‌اند.<ref>الانبياء و الائمه، ص386</ref> امام درباره اهميت و لزوم فراگيري احکام و مناسک حج، که قبولي آن در انجام درست اعمال است، به زراره (از اصحاب امام) -که گفته بود حدود چهل سال است که از شما درباره حج مي‌پرسم و شما فتوا مي‌دهيد- يادآور شد: «خانه‌اي که بيش از دو هزار سال پيش از پيدايش آدم حج گزارده مي‌شد، در 40 سال مسائل آن پايان نمي‌پذيرد». <ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص519</ref>


==اهمیت حج==
===اهمیت حج===
از آن حضرت در باب اهميت حج رواياتي نقل شده که در آن‌ها حج برترین راه از راه‌های خدا و همرتبه جهاد دانسته شده است. دعائم الاسلام، ج1، ص 293؛  الکافي، ج4، ص253. آن حضرت حج را آن را آزمايشي از سوي خدا، براي ميزان طاعت بندگان، عنوان کرده و پابرجايي دين را به برپايي کعبه منوط کرده است. علل الشرائع، ج2، ص89؛ مسند الامام الصادق، ج13، ص416 امام7 بهره‌مندي از منافع گوناگون تجاري، فراگيري معارف و احاديث رسول خدا9، را از حکمت‌هاي حج خوانده است. وسائل الشيعه، ج11، ص14
از آن حضرت در باب اهميت حج رواياتي نقل شده که در آن‌ها حج برترین راه از راه‌های خدا و همرتبه جهاد دانسته شده است. <ref>دعائم الاسلام، ج1، ص 293؛  الکافي، ج4، ص253.</ref> آن حضرت حج را آزمايشي از سوي خدا، براي ميزان طاعت بندگان، عنوان کرده و پابرجايي دين را به برپايي [[کعبه]] منوط کرده است. <ref>علل الشرائع، ج2، ص89؛ مسند الامام الصادق، ج13، ص416</ref>
از آثار و برکات حج در سخنان امام صادق می‌توان به، پاک شدن از گناه وسائل الشيعه، ج11، ص109.، نورانيت الکافي، ج4، ص255. ؛ همنشيني با پيامبران و صالحان من لايحضره الفقيه، ج2، ص235، در امان بودن از عذاب الامالي، طوسي، ص668، نوشته شدن حسنه از ابتداي حرکت و افزايش درجه حج‌گزار ، نجات از آتش، حفظ خانواده و اموال الکافي، ج4، ص253، افزايش مال و روزي الکافي، ج4، ص252، استجابت دعا الکافي، ج2، ص509 است.
 
==آداب سفر حج در سخنان امام==
از آثار و برکات حج در سخنان امام صادق می‌توان به پاک شدن از گناه، <ref>وسائل الشيعه، ج11، ص109.</ref> نورانيت، <ref>الکافي، ج4، ص255.</ref> همنشيني با پيامبران و صالحان ، <ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص235</ref> در امان بودن از عذاب، <ref>الامالي، طوسي، ص668</ref> نوشته شدن حسنه از ابتداي حرکت و افزايش درجه حج‌گزار، نجات از آتش، حفظ خانواده و اموال، <ref>الکافي، ج4، ص253</ref> افزايش مال و روزي،<ref>الکافي، ج4، ص252</ref> استجابت دعا،<ref>الکافي، ج2، ص509</ref> است.
با توجه به لزوم پاک کردن خانه دل، پيش از ورود به حرمين شريف، امام در روايتي توبه و استغفار را هنگام اراده حج يادآور شده، فرمود: «هرگاه اراده حج کردي با آب توبه خالص، گناهانت را بشوي». مصباح الشريعه، ص142آن حضرت همچنين به انجام حج، با مال پاک، تأکيد کرده است. وسائل الشيعه، ج12، ص60امام درباره استطاعت حج در پاسخ سؤال کننده‌اي که از آيه شريفه: (وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً) پرسيده بود، مقدار مال را به اندازه‌اي دانست که بتواند با بخشي از آن حج انجام داده و بخشي را نيز براي خوراک خانواده‌اش باقي بگذارد. وسائل الشيعه، ج11، ص37امام صادق7 مراقبت از دارايي و اثاثيه را در سفر حج متذکر شده، و در پاسخ صفوان جمال که از آن حضرت درباره بستن نفقه به کيسه‌‌اي در کمرش پرسيده بود آن را بي‌اشکال دانست، و حفظ نفقه را از توانمندي مسافر دانست. وسائل الشعيه، ج11، ص419.  امام حتي دراهم داراي تصوير در هميان را در حال احرام جايز دانسته و يادآوري کرده است که آن‌ها، پس از خداوند، تکيه‌گاه مسافر است. من لايحضره الفقيه، ج2، ص280
===آداب سفر حج در سخنان امام===
بر اساس روايتي از امام صادق7 شايسته است مسافر حج، سفر حج خود را به اطلاع برادران ديني خود برساند. آنان نيز لازم است هنگام بازگشت حاجي به ديدن وي بيايند. وسائل الشيعه، ج11، ص448.
