قتلگاه: تفاوت میان نسخه‌ها
←نام
(←نام) |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
'''قتلگاه'''، محل به شهادت‌رسیدن [[امام حسین(ع)]] و یاران باوفایش در [[روز عاشورا]] در [[کربلا]]، در کشور [[عراق]] است. | '''قتلگاه'''، محل به شهادت‌رسیدن [[امام حسین(ع)]] و یاران باوفایش در [[روز عاشورا]] در [[کربلا]]، در کشور [[عراق]] است. | ||
در این مکان سر مبارک امام(ع) از بدن جدا گردید. امروزه این مکان با سنگ مرمر روشن پوشیده شده و ضریح نقره‌ای بر روی آن نصب شده است.<ref name=":0">زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۶ و | در این مکان سر مبارک امام(ع) از بدن جدا گردید. امروزه این مکان با سنگ مرمر روشن پوشیده شده و ضریح نقره‌ای بر روی آن نصب شده است.<ref name=":0">زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۶ و ۱۸۷؛ مدينة الحسين(ع)،ج 1 ،ص 54؛ تاریخ جغرافیایی کربلا، ص ۱۱۰.</ref> | ||
==نام== | ==نام== | ||
قتلگاه، در فارسی به نام‌های گودال قتلگاه و گودی قتلگاه نیز معروف بوده و در عربی به المقتل، المنحر، محل النحر و المذبح شهرت دارد. این جایگاه، به مکانی منتسب است که امام حسین(ع) در آن به شهادت رسیده است؛ از این روی به قتلگاه و المقتل معروف شده است. در همین مکان سر امام حسین(ع) از بدن | قتلگاه، در فارسی به نام‌های گودال قتلگاه و گودی قتلگاه نیز معروف بوده و در عربی به المقتل، المنحر، محل النحر و المذبح شهرت دارد. این جایگاه، به مکانی منتسب است که امام حسین(ع) در آن به شهادت رسیده است؛ از این روی به قتلگاه و المقتل معروف شده است. در همین مکان سر امام حسین(ع) از بدن جدا شده است؛ از این روی به المنحر، محل النحر (جای قربانی کردن) و المذبح (جای ذبح) شهرت یافته است. گویا قتلگاه نسبت به بخش‌هاى ديگر زمین كربلا، پايين‌تر بوده است؛ به این سبب در فارسى، به گودال و گودى قتلگاه مشهور شده است.<ref>قتلگاه حسین بن علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۲۰.</ref> | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
در جنوب غربی رواق [[حبیب بن مظاهر]] | قتلگاه، در کربلا، حرم امام حسین(ع)، در جنوب غربی رواق [[حبیب بن مظاهر]] و در فاصله چند متری ضریح حبیب بن مظاهر، در زاویه غربی آن قرار دارد.<ref name=":0" /> دو پنجره‌ای که برای این مکان نصب شده، یکی رو به روی باب القبله و دیگری رو به روی باب الرأس قرار گرفته است.<ref name=":2" /> | ||
==تاریخچه بنا== | ==تاریخچه بنا== | ||
برخی برای این مکان پیشینه تاریخی نیافته و آن را ساخته دوره پهلوی دانسته‌اند.{{یادداشت|برخی از معاصران، مدعی‌اند که درباره گودی قتلگاه در هیچ یک از منابع معتبر کهن و حتی در منابع عصر صفویه و قاجاریه، مطلبی یافت نمی‌شود و به نظر می‌رسد گودی قتلگاه از موضوعاتی است که در دوران پهلوی توسط خطبا و واعظان هنگام ذکر مصائب شهادت امام حسین(ع) بر سر زبان‌ها | برخی برای این مکان پیشینه تاریخی نیافته و آن را ساخته دوره پهلوی دانسته‌اند.{{یادداشت|برخی از معاصران، مدعی‌اند که درباره گودی قتلگاه در هیچ یک از منابع معتبر کهن و حتی در منابع عصر صفویه و قاجاریه، مطلبی یافت نمی‌شود و به نظر می‌رسد گودی قتلگاه از موضوعاتی است که در دوران پهلوی توسط خطبا و واعظان هنگام ذکر مصائب شهادت امام حسین(ع) بر سر زبان‌ها | ||
