بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
میرزا ابوطالب، معروف به ابوطالب لندنی،<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ۱۳۸۳ش، ص۱۸.</ref> فرزند محمد بیک‌خان تبریزی اصفهانی، در سال ۱۱۶۶ق در شهر [[شیعه]]نشین لَکنَهو در [[هند]] به دنیا آمد.<ref>نامه اهل خراسان، ص۱۱۰.</ref> پدرش، [[چمهوری آذربایجان|آذربایجانی]] تبار و متولد [[اصفهان]] بود<ref>چند سفرنامه از سفرای [[ایران]]، نشریه وزارت امور خارجه، شماره سوم، ص۲۶ و۲۷.</ref> و هنگامی که به علت موضع‌گیری‌هایش مورد خشم [[نادرشاه]] قرار گرفت به هند گریخت.<ref>مقاله «مسیر طالبی»، نشریه فرهنگ خراسان، ضمیمه دوره پنجم.</ref> میرزا ابوطالب در ۱۳ سالگی همراه پدرش به مرشدآباد هند هجرت کرد و تا ۲۰ سالگی در آنجا ماند. او مورد توجه حاکمان ایرانی این منطقه قرار گرفت و به منصب‌هایی رسید. وی از کارشکنی‌ها و دشمنی‌های مخالفینش خسته شد و در سال ۱۲۱۳ق<ref>نامه اهل خراسان، ص۱۱۰.</ref> مسافرت‌های درازش را به کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی آغاز کرد.<ref>چند سفرنامه از سفرای ایران، نشریه وزارت امور خارجه، ص۲۶ و۲۷.</ref> برخی سفر او را به اروپا در راستای همکاری وی با کمپانی [[انگلستان|انگلیسی]] «هند شرقی» دانسته‌اند. او همکاری‌اش را با آن کمپانی قطع کرده و در سال ۱۲۱۸ق به هند بازگشت<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ۱۳۸۳ش، ص۱۲.</ref> و دیده‌هایش را از این سفر ۵ ساله نگاشت. او در سال ۱۲۲۱ق در شهر لکنهو در هند درگذشت.<ref>نامه اهل خراسان، ص۱۱۰.</ref> | میرزا ابوطالب، معروف به ابوطالب لندنی،<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ۱۳۸۳ش، ص۱۸.</ref> فرزند محمد بیک‌خان تبریزی اصفهانی، در سال ۱۱۶۶ق در شهر [[شیعه]]نشین لَکنَهو در [[هند]] به دنیا آمد.<ref>نامه اهل خراسان، ص۱۱۰.</ref> پدرش، [[چمهوری آذربایجان|آذربایجانی]] تبار و متولد [[اصفهان]] بود<ref>چند سفرنامه از سفرای [[ایران]]، نشریه وزارت امور خارجه، شماره سوم، ص۲۶ و۲۷.</ref> و هنگامی که به علت موضع‌گیری‌هایش مورد خشم [[نادرشاه]] قرار گرفت به هند گریخت.<ref>مقاله «مسیر طالبی»، نشریه فرهنگ خراسان، ضمیمه دوره پنجم.</ref> میرزا ابوطالب در ۱۳ سالگی همراه پدرش به مرشدآباد هند هجرت کرد و تا ۲۰ سالگی در آنجا ماند. او مورد توجه حاکمان ایرانی این منطقه قرار گرفت و به منصب‌هایی رسید. وی از کارشکنی‌ها و دشمنی‌های مخالفینش خسته شد و در سال ۱۲۱۳ق<ref>نامه اهل خراسان، ص۱۱۰.</ref> مسافرت‌های درازش را به کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی آغاز کرد.<ref>چند سفرنامه از سفرای ایران، نشریه وزارت امور خارجه، ص۲۶ و۲۷.</ref> برخی سفر او را به اروپا در راستای همکاری وی با کمپانی [[انگلستان|انگلیسی]] «هند شرقی» دانسته‌اند. او همکاری‌اش را با آن کمپانی قطع کرده و در سال ۱۲۱۸ق به هند بازگشت<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ۱۳۸۳ش، ص۱۲.</ref> و دیده‌هایش را از این سفر ۵ ساله نگاشت. او در سال ۱۲۲۱ق در شهر لکنهو در هند درگذشت.<ref>نامه اهل خراسان، ص۱۱۰.</ref> | ||