 
بديهي است که چنين اقدامي موجب زدودن تيرگي‏ها و کدورت‏ها از دل انسان‏ها است. آن حضرت، ضمن توصيه به داشتن همراه در سفر و پرهيز دادن از تنها سفر کردن آداب سفر حج، ص45، درباره انتخاب همراهان شايسته و هم‌شأن يادآور شد: «با کسي همسفر شو که موجب افتخار و زينت تو باشد و با آن کس که تو باعث افتخار او باشي، همراهي مکن». وسائل الشيعه، ج11، ص412؛ ج12، ص413
در مجموعه‌ای از سخنانی که از امام صادق(ع) درباب حج نقل شده، برخی آداب و توصیه‌ها برای سفر حج وجود دارد که بخشی از آن به شرح زیر است:
در سخنان امام صادق به وصیت پیش از سفر وسائل الشيعه، ج11، ص369 و صدقه دادن پیش وسائل الشيعه، ج11، ص375 و پس از مناسک حج الکافي، ج4، ص533توصیه شده است. همچنين امام صادق7، به نقل از رسول خدا9، نماز خواندن پيش از سفر و آغاز آن با نماز را بهترين عمل برشمرده است. وسائل الشيعه، ج11، ص379 امام7 دعا خواندن هنگام خروج براي سفر مکه وسائل الشيعه، ج8، ص303؛ المحاسن، ج2، ص88و به همراه داشتن نيازمندي‌هاي سفر، مانند دارو، نخ خياطي و سوزن من لايحضره الفقيه، ج2، ص185 و همراه داشتن توشه پاکيزه و بخشش آن را به همراهان، از جوانمردي دانسته است. وسائل الشيعه، ج11، ص424 نيز آن حضرت به برداشتن تربت امام حسين7 توصيه کرده و آن را براي در امان ماندن از ترس، مفيد دانسته است. وسائل الشيعه، ج11، ص427 به نقل از آن حضرت، هنگام سوار شدن بر مرکب، مستحب است از خداوند سپاسگزاري کرده و دعاي: «الحمد لله الذي هدانا للاسلام...» خوانده شود. وسائل الشيعه، ج11، ص387
* [[توبه]] و استغفار هنگام اراده حج<ref>مصباح الشريعه، ص142</ref>
آن حضرت مسافر حج را به رعايت اخلاق اسلامي، همچون فروبردن خشم، گذشت کردن، لزوم پرهيز از خيانت، اختلاس، دزدي و ربا الکافي، ج5، ص124، سخاوت داشتن در سفر حج الکافي، ج4، ص286، پرهيز از ناسازگاري، آزار نرساندن به همسفران و ناديده گرفتن لغزش‌هاي آنان الکافي، ج2، ص354توصيه کرده و مهرورزي را، به نقل از پيامبر9، موجب استحکام دوستي دانسته است. الکافي، ج2، ص642امام صادق7 از دلايل جوانمردي در سفر را کتمان اسرار و رازداري پس از سفر بيان کرده است. تحف العقول، ص373؛ الامالي، مفيد، ص44 آن حضرت احترام به سالخوردگان را احترام به خدا الکافي، ج2، ص658 و سلام کردن به همسفران را موجب انس با يکديگر و سلام با صداي بلند را موجب عدم شائبه جواب ندادن دانسته است. الکافي، ج2، ص645 آن حضرت کمک به همسفران و نگهدارنده اثاثيه طواف‌کنندگان را داراي اجر بيشتري از آنان الکافي، ج4، ص545و حتي پرستاري و در کنار بيمار بودن و مدارا با بيمار را برتر از نماز خواندن در مسجد (نبوي) دانسته است. الکافي، ج4، ص546آن حضرت در روايتي، ماندن سه روز در کنار بيمار را از حقوق مسافر بر شمرده است. بحار الانوار، ج73، ص273 اهميت حل مشکل همسفران در نظر امام به حدي است که آن حضرت، حتي قطع طواف واجب براي شتافتن به کمک همسفر را جايز دانسته است. الکافي، ج2، ص171-172داشتن ارتباط در سفر، مانند نامه‌نگاري با خانواده، خويشان و دوستان، از توصيه‌هاي امام صادق7 در سفر است. آثار الصادقين، ج8، ص293.
* انجام حج، با مال پاک<ref>وسائل الشيعه، ج12، ص60</ref>
امام صادق7 به حاجيان توصيه کرده که پيوسته مراقب وقت واجبات الهي باشند. مصباح الشريعه، ص48.