افتاده و به تدریج، شهرت یافته است.}}<ref>مقتل جامع سید الشهداء، ص 559.</ref> برخی این گفته را از روی بی‌دقتی دانسته، شواهد تاریخی برای پیشینه این مکان | افتاده و به تدریج، شهرت یافته است.}}<ref>مقتل جامع سید الشهداء، ص 559.</ref> برخی این گفته را از روی بی‌دقتی دانسته، شواهد تاریخی برای پیشینه این مکان بیان کرده‌اند.<ref>قتلگاه حسین بن علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۲۳ و ۱۲۴.</ref> | ||
سید عبدالحسین کلیدار، از فردی به نام سید نورالدین نعمت الله (متولد 731ق در حلب) یاد کرده که در سده هشتم به زیارت کربلا آمده و چهل روز در جوار سرداب قتلگاه معتکف شده است.<ref>سيد عبد الحسين الكليدار آل طعمة، حاشية كتاب بغية النبلاء في تاريخ کربلاء، ص۱۸.</ref> قتلگاه | سید عبدالحسین کلیدار، از فردی به نام سید نورالدین نعمت الله (متولد 731ق در حلب) یاد کرده که در سده هشتم به زیارت کربلا آمده و چهل روز در جوار سرداب قتلگاه معتکف شده است.<ref>سيد عبد الحسين الكليدار آل طعمة، حاشية كتاب بغية النبلاء في تاريخ کربلاء، ص۱۸.</ref> قتلگاه پیش از بازسازی در سال ۱۳۶۶ق. مانند سردابی گود بود و دارای چندین پله بود و درِ نقره‌ای بر روی آن قرار داشت.<ref>تاریخچه کربلا، ص 142.</ref> برخی سرداب قتلگاه را اینگونه توصیف کرده‌اند: «در فاصله چند متری ضریح حبیب بن مظاهر، به سمت غرب آن، دری نقره‌ای و ضخیم است که به سردابی معروف به «مذبح» می‌رسد و در گوشه شمال شرقی آن صندوقی از نقره طلاکوب با نقش‌های برجسته است که یادبود محلی است که امام حسین(ع) در آن سر بریده شد و همه دیوارها و زمین این سرداب با سنگ مرر سفید اصل، سنگ‌فرش شده است.»<ref>سيدمحمدحسن الكليدار آل‌طعمة، مدينة الحسين(ع)،ج 1 ،ص 54.</ref> | ||
بر پایه گزارش عبدالوهاب عزام، در سفرنامه | بر پایه گزارش عبدالوهاب عزام، در سفرنامه خود، که در سال ۱۳۴۸ق. (۱۳۰۸-۱۳۰۹ش) در قاهره منتشر شد، قتلگاه سردابی بوده که نزدیک به ده پله به پایین می‌رفته و با شبکه‌ای آهنی پوشیده شده و به مذبح معروف بوده است. مردم بر این باور بودند که خون امام حسین(ع) هنگام شهادت در این مکان بر زمین ریخته است.<ref>عبدالوهاب، رحالت، ص۵۹.</ref> | ||
