بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع کتاب
(←محتوا) |
|||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
* محتوای '''رساله خطی لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة''' نوشته محمدعلی القیصر: | *محتوای '''رساله خطی لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة''' نوشته محمدعلی القیصر: | ||
این رساله کوتاه، اشاراتی گذرا به بیوتات، شخصیتها، حوادث و برخی اعلام جغرافیایی و رجالی کربلا دارد.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۷.</ref> در این رساله، ۱۰۳ بیوت، از بیوتات کربلا معرفی شده‌اند.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref> این رساله، منبع اصلی کتاب بیوتات کربلاء القدیمة بوده و به همراه شرح و تحقیق، در آن درج شده است.{{یادداشت|این رساله خطی، پیش از این، در سال ۱۴۱۸ق. با تصحیح و تحقیق احمد بن محمدرضا الحائری، در قم، به چاپ رسیده است.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref>}} | این رساله کوتاه، اشاراتی گذرا به بیوتات، شخصیتها، حوادث و برخی اعلام جغرافیایی و رجالی کربلا دارد.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۷.</ref> در این رساله، ۱۰۳ بیوت، از بیوتات کربلا معرفی شده‌اند.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref> این رساله، منبع اصلی کتاب بیوتات کربلاء القدیمة بوده و به همراه شرح و تحقیق، در آن درج شده است.{{یادداشت|این رساله خطی، پیش از این، در سال ۱۴۱۸ق. با تصحیح و تحقیق احمد بن محمدرضا الحائری، در قم، به چاپ رسیده است.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref>}} | ||
* محتوای '''بیوتات کربلاء القدیمة''' نوشته عبدالصاحب ناصر: | *محتوای '''بیوتات کربلاء القدیمة''' نوشته عبدالصاحب ناصر: | ||
این کتاب، که دربرگیرنده رساله لمعة تاریخیة است، به نقد، تصحیح، شرح و تحقیق این رساله پرداخته و اعلام جغرافیایی، تاریخی و رجالی موجود در آن را توضیح داده است. نویسنده، جای برخی قبایل و عشایر مؤثر در شکل‌گیری اجتماعات کربلا را، خالی دیده و در دو فصل جداگانه به معرفی آن‌ها پرداخته است. | این کتاب، که دربرگیرنده رساله لمعة تاریخیة است، به نقد، تصحیح، شرح و تحقیق این رساله پرداخته و اعلام جغرافیایی، تاریخی و رجالی موجود در آن را توضیح داده است. نویسنده، جای برخی قبایل و عشایر مؤثر در شکل‌گیری اجتماعات کربلا را، خالی دیده و در دو فصل جداگانه به معرفی آن‌ها پرداخته است. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
مطالب کتاب، به ترتیب فهرست عبارتند از: | مطالب کتاب، به ترتیب فهرست عبارتند از: | ||
* '''مقدمه''': تاریخ شکل‌گیری کربلا و معرفی شخصیت‌های مؤثر در تاریخ کربلا<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۷.</ref> | *'''مقدمه''': تاریخ شکل‌گیری کربلا و معرفی شخصیت‌های مؤثر در تاریخ کربلا<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۷.</ref> | ||
* '''فصل اول''': معرفی نویسنده رساله لمعة تاریخیة،<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۳.</ref> و درج اصل رساله.<ref>بیوتات کربلاء القدیمه، ص ۳۳ – ۵۲؛ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۳.</ref> | *'''فصل اول''': معرفی نویسنده رساله لمعة تاریخیة،<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۳.</ref> و درج اصل رساله.<ref>بیوتات کربلاء القدیمه، ص ۳۳ – ۵۲؛ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۳.</ref> | ||