* استطاعت مالی به اندازه‌اي که فرد بتواند با بخشي مالش حج انجام داده و بخشي را نيز براي خوراک خانواده‌اش باقي بگذارد. <ref>سائل الشيعه، ج11، ص37</ref> امام صادق(ع)
آن حضرت به خواندن نماز در مسجدالحرام و مسجدالنبي، که نماز در اولي يکصد هزار و در دومي ده هزار پاداش دارد، توصيه کرده است. الکافي، ج4، ص586 لزوم پرداختن به عبادت و غنيمت شمردن اوقات الکافي، ج2، ص86-87، شرکت در نماز جماعت غير شيعه الکافي، ج2، ص635، نظم صفوف بحار الانوار، ج83، ص18، رو به قبله نشستن - به تأسي از رسول خدا9 که بيشتر اوقات رو به قبله مي‌نشست- مکارم الاخلاق، ص26 خودداري از اسراف بحار الانوار، ج72، ص303، پرهيز از پرخوري و خواب زياد وسائل الشيعه، ج24، ص242، رعايت نکات بهداشتي مانند شستن دست‌ها، پيش و پس از صرف غذا فروع الکافي، ج6، ص290، و مسواک زدن که امام آن را از اخلاق انبيا برشمرده است بحار الانوار، ج73، ص131، از ديگر آداب سفر حج است.
* مراقبت از دارايی در سفر حج و همراه داشتن و حفظ زاد و توشه<ref>وسائل الشعيه، ج11، ص419</ref>
تکرار کردن لبيک، با صداي بلند، براي مردان، پس از احرام در مسجد شجره، هنگام سوار شدن يا پياده شدن از مرکب، در سرازيري و بلندي، برخورد با سواره، هنگام سحر و قطع لبيک با ديدن خانه خدا از ديگر سفارش‌هاي امام صادق7 درباره فرد محرم است. الحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص182-184، 467امام صادق7 که خود و همراهانش، در منطقه فخّ غسل کرده بودند، به زائران
* سفر خود را به اطلاع برادران ديني رساندن<ref>وسائل الشيعه، ج11، ص448.</ref>
بيت الله الحرام، هنگام ورود به مکه، انجام غسل را سفارش کرده‌اند و در صورت عدم موفقيت، انجام آن را، هنگام ورود به حرم، يادآور شدند. الحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص56-57
* داشتن همسفر و پرهيز از تنها سفر کردن <ref>آداب سفر حج، ص45</ref>
حرمت حرم نزد آن حضرت تا آن‌جا بود که از تأديب خادمان خود، در محدوده حرم، پرهيز داشت. قرب الاسناد، ص364امام7 تواضع را از آداب دخول به حرم مصباح المتهجد، ص679؛ السرائر، ج1، ص570. دانسته و يادآورشده است که مسافر کعبه، پس از نهادن اثاثيه خود در محل استقرارش الکافي، ج4، ص399-400. و پس از غسل، کنار کعبه رفته تهذيب الاحکام، ج5، ص251 و از باب بني‌شيبه وارد شود. امام7 حکمت دخول از اين باب را دفن شدن بت بني‌شيبه، در فتح مکه (سال هشتم هجرت)، به دست امام علي7 دانسته، و اين نحوه ورود را سنت نبوي دانسته است الحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص67 آن حضرت در محدوده حرم، اظهار بدهي بدهکار را سزاوار ندانسته است. الکافي، ج4، ص241.