در بازسازی سال ۱۳۶۶ق. قتلگاه را پر کرده، آن را مساوی با | گزارشی دیگر که در سال ۱۳۶۶ق. (۱۳۲۶ش) چاپ شده است،{{یادداشت|این گزارش متعلق به حسین عمادزاده اصفهانی، در کتاب تاریخ جغرافیای کربلای معلی است. وی متولد ۱۲۸۵ و متوفی ۱۳۶۹ش. است.}}<ref>[http://www.lib.ir/book/84178194/پیام-بزرگ-از-بزرگ-پیامبران-متن-کامل-خطبه-الغدیر/ کتاب‌شناسی پیام بزرگ از بزرگ پیامبران]، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران؛ [http://www.lib.ir/book/72506687/تاریخ-جغرافیای-کربلای-معلی/ معرفی کتاب تاریخ جغرافیایی کربلای معلی]، پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌های ایران.</ref> گودال قتلگاه را دارای سقف و روی محل شهادت صندوق و روی صندوق ضریح دانسته است. به گزارش نویسنده، کمتر کسی نیروی آن داشته که پله‌ها را طی کرده و به قتلگاه برسد، بیشتر کسانی که خواسته‌اند آن جا را زیارت کنند، چند پله که رفته‌اند از خود بی خود گشته و جسد بیهوش آن‌ها را بیرون آورده‌اند. این گزارش، سرداب و قتلگاه را «فوق العاده تاریک، مخوف و وحشت‌ناک» معرفی کرده است.<ref>تاریخ جغرافیایی کربال، ص ۱۱۰.</ref> | ||
در بازسازی سال ۱۳۶۶ق. قتلگاه را پر کرده، آن را مساوی با کف رواق نموده‌اند. درب نقره‌ای را که روی جایگاه شهادت امام حسین(ع)بود برداشته و به جای آن سنگی گذاشتند که نشانه‌ای از محل شهادت امام حسین(ع) باشد.<ref>تاریخچه کربلا، ص 142.</ref> | |||
در دهه‌های پیش از سال ۱۴۳۱ق. (۱۳۸۸ش) قتلگاه به وسيله درى به سالن باريكى مرتبط بود كه در آن يك اتاق نُه مترى قرار داشت و ديوارهاى آن آيینه‌كارى و نقاشى شده بود.<ref>قتلگاه حسین بن علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۲۵.</ref> | در دهه‌های پیش از سال ۱۴۳۱ق. (۱۳۸۸ش) قتلگاه به وسيله درى به سالن باريكى مرتبط بود كه در آن يك اتاق نُه مترى قرار داشت و ديوارهاى آن آيینه‌كارى و نقاشى شده بود.<ref>قتلگاه حسین بن علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۲۵.</ref> | ||
در ۳۰ صفر ۱۴۳۱ق. (۲۶ بهمن ۱۳۸۸ش/۱۵ فوریه ۲۰۱۰م) دو پنجره در محل قتلگاه نصب | در ۳۰ صفر ۱۴۳۱ق. (۲۶ بهمن ۱۳۸۸ش/۱۵ فوریه ۲۰۱۰م) دو پنجره در محل قتلگاه نصب شد؛<ref name=":2">[http://www.non14.net/7731 نصب شباکین جدیدین من الذهب و الفضة الخالصة فی موقع مذبح]، وکالة نون الخبریة؛ قتلگاه حسین بن علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۲۵.</ref> یکی از پنجره‌ها به ابعاد ۳۰۰ در ۲۲۷ و ضخامت ۱۵ سانتی‌متر و پنجره دیگر به ابعاد ۱۶۰ در ۲۲۴ و ضخامت ۱۸ سانتی‌متر. در ساخت آن‌ها از فلزات طلا، نقره، مس و برنج استفاده شده است. آبکاری طلای آن به روش الکترونیک و قلمزنی آن به شکل برجسته‌کاری انجام شده و دارای نوشته‌هایی مانند سیدالشهدا(ع)، یا ثارالله، باب الحوائج و سفینة النجاة است. این دو پنجره، در كارگاه آفرينش‌هاي هنري ستاد بازسازي عتبات عاليات استان اصفهان ساخته شده و در ساخت آن از ۵۰۰ کیلوگرم طلا و ۳۲۵ کیلوگرم نقره استفاده شده است.<ref>[http://hajj.ir/fa/18113 رونمایی ضریح جدید قتلگاه امام حسین(ع)]، پایگاه اطلاع رسانی حج.</ref> به گفته کریم انباری، عضو هیئت اجرائی وقت آستان امام حسین(ع)، این دو پنجره، به خاطر حل کردن مشکل ازدحام جمعیت در قتلگاه، که مساحتی کوچک دارد، طراحی شده و نصب شده است. یکی از پنجره‌ها رو به روی سمت غربی صحن امام حسین(ع) (باب القبله) و دیگری رو به روی سمت جنوبی صحن امام حسین(ع) (باب الرأس) نصب شده است. کف قتلگاه نیز با سنگ مرر سنگ‌پوش شده و با چراغ‌های قرمزرنگ نورپردازی شده است. در قتلگاه بسته بوده و زیارت تنها، به وسیله دو پنجره صورت می‌گیرد.<ref name=":2" /> | ||
