←انتفاضه رجب
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==روزشمار انتفاضه در نجف== | ==روزشمار انتفاضه در نجف== | ||
با این‌که آغاز انتفاضه شعبانیه از نجف نبود، ولی رهبری ادامه انتفاضه را در نجف دانسته‌اند.<ref>روزشمار انتفاضه شعبانیه در نجف اشرف و بررسی علل شکست قیام، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص۱۱۹.</ref> رویدادهای این انقلاب، در قالب گزارشی کوتاه به شرح زیر است: | با این‌که آغاز انتفاضه شعبانیه از [[نجف]] نبود، ولی رهبری ادامه انتفاضه را در نجف دانسته‌اند.<ref>روزشمار انتفاضه شعبانیه در نجف اشرف و بررسی علل شکست قیام، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص۱۱۹.</ref> رویدادهای این انقلاب، در قالب گزارشی کوتاه به شرح زیر است: | ||
'''جمعه، 14 شعبان''' | '''جمعه، 14 شعبان''' | ||
خیزش مردمی به ناصریه رسید. همزمان، سربازان جنگ با کویت به شهر بصره رسیدند؛ این، بر شور و هیجان مردم افزود. جوانان به خیابان‌ها آمده و در پی آن، فضای امنیتی نجف شکسته شد. در این میان، مراسم احیا و جشن شب نیمه شعبان در کنار مرقد امام علی(ع) تبدیل به همایش ضد دولتی شده، به تظاهرات انجامید. در این همایش از عموم مردم برای شرکت در تظاهرات اصلی، در فردای آن روز دعوت به عمل آمد.<ref>الواقع و آفاق المستقبل، ص 45.</ref> | خیزش مردمی به [[ناصریه]] رسید. همزمان، سربازان جنگ با کویت به شهر [[بصره]] رسیدند؛ این، بر شور و هیجان مردم افزود. جوانان به خیابان‌ها آمده و در پی آن، فضای امنیتی نجف شکسته شد. در این میان، مراسم احیا و جشن شب [[نیمه شعبان]] در کنار [[آستان مقدس امام علی(ع)|مرقد امام علی(ع)]] تبدیل به همایش ضد دولتی شده، به تظاهرات انجامید. در این همایش از عموم مردم برای شرکت در تظاهرات اصلی، در فردای آن روز دعوت به عمل آمد.<ref>الواقع و آفاق المستقبل، ص 45.</ref> | ||
'''شنبه، 15 شعبان''' | '''شنبه، 15 شعبان''' | ||
شمار زیادی از مردم، در صحن علوی گرد آمدند؛ ولی در محاصره دستگاه‌های امنیتی قرار گرفته و برخی از آن‌ها دستگیر شدند. برای پیش‌گیری از گسترش حرکت سازمان یافته