* '''فصل دوم''': نقد رساله لمعة تاریخیة<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref> و شرح أعلام مندرج در رساله. | *'''فصل دوم''': نقد رساله لمعة تاریخیة<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref> و شرح أعلام مندرج در رساله. | ||
در این فصل، برخی مفهوم‌ها و عنوان‌های تاریخی، جغرافیایی و رجالی رساله، شرح و تحقیق شده و توضیح بیوتاتی که در رساله آمده، در تعلیقات درج شده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۳.</ref> نویسنده کتاب بیوتات کربلاء القديمة، در توضیح این موارد، دیدگاه مورخان یا جغرافی‌دانان را آورده، به ارزیابی آن پرداخته و محصول پژوهش خود را تشریح کرده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۵.</ref> برای نمونه، درباره «طف»، پس از بررسی واژگانی آن، به گزارشی از یاقوت حموی پرداخته، که طف را پیش از جنگ قادسیه، دهکده‌ای برای گردشگری شاهان ساسانی و سال‌ها پیش از آن، محل شهادت امام حسین(ع) دانسته است. سپس، گزارش حموی درباره محل شهادت امام حسین(ع) را با گزارشی دیگر نقض کرده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۵.</ref> خاندان هایی که در فصل دوم معرفی شده‌اند، عبارتند از: | در این فصل، برخی مفهوم‌ها و عنوان‌های تاریخی، جغرافیایی و رجالی رساله، شرح و تحقیق شده و توضیح بیوتاتی که در رساله آمده، در تعلیقات درج شده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۳.</ref> نویسنده کتاب بیوتات کربلاء القديمة، در توضیح این موارد، دیدگاه مورخان یا جغرافی‌دانان را آورده، به ارزیابی آن پرداخته و محصول پژوهش خود را تشریح کرده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۵.</ref> برای نمونه، درباره «طف»، پس از بررسی واژگانی آن، به گزارشی از یاقوت حموی پرداخته، که طف را پیش از جنگ قادسیه، دهکده‌ای برای گردشگری شاهان ساسانی و سال‌ها پیش از آن، محل شهادت امام حسین(ع) دانسته است. سپس، گزارش حموی درباره محل شهادت امام حسین(ع) را با گزارشی دیگر نقض کرده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۵.</ref> خاندان هایی که در فصل دوم معرفی شده‌اند، عبارتند از: | ||
# آل ابی الفائز | #آل ابی الفائز | ||
# بیت زحیک | #بیت زحیک | ||
# آل عیسی | #آل عیسی | ||
# سادات طباطبایی | #سادات طباطبایی | ||
# بیت ابوالحب | #بیت ابوالحب | ||
# بیت آل الهر | #بیت آل الهر | ||
# بیت ابوالحب | #بیت ابوالحب | ||
# بیت کمونه | #بیت کمونه | ||
# آل فتونی | #آل فتونی | ||
# آل قندیل | #آل قندیل | ||
# آل مستوفی | #آل مستوفی | ||
# آل سلالمه | #آل سلالمه | ||
# بیت آل عواد | #بیت آل عواد | ||
# آل ماجد (آل سید طالب) | #آل ماجد (آل سید طالب) | ||
# بیت آل مخبوص | #بیت آل مخبوص | ||
# آل کفن نویس | #آل کفن نویس | ||
# آل مایشه | #آل مایشه | ||
# بیت آل ابوشویلیه | #بیت آل ابوشویلیه | ||
# بنی سعد | #بنی سعد | ||
# آل غریب | #آل غریب | ||
# آل بهبهانی | #آل بهبهانی | ||
# آل استرآبادی | #آل استرآبادی | ||
# آل عصفور | #آل عصفور | ||
# آل زینی | #آل زینی | ||
# بیت آل عمران | #بیت آل عمران | ||
# آل سید خلیل الحکیم | #آل سید خلیل الحکیم | ||
# آل فخرالدین | #آل فخرالدین | ||
# آل الرضوی | #آل الرضوی | ||
# آل الحمیری | #آل الحمیری | ||
# آل صافی | #آل صافی | ||
# بیت آل سیبویه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۸-۱۹۶.</ref> | #بیت آل سیبویه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۸-۱۹۶.</ref> | ||
*'''فصل سوم''': معرفی بیوتات کربلای قدیم که در رساله نیامده‌اند. این بیوتات عبارتند از: | *'''فصل سوم''': معرفی بیوتات کربلای قدیم که در رساله نیامده‌اند. این بیوتات عبارتند از: | ||