میرزا ابوطالب شاعر نیز بود و آثار فراوانی نگاشت؛ از جمله '''خلاصة الافکار''' که سرگذشت شاعران قدیم و هم‌عصر وی است، '''لبّ السیر و جهان‌نما''' که گزیده‌ای از تاریخ عمومی جهان است، '''اشعار میرزا ابوطالب خان'''، '''تفضیح الغافلین''' که وقایع زمان نواب [[آصف الدوله]] است، رساله‌ای در علم اخلاق، '''مباحثی در طب''' و '''مسیر طالبی'''.<ref>ادبیات فارسی بر مبنای تالیف استوری، ص۸۷۹؛ نامه اهل خراسان، ص۱۱۰ - ۱۱۲، تفضیح الغافلین، مقدمه مصحح کتاب؛ پیش‌گفتار ایرج افشار بر کتاب خلاصة الافکار میرزا ابوطالب؛ مسیر طالبی، | میرزا ابوطالب شاعر نیز بود و آثار فراوانی نگاشت؛ از جمله '''خلاصة الافکار''' که سرگذشت شاعران قدیم و هم‌عصر وی است، '''لبّ السیر و جهان‌نما''' که گزیده‌ای از تاریخ عمومی جهان است، '''اشعار میرزا ابوطالب خان'''، '''تفضیح الغافلین''' که وقایع زمان نواب [[آصف الدوله]] است، رساله‌ای در علم اخلاق، '''مباحثی در طب''' و '''مسیر طالبی'''.<ref>ادبیات فارسی بر مبنای تالیف استوری، ص۸۷۹؛ نامه اهل خراسان، ص۱۱۰ - ۱۱۲، تفضیح الغافلین، مقدمه مصحح کتاب؛ پیش‌گفتار ایرج افشار بر کتاب خلاصة الافکار میرزا ابوطالب؛ مسیر طالبی، مقدمه، ۱۳۸۳ش، ص۲۴.</ref> | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
برخی از ویژگی‌های سفرنامۀ مسیر طالبی به این شرح است: | برخی از ویژگی‌های سفرنامۀ مسیر طالبی به این شرح است: | ||
* '''نثر استوار، زیبا و پر از واژگان فارسی رایج در هندوستان''' | * '''نثر استوار، زیبا و پر از واژگان فارسی رایج در هندوستان''' | ||
* '''تیزهوشی، زبان‌آوری و موقع‌شناسی نویسنده'''<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ص۱۰.</ref> | * '''تیزهوشی، زبان‌آوری و موقع‌شناسی نویسنده'''<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ۱۳۸۳ش، ص۱۰.</ref> | ||
* '''نگرش انتقادی به رویکردهای فرهنگی اروپا'''<ref> | * '''نگرش انتقادی به رویکردهای فرهنگی اروپا'''<ref>مسیر طالبی، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۲.</ref> | ||
:برای نمونه برخی ویژگی‌های مردم انگلستان را اینگونه دانسته است: باور نداشتن به دین و معاد، رعایت نکردن حق‌الناس، غرور، محبت بسیار به دنیا، بخل، راحت‌طلبی، تن‌پروری، سستی، زودرنجی، نبود تحمل مخالف، کمبود حیا و زیاده‌روی در شهوت‌رانی.<ref> | :برای نمونه برخی ویژگی‌های مردم انگلستان را اینگونه دانسته است: باور نداشتن به دین و معاد، رعایت نکردن حق‌الناس، غرور، محبت بسیار به دنیا، بخل، راحت‌طلبی، تن‌پروری، سستی، زودرنجی، نبود تحمل مخالف، کمبود حیا و زیاده‌روی در شهوت‌رانی.<ref>مسیر طالبی، ۱۳۸۳ش، ص۲۶۵-۲۷۲.</ref> | ||
* '''ذکر ویژگی‌های شهرهای زیارتی، حاکمان، اماکن زیارتی و زائران در کشور عراق''' | * '''ذکر ویژگی‌های شهرهای زیارتی، حاکمان، اماکن زیارتی و زائران در کشور عراق''' | ||
:او به جزئیات حرم‌های [[امامان(ع)]] نیز پرداخته است؛ برای نمونه [[گنبد]] [[حرم امام هادی(ع)]] را بسیار افراشته و استوارتر از گنبدهای [[امام حسین(ع)]] و [[امام علی(ع)]] دانسته، ولی از تذهیب و تزیین خالی معرفی کرده است.<ref>مسیر طالبی، ۱۳۸۳ش، ص۳۹۹ - ۴۰۶.</ref> | :او به جزئیات حرم‌های [[امامان(ع)]] نیز پرداخته است؛ برای نمونه [[گنبد]] [[حرم امام هادی(ع)]] را بسیار افراشته و استوارتر از گنبدهای [[امام حسین(ع)]] و [[امام علی(ع)]] دانسته، ولی از تذهیب و تزیین خالی معرفی کرده است.<ref>مسیر طالبی، ۱۳۸۳ش، ص۳۹۹ - ۴۰۶.</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
ترجمه‌های گوناگون به زبان‌های مختلف از این کتاب نشانه شهرتی است که در محافل فرهنگی و علمی اروپا و آسیا به دست آورده است.<ref>فهرست کتاب‌های چاپ فارسی، ج ۱، ص۱۴۳۹؛ معرفی سفرنامه میرزا ابوطالب خان، نشریه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال میرزا ابوطالب‌خان، مجله ارمغان.</ref> مسیر طالبی، یکی از نخستین سفرنامه‌هایی است که توسط ایرانیان در خصوص کشورهای اروپایی نگارش یافته و نویسنده آن بی‌واسطه اطلاعات دست اول و دیده‌های خود را جزء به جزء در کتاب نوشته است.<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ص۲۱.</ref> | ترجمه‌های گوناگون به زبان‌های مختلف از این کتاب نشانه شهرتی است که در محافل فرهنگی و علمی اروپا و آسیا به دست آورده است.<ref>فهرست کتاب‌های چاپ فارسی، ج ۱، ص۱۴۳۹؛ معرفی سفرنامه میرزا ابوطالب خان، نشریه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال میرزا ابوطالب‌خان، مجله ارمغان.</ref> مسیر طالبی، یکی از نخستین سفرنامه‌هایی است که توسط ایرانیان در خصوص کشورهای اروپایی نگارش یافته و نویسنده آن بی‌واسطه اطلاعات دست اول و دیده‌های خود را جزء به جزء در کتاب نوشته است.<ref>مسیر طالبی، مقدمه، ۱۳۸۳ش، ص۲۱.</ref> | ||
==ترجمه== | ==ترجمه== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
==در نگاه دیگران== | ==در نگاه دیگران== | ||
غلامحسین یوسفی، ادیب و پژوهش‌گر معاصر سفرنامه میرزا ابوطالب را یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانیان در سده‌های اخیر شمرده است. وی دقت نظر، حسن استنباط، نکته‌بینی، صداقت، صراحت و انصاف نویسنده را در برخی از نکته‌ها، در خور توجه دانسته است.<ref>معرفی سفرنامه میرزا ابوطالب خان، نشریه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال میرزا ابوطالب‌خان؛ نامه اهل خراسان، ص۱۱۴ و ۱۱۵.</ref> نسخه‌شناس، کتاب‌پژوه و فهرست‌نویس معاصر، ایرج افشار این کتاب را از آثار فارسی معروف اواخر سده ۱۲ق دانسته است. وی این کتاب را از حیث اسلوبِ نگارش و جهات ادبی عصری دارای اعتبار و جلب‌کننده دقت و اعتنا دانسته است.<ref>مسیر | غلامحسین یوسفی، ادیب و پژوهش‌گر معاصر سفرنامه میرزا ابوطالب را یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانیان در سده‌های اخیر شمرده است. وی دقت نظر، حسن استنباط، نکته‌بینی، صداقت، صراحت و انصاف نویسنده را در برخی از نکته‌ها، در خور توجه دانسته است.<ref>معرفی سفرنامه میرزا ابوطالب خان، نشریه فرهنگ خراسان؛ شرح احوال میرزا ابوطالب‌خان؛ نامه اهل خراسان، ص۱۱۴ و ۱۱۵.</ref> نسخه‌شناس، کتاب‌پژوه و فهرست‌نویس معاصر، ایرج افشار این کتاب را از آثار فارسی معروف اواخر سده ۱۲ق دانسته است. وی این کتاب را از حیث اسلوبِ نگارش و جهات ادبی عصری دارای اعتبار و جلب‌کننده دقت و اعتنا دانسته است.<ref>مسیر طالبی، پیش‌گفتار ایرج افشار.</ref> | ||
==چاپ== | ==چاپ== | ||