دانشنامه امام حسین(ع) (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''دانشنامه امام حسین (ع)'''،

== مؤلف ==

دانشنامه امام حسین (ع)، با نام کامل «دانشنامه امام حسین (ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ»

== ساختار ==

هر کدام از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد.

جلد اول این دانشنامه در ۴۹۴ صفحه، بخش اول و دوم.

== محتوا ==

=== جلد اول ===

این جلد، دارای پیشگفتار و دو بخش «زندگی خانوادگی امام حسین (ع)» و «فضیلت‌ها و ویژگی‌های امام حسین (ع)» است. در پیشگفتار، به ضرورت جامع‌نگری در زندگی پشوایان دین پرداخته و این جامع‌نگری را نیازمند به پژوهش‌های علمی و پژوهشگران متخصص دانسته‌است. در بخش اول، زندگی امام حسین (ع) را به پنج دوره تقسیم کرده‌است:

سپس پیش از پرداختن به نتیجه این پژوهش، مباحثی را به عنوان درآمد و چشم‌انداز مطرح نموده و در چهار محور بیان می‌کند: ۱. دانشنامه امام حسین (ع) در یک نگاه؛ ۲. ویژگی‌های دانشنامه؛ ۳. کتابشناسی تاریخ عاشورا و عزاداری؛ ۴. مراحل تحقیق و تدوین دانشنامه.

در محور اول گفته شده که این دانشنامه از ۱۵ بخش و ۱۳۸ فصل تشکیل شده‌است.

پی 􀀯􀀯ش از آنکه به بخشها، فصلها و فرازهایی از این محور که در جلدهای گوناگون آمده

۱. بازنگری تاریخ زندگی امام حسین ۷.

 

# بهرهگیری از منابع شیعه و اهل سنت.

در محور سوم نسبت به کتابشناسی تاریخ عاشورا و عزاداری امام حسین ۷ از چند

الف. منابع قابل استناد؛ مانند: کتاب الطبقات الکبیر، الامامة و السیاس 􀀯􀀯ة، انس 􀀯􀀯اب الاشراف،

ب. منابع غیرقابل استناد؛ مانند: مقتل الحسین ۷ المنسوب إلی أبی مخنف، نورالعین فی مشهد

الحسین ۷، روضة الشهداء و ناسخ التواریخ که جمعاً ۱۰ کتاب را نام برده‌است.

موضوعات آنها بستگی به منابع و مصادری دارد که کهنتر و معتبرتر باشند یا نباشند و

رو کتاب بحارالانوار و نفس المهموم از اعتبار بیشتری برخوردار است؛ زیرا بسیاری از

د. منابع مفقود. فهرست نگاران و رجالیان، مؤلفان بسیاری را نام بردهاند که دست کم یک

کتاب دربارهٔ امام حسین ۷ و شهادت ایشان نگاشتهاند؛ هرچند شمار اندکی از این کتابها

به دست ما رسیده‌است. بیشتر این مؤلفان در پنج قرن نخست میزیستهاند و دسترسی ما

آنگاه به ترتیب قرن، نگارشها را نام برده‌است. برای نمونه: مقتل الحسین ۷ جابر بن یزید

 

در محور چهارم پیرامون مراحل تحقیق و تدوین این دانشنامه، مانند: جمعآوری ابتدایی،

تنظیم، نقد، مصدریابی و… مطالبی آمده‌است که ع اقهمندان می‌توانند در تدوین موسوعه‌ها ل

اما پیرامون محور اول که بحث بیشتری را می‌طلبد، در جلد اول به دو بخش از آنها پرداخته‌است.

بخش یکم با نام «زندگی خانوادگی امام حسین»۷ در ۶ فصل به ترتیب ذیل تنظیم شده‌است:

هر کدام از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد. برای نمونه، در فصل یکم، رؤیای ام

ایمن، پیش از ولادت امام حسین ۷ را چنین آورده‌است:

پیامبر ۹ آمدند و گفتند: ای پیامبر خدا! ام ایمن دیشب از گریه نخوابید و تا صبح

داناترند. ام ایمن عرض: بر من گران می‌آید که از آن، سخن بگویم. پیامبر ۹ فرمود:

بخش دوم، با نام «فضیلتها و ویژگیهای امام حسین و اهل بیت: » نیز در ۶ فصل تدوین

فصل اول، فضیلتهای مشترک میان امام حسین اهل بیت:؛ فصل دوم، فضیلتهای

مشترک با برادر؛ فصل سوم، فضیلتهای ویژه امام حسین ۷؛ فصل چهارم، شایستگیهای

اخ اقی امام حسین ۷؛ فصل پنجم، ویژگیهای عبادی امام حسین ۷؛ فصل ششم، برخی ل

کرامتهای امام حسین ۷. هریک از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد که دو فصل از

جلد دوم دانشنامه در ۴۶۹ صفحه تنظیم شده که در ادامه جلد قبل، سه بخش دیگر از کتاب

 

فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱ ، بهاروتابستان ۱۳۹۱

 

بخش سوم، با نام «دلایل امامت امام حسین ۷ و فرزندانش » دارای چهار فصل است:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل سوم، پیشگویی امیرمؤمنان درباره شهادت امام ۷؛

فصل چهارم، پیشگوییهای دیگر درباره شهادت امام حسین ۷.

این فصلها زیرمجموعه‌ها و عنوانهای گوناگونی دارد. یکی از عناوین فصل اول چنین است:

]روایتی را نقل نموده که خداوند ضمن آن گوید:[ حسین سرور شهیدان از آغاز

تاریخ تا پایان آن و سرور جوانان بهشت از میان همه مردم است.

بخش هفتم با عنوان «خروج امام حسین ۷ از مدینه تا ورود به کرب ا » هفت فصل را دربر ل

فصل یکم، خودداری امام حسین ۷ از بیعت با یزید؛

فصل دوم، از مدینه تا مکه؛

فصل سوم، فعالیتهای امام حسین ۷ در مکه؛

فصل چهارم، بیرون آمدن نماینده امام ۷ از مکه تا شهادتش در کوفه؛

فصل پنجم، شهادت گروهی از یاران امام ۷ در کوفه و زندانی شدن گروهی دیگر؛

فصل ششم، مخالفان رفتن امام ۷ به سمت عراق؛

فصل هفتم، از مکه تا کرب ا. ل

از این فصول، دو فصل در این جلد و دیگر فصلها با زیرمجموعه‌های آنها در جلد بعد

آمده‌است.

جلد چهارم دانشنامه در ۴۵۴ صفحه نظم یافته که شامل تتمه بخش هفتم از فصل سوم تا فصل

ششم می‌باشد. عنوان فصلها را یادآور شدیم؛ اکنون به برخی از نکات اشاره می‌کنیم:

در ضمن موضوعاتی برای فصل چهارم که پیرامون حضور نماینده امام ۷ )مسلم بن عقیل(

به کوفه بحث کرده، به این مطلب اشاره می‌کند که چون نامه‌های بسیاری در فاصله دور روز به

دست یزید رسید، وی «سِرجون » غ ام معاویه را خواست و از او پرسید: به درستی که حسین، ل

قصد کرب ا کرده و مسلم بن عقیل در کوفه برایش بیعت می‌گیرد. از ناتوانی نعمان و سخنان ل

ناروای او نیز گزارشهایی به من رسیده‌است. رأی تو چیست؟ چه کسی را به کوفه بگمارم؟

البته یزید، همیشه عبیدالله بن زیاد را سرزنش می‌کرد. سِرجون گفت: اگر معاویه اینک

 

 

 

 

سلمه نام می‌برد و می‌گوید: چون حسین ۷ آهنگ عراق کرد، ام سلمه به امام عرض کرد: به

 

 

فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱ ، بهاروتابستان ۱۳۹۱

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یاران امام ۷، ویژگیهای شخصی کسانی مانند «بُریر بن خضیر » که قرآنشناس، دارای

فصل یکم، نهایت سنگدلی؛

فصل ششم، از کرب ا تا کوفه؛ ل

پیرامون بخش هشتم، در میان شهیدان، دو فرزند از امام حسین ۷، ش 􀀯􀀯ش فرزند از

امیرمؤمنان ۷ سه فرزند از امام حسن ۷، دو فرزند از عبدالله بن جعفر، و هشت فرزند از

هشتم است. به تناسب فصلها مطالبی را یادآوری و تحلیل کرده‌است. یکی از فرازهای

فصل هشتم بحث از بازگشت اهل بیت امام ۷ به کرب ا و م اقات آنها با جابر در روز اربعین ل ل

الآمال » پیرامون افکار و بعید شمردن حضور و آمدن اهل بیت از شام به کرب ا مطرح نموده ل

و در ادامه، احتمال بازگشت اهل بیت به کرب ا در غیر اربعین یا اربعین سال بعد را یادآوری ل

نموده و در پایان با اشاره به احتمال م اقات اهل بیت امام ۷ با جابر در کرب ا آمده‌است: ل ل

یا انکار بازگشت اهل بیت سیدالشهداء به کرب ا، به گونهای که محدث نوری، ل

بخش دهم بازتاب شهادت امام حسین ۷ و فرجام کسانی که در کشتن امام ۷ و یارانش

فصل یکم، بازتاب شهادت امام ۷ در سخنان برخی شخصیتهای نامدار؛

فصل دوم، بازتاب شهادت امام حسین ۷ در میان قات انش؛ ل

فصل سوم؛ بازتاب شهادت امام حسین ۷ در میان خانواده قات انش؛ ل

فصل چهارم، بازتاب حادثه کرب ا در عراق و حجاز؛ ل

فصل پنجم، بازتاب حادثه کرب ا در میان غیرمسلمانان؛ ل

فصل ششم، سرانجام کسانی که در کشتن امام حسین ۷ و یارانش نقش داشتند.

بخش یازدهم، درباره عزاداری و گریه برای امام حسین ۷ که این بخش چهار فصل دارد:

فصل یکم، سوگواری؛

فصل دوم، مصیب ت خوانی برای امام حسین ۷؛

فصل چهارم، گریستن و گریاندن بر سیدالشهداء ۷ و یارانش.

دو فصل اول، در این جلد و دو فصل دیگر در جلد دهم آمده‌است.

سپس به بخش دوازدهم و فصل اول و دوم از بخش سیزدهم با نامهای زیر پرداخته‌است:

بخش دوازدهم: نمونه مرثیه‌هایی که در سوگ امام حسین ۷ و یارانش سروده شدهاند. این

فصل یکم، نمونه مرثیه‌هایی که در قرن نخست سروده شدهاند؛

آنگاه به بخش سیزدهم با نام «زیارت امام حسین »۷ که شامل شانزده فصل است پرداخته

فصل یکم، فضیلت زیارت امام حسین ۷ و زائرش؛

فصل دوم، تأکید فراوان بر زیارت امام حسین ۷ و هشدار شدید درباره ترک آن.

در این جلد، با ذکر تحلیلی درباره سیر تاریخی عزاداری امام حسین ۷، مراحل تاریخی

اباعبدالله الحسین ۷ یک حادثه تکان دهنده، حیرتزا و اندوهآفرین برای جامعه اس امی آن ل

جلد یازدهم دانشنامه در ۴۸۲ صفحه، شامل فصل سوم تا نهم از بخش سیزدهم می‌باشد.

عناوین این فصلها به قرار زیر است:

فصل سوم، برکات زیارت امام حسین ۷؛

فصل چهارم، روایاتی درباره برابر بودن زیارت امام حسین ۷ با حج و عمره؛

فصل هفتم، آداب زیارت امام حسین ۷؛

در این جلد روایات گوناگونی مطرح شده که پیرامون ارزش زیارت امام حسین ۷ و

عمره دانسته و برخی دیگر برابر هفتاد حج از حجهای پیامبر ۹ و برخی هم برابر با ی ک هزار

زیارت امام ۷ آورده و دو پرسش را پاسخ داده‌است:

م اک این همه تفاوت در ارزیابی زیارت امام حسین ۷ و حج و عمره چیست؟ ل  

􀀯  چگونه می‌توان پذیرفت که فضیلت زیارت سیدالشهداء ۷ بیش از زیارت خانه

نه همان عددی که آمده‌است. بنابراین، فضیلت زیارت امام حسین ۷، بسی

پی 􀀯􀀯ش از توضیح این روایات، توجه به چند نکته لازم است: نکته اول، اینکه

حسین ۷ ندارد؛ بلکه در موارد بسیاری، عملی یکهزار برابر حج بلکه بیشتر

سیزدهم است. سپس بخش چهاردهم و فصول آن را آورده که عناوین آنها از این قرار است:

فصل دهم، تسبیح و نماز نزد قبر امام حسین ۷؛

فصل چهاردهم، زیارتی که سید مرتضی با آن امام ۷ را زیارت کرد؛

فصل پانزدهم، زیارت امام حسین ۷ از راه دور؛

فصل شانزدهم، نایب گرفتن برای زیارت امام حسین ۷.

بخش چهاردهم، با نام «مزار امام حسین »۷ شامل سه فصل است:

فصل یکم، ارزش بارگاه امام حسین ۷؛

فصل دوم، شفاخواهی با تربت مزار امام حسین ۷؛

فصل سوم، دیگر برکات تربت امام حسین ۷.

باب یکم: حکمتهای عقلی و علمی، در سه فصل: عقل؛ علم و حکمت؛ یقین.

بیت:؛ ... تا فصل پانزدهم که با نام «کرامتهای امام ۷ و اجابت دعاها » آمده‌است.

العقل للحتیاج »؛ امام حسین ۷ فرمود: چون پیشامد سختی بر عاقل در رسد، غم

این جلد با توجه به بابها و فصلهای مرتبط به آن، سخنان حکمتآمیز گوناگونی را از

پانزدهم، همراه با فصول مربوط به آنهاست. عناوین آن بابها از این قرار است:

باب نهم: تمثل جستن امام ۷ به اشعار شاعران؛

باب دهم: دیوان منسوب به امام حسین ۷.

روایت شده‌است که مردی نزد امام حسین ۷ آمد و عرض کرد: من مردی

گنهکارم و در برابر گناه، شکیبایی ندارم. مرا اندرزی ده! امام ۷ فرمود: پنج

فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱ ، بهاروتابستان ۱۳۹۱

== ترجمه ==

== چاپ ==

کتاب شهادت‌نامه امام حسین بخش‌های ششم تا یازدهم دانش‌نامه امام حسین (ع) را به صورت خلاصه و تک‌جلدی عرضه کرده‌است که بیشتر درباره واقعه کربلا است.

== پانوشت ==

== منابع ==