# بیت الاطرش | #بیت الاطرش | ||
# آل اعرجی | #آل اعرجی | ||
# بیت الانباری | #بیت الانباری | ||
# بیت البارودی | #بیت البارودی | ||
# بیت البازی | #بیت البازی | ||
# بیت بحر | #بیت بحر | ||
# بیت بحرانی | #بیت بحرانی | ||
# بیت برسیم | #بیت برسیم | ||
# بیت بغدادی | #بیت بغدادی | ||
# آل البیاتی | #آل البیاتی | ||
# بیت الحفّار | #بیت الحفّار | ||
# آل حکیم | #آل حکیم | ||
# بیت الحلّی | #بیت الحلّی | ||
# بیت الحیدری | #بیت الحیدری | ||
# آل خزرجی | #آل خزرجی | ||
# آل خطیب | #آل خطیب | ||
# بیت دبّاغ | #بیت دبّاغ | ||
# بیت دردوش | #بیت دردوش | ||
# بیت ابورکه | #بیت ابورکه | ||
# بیت الرماحی | #بیت الرماحی | ||
# بیت السباح | #بیت السباح | ||
# بیت السّراج | #بیت السّراج | ||
# بیت السعدی | #بیت السعدی | ||
# بیت سلطان (کلابی) | #بیت سلطان (کلابی) | ||
# بیت حاج سهیل النجم | #بیت حاج سهیل النجم | ||
# آل شالجی | #آل شالجی | ||
# آل شریفی | #آل شریفی | ||
# بیت شعیب | #بیت شعیب | ||
# آل صافی | #آل صافی | ||
# آل صفار | #آل صفار | ||
# آل صیقل | #آل صیقل | ||
# آل طیار | #آل طیار | ||
# آل غریفی | #آل غریفی | ||
# آل القرعاوی | #آل القرعاوی | ||
# آل قفطون | #آل قفطون | ||
# بیت الکرباسی | #بیت الکرباسی | ||
# آل مطیری | #آل مطیری | ||
# آل المعمار | #آل المعمار | ||
# آل موسوی | #آل موسوی | ||
# آل شنّو | #آل شنّو | ||
# آل نجار | #آل نجار | ||
# آل هدّو | #آل هدّو | ||
# آل وکیل | #آل وکیل | ||
# سادات آل یاسر<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۹۶-۱۹۹.</ref> | #سادات آل یاسر<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۹۶-۱۹۹.</ref> | ||
*'''فصل چهارم''': علل کوچ عشایر عرب به کربلا<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۲۰۰.</ref> و معرفی عشایر کربلا و بیوتات پیوسته به قبایل،<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۶.</ref> که عبارتند از: | *'''فصل چهارم''': علل کوچ عشایر عرب به کربلا<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۲۰۰.</ref> و معرفی عشایر کربلا و بیوتات پیوسته به قبایل،<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۶.</ref> که عبارتند از: | ||
# [[قبیله بنی اسد]] | #[[قبیله بنی اسد]] | ||
# قبیله خفاجه | #قبیله خفاجه | ||
# طهامزه | #طهامزه | ||
# قبیله شمّر | #قبیله شمّر | ||
# قبیله حمیر | #قبیله حمیر | ||
# قبیله بنی سعد | #قبیله بنی سعد | ||
# عشیره سلالمه | #عشیره سلالمه | ||
# قبیله ربیعه | #قبیله ربیعه | ||
# قبیله مسعود | #قبیله مسعود | ||
# قبیله بنی تمیم | #قبیله بنی تمیم | ||
# قبیله سیار | #قبیله سیار | ||
# قبیله جیور | #قبیله جیور | ||
# قبیله عنزه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۲۰۱-۲۰۵.</ref> | #قبیله عنزه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۲۰۱-۲۰۵.</ref> | ||
==منابع کتاب== | ==منابع کتاب== | ||
*رساله خطی لمعة تاریخیة، نوشته محمدعلی القیصر (منبع اصلی کتاب). | *رساله خطی لمعة تاریخیة، نوشته محمدعلی القیصر (منبع اصلی کتاب). | ||
* | *نکته‌های سید محمدسعید آل ثابت در حاشیه این رساله.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۸۳.</ref> | ||
*برخی مصادر موثق و مستند؛<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۷.</ref> | *برخی مصادر موثق و مستند؛<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲، ص۱۷۷.</ref> | ||
==چاپ== | ==چاپ== | ||