* وصیت کردن پیش از سفر <ref>وسائل الشيعه، ج11، ص369</ref>
* صدقه دادن پیش از سفر <ref>وسائل الشيعه، ج11، ص375</ref> و پس از انجام مناسک حج <ref>الکافي، ج4، ص533</ref>
* نماز خواندن پيش از سفر و آغاز سفر با نماز <ref>وسائل الشيعه، ج11، ص379</ref>
* دعا خواندن هنگام خروج براي سفر مکه <ref>وسائل الشيعه، ج8، ص303؛ المحاسن، ج2، ص88</ref>
* به همراه داشتن نيازمندي‌هاي سفر <ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص185</ref> و توشه پاکيزه <ref>وسائل الشيعه، ج11، ص424</ref>
* نيز آن حضرت به برداشتن تربت امام حسين7 توصيه کرده و آن را براي در امان ماندن از ترس، مفيد دانسته است. <ref>وسائل الشيعه، ج11، ص427</ref>
* شکرگزاری و خواندن دعا در هنگام سوار شدن بر مرکب <ref>وسائل الشيعه، ج11، ص387</ref>
* رعايت اخلاق اسلامي، همچون فروبردن خشم، گذشت کردن، لزوم پرهيز از خيانت، اختلاس، دزدي و ربا<ref>الکافي، ج5، ص124</ref>
* سخاوت داشتن در سفر حج <ref>الکافي، ج4، ص286</ref>
* پرهيز از ناسازگاري، آزار نرساندن به همسفران و ناديده گرفتن لغزش‌هاي آنان <ref>الکافي، ج2، ص354</ref>
* رازداري پس از سفر <ref>تحف العقول، ص373؛ الامالي، مفيد، ص44</ref>
* احترام به سالخوردگان <ref>الکافي، ج2، ص658 </ref>
* سلام کردن به همسفران <ref>الکافي، ج2، ص645</ref>
* کمک به همسفران<ref>الکافي، ج4، ص545</ref> و پرستاري و مدارا با بيمار <ref>الکافي، ج4، ص546</ref>
* داشتن ارتباط در سفر، مانند نامه‌نگاري با خانواده، خويشان و دوستان، <ref>آثار الصادقين، ج8، ص293. </ref>
* مراقب وقت واجبات الهي باشند. <ref>مصباح الشريعه، ص48.</ref>
* نماز در مسجدالحرام و مسجدالنبي، که نماز در اولي يکصد هزار و در دومي ده هزار پاداش دارد، <ref>الکافي، ج4، ص586</ref>
* لزوم پرداختن به عبادت و غنيمت شمردن اوقات <ref>الکافي، ج2، ص86-87</ref>
* شرکت در نماز جماعت غير شيعه <ref>الکافي، ج2، ص635</ref>
* نظم صفوف <ref>بحار الانوار، ج83، ص18</ref>
* رو به قبله نشستن - به تأسي از رسول خدا(ص) <ref>مکارم الاخلاق، ص26</ref>
* خودداري از اسراف <ref>بحار الانوار، ج72، ص303</ref>
* پرهيز از پرخوري و خواب زياد <ref>وسائل الشيعه، ج24، ص242</ref>
* رعايت نکات بهداشتي مانند شستن دست‌ها، پيش و پس از صرف غذا <ref>فروع الکافي، ج6، ص290</ref>
* مسواک زدن که امام آن را از اخلاق انبيا برشمرده است <ref>بحار الانوار، ج73، ص131</ref>
* تکرار کردن لبيک، با صداي بلند، براي مردان، پس از احرام در مسجد شجره، هنگام سوار شدن يا پياده شدن از مرکب، در سرازيري و بلندي، برخورد با سواره، هنگام سحر و قطع لبيک با ديدن خانه خدا <ref>الحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص182-184، 467</ref>
* انجام غسل هنگام ورود به مکه و در صورت عدم موفقيت، انجام آن را، هنگام ورود به حرم، يادآور شدند. <ref>الحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص56-57</ref>
تواضع در هنگام ورود به حرم <ref>مصباح المتهجد، ص679؛ السرائر، ج1، ص570.</ref>
ورود به مسجدالحرام پس از نهادن اثاثيه خود در محل استقرارش <ref>الکافي، ج4، ص399-400.</ref> از باب بني‌شيبه که محل دفن شدن بت بني‌شيبه، در فتح مکه (سال هشتم هجرت)، به دست امام علي7 است ا<ref>لحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص67</ref>


امام صادق7 در آداب ورود به مسجدالحرام به موارد زير اشاره کرده‌اند: حرکت با پاي برهنه، داشتن خشوع و خضوع الکافي، ج4، ص401-402. ، طواف نکردن در حال خستگي، حرکت آرام و معتدل در طواف براي آزار نديدن ديگر طواف‌کنندگان الحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص191، 193. ، خودداري از طواف مستحبي و دادن امکان براي کساني که طواف واجب انجام مي‌دهند، فرستادن تکبير و صلوات هنگام ازدحام براي استلام حجرالاسود و عدم استلام آن، و استلام آن هنگام خلوتي. الکافي، ج4، ص405، 407، 412
امام صادق7 در آداب ورود به مسجدالحرام به موارد زير اشاره کرده‌اند: حرکت با پاي برهنه، داشتن خشوع و خضوع الکافي، ج4، ص401-402. ، طواف نکردن در حال خستگي، حرکت آرام و معتدل در طواف براي آزار نديدن ديگر طواف‌کنندگان الحج و العمرة في الکتاب و السنه، ص191، 193. ، خودداري از طواف مستحبي و دادن امکان براي کساني که طواف واجب انجام مي‌دهند، فرستادن تکبير و صلوات هنگام ازدحام براي استلام حجرالاسود و عدم استلام آن، و استلام آن هنگام خلوتي. الکافي، ج4، ص405، 407، 412
خط ۱۰۵: خط ۱۳۳:
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
برگرفته از «https://wikihaj.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/22404»