==در عاشورای ۶۱ق.== | ==در عاشورای ۶۱ق.== | ||
بعد از ظهر عاشورای سال ۶۱ق. امام حسین(ع) در کارزار با لشکر عمر بن سعد، در اثر اصابت نیزه‌ای از اسب به زمین افتاده<ref>اللهوف، ص۱۲۵.</ref> و توسط دشمنانش محاصره شد. پس از دستور شمر بن ذی‌الجوشن، از هر سوی به او حمله شد. ضربه‌ای به کف دست چپ و گردن و نیزه‌ای به شانه و استخوان‌های سینه و تیری به گلو، بخشی از این حملات است. <ref>الطبقات الكبرى، ج ١٠، ص ۴٧۴.</ref>او به سختی نشسته، تیر را از گلو درآورده، دستانش را از خون پر کرده و سر و صورت خود را با آن آغشته کرد. به گفته خود وی، دوست داشت آغشته به خون خدا را دیدار کند.<ref>اللهوف، ص ١٢۶؛ وقعة الطف، ص ٢۵۴.</ref> هلال بن نافع، یکی از سپاهیان لشکر ابن سعد، او را زیباترین و نورانی‌ترین آغشته به خون معرفی کرده و چهره نورانی او را مانع این دانسته که او را به قتل برساند.<ref name=":1">اللهوف، ص ١٢۶.</ref> امام(ع) مدتی طولانی از روز، نیمه جان، در همین حال گذراند؛ لشکریان کشتن او را به یکدگیر واگذار می‌کردند و یکسره کردن کار او را ناپسند می‌دانستند.<ref>الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة)، ج ۱، ص ۴۷۳.</ref> وی در حالی که در گودی قتلگاه افتاده بود، آب خواست.<ref>مثير الاحزان، ص ٧۵.</ref> ولی به او آب ندده، پاسخش را با گستاخی دادند. خولی، نزدیک شد تا سر او را جدا کند، ولی لرزه به اندامش افتاد و برگشت<ref name=":1" />. آنگاه شمر آمد و سر او را از بدن جدا کرد.<ref>الارشاد، ج۲، ص۱۱۲.</ref> برخی از منابع، قاتل او را سنان بن انس معرفی کرده<ref>انساب االشراف، ج3 ،ص 409.</ref> و برخی قاتل او را سنان با مشارکت شمر دانسته‌اند.<ref>تذكره الخواص، ص ٢۵٣.</ref> | بعد از ظهر عاشورای سال ۶۱ق. امام حسین(ع) در کارزار با لشکر عمر بن سعد، در اثر اصابت نیزه‌ای از اسب به زمین افتاده<ref>اللهوف، ص۱۲۵.</ref> و توسط دشمنانش محاصره شد. پس از دستور شمر بن ذی‌الجوشن، از هر سوی به او حمله شد. ضربه‌ای به کف دست چپ و گردن و نیزه‌ای به شانه و استخوان‌های سینه و تیری به گلو، بخشی از این حملات است. <ref>الطبقات الكبرى، ج ١٠، ص ۴٧۴.</ref>او به سختی نشسته، تیر را از گلو درآورده، دستانش را از خون پر کرده و سر و صورت خود را با آن آغشته کرد. به گفته خود وی، دوست داشت آغشته به خون خدا را دیدار کند.<ref>اللهوف، ص ١٢۶؛ وقعة الطف، ص ٢۵۴.</ref> هلال بن نافع، یکی از سپاهیان لشکر ابن سعد، او را زیباترین و نورانی‌ترین آغشته به خون معرفی کرده و چهره نورانی او را مانع این دانسته که او را به قتل برساند.<ref name=":1">اللهوف، ص ١٢۶.</ref> امام(ع) مدتی طولانی از روز، نیمه جان، در همین حال گذراند؛ لشکریان کشتن او را به یکدگیر واگذار می‌کردند و یکسره کردن کار او را ناپسند می‌دانستند.<ref>الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة)، ج ۱، ص ۴۷۳.</ref> وی در حالی که در گودی قتلگاه افتاده بود، آب خواست.<ref>مثير الاحزان، ص ٧۵.</ref> ولی به او آب ندده، پاسخش را با گستاخی دادند. خولی، نزدیک شد تا سر او را جدا کند، ولی لرزه به اندامش افتاد و برگشت<ref name=":1" />. آنگاه شمر آمد و سر او را از بدن جدا کرد.<ref>الارشاد، ج۲، ص۱۱۲.</ref> برخی از منابع، قاتل او را سنان بن انس معرفی کرده<ref>انساب االشراف، ج3 ،ص 409.</ref> و برخی قاتل او را سنان با مشارکت شمر دانسته‌اند.<ref>تذكره الخواص، ص ٢۵٣.</ref> | ||
[[پرونده:فرش گسترده در قتلگاه.jpg|بندانگشتی|فرشی که در دهه شصت میلادی، به مدت ۷۰ سال قتلگاه امام حسین(ع) را مفروش کرده بود. بالای این فرش، بیتی به زبان فارسی و در مرکز آن حدیث ان الحسین مصباح الهدی نوشته شده است. این فرش در موزه آستان امام حسین(ع) نگهداری می‌شود.|جایگزین=|250x250px]] | [[پرونده:فرش گسترده در قتلگاه.jpg|بندانگشتی|فرشی که در دهه شصت میلادی، به مدت ۷۰ سال قتلگاه امام حسین(ع) را مفروش کرده بود. بالای این فرش، بیتی به زبان فارسی و در مرکز آن حدیث ان الحسین مصباح الهدی نوشته شده است. این فرش در موزه آستان امام حسین(ع) نگهداری می‌شود.|جایگزین=|250x250px]] | ||
<br /> | |||
==بنا== | ==بنا== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
کف و دیوارها و سقف آن، با سنگ مرمر روشن، پوشیده شده و روی محل شهادت حضرت سیدالشهداء(ع)، یک ضریح نقره‌ای نصب شده است. در راهروی شرقی قتلگاه، مقبره کوچکی متعلق به [[امیرکبیر]] بود که در توسعه حرم از میان رفت.<ref name=":0" /> | کف و دیوارها و سقف آن، با سنگ مرمر روشن، پوشیده شده و روی محل شهادت حضرت سیدالشهداء(ع)، یک ضریح نقره‌ای نصب شده است. در راهروی شرقی قتلگاه، مقبره کوچکی متعلق به [[امیرکبیر]] بود که در توسعه حرم از میان رفت.<ref name=":0" /> | ||
<br /> | |||
==بیرون آمدن قطرات خون از دیواره== | ==بیرون آمدن قطرات خون از دیواره== | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
*'''[http://hajj.ir/ پایگاه اطلاع رسانی حج، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.]''' | *'''[http://hajj.ir/ پایگاه اطلاع رسانی حج، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.]''' | ||
*'''تذكره الخواص'''، سبط بن جوزى، | *'''تذكره الخواص'''، سبط بن جوزى، | ||
*مجالي اللطف بأرض | *'''مدينة الحسين(ع)'''، سيدمحمدحسن كليدار، | ||
*'''مجالي اللطف بأرض الطف'''، سماوی، | |||
*'''مقتل جامع سیدالشهداء'''، پیشوایی و همکاران، | *'''مقتل جامع سیدالشهداء'''، پیشوایی و همکاران، | ||
*'''[http://www.non14.net/ وکالة نون الخبریة]'''. | *'''[http://www.non14.net/ وکالة نون الخبریة]'''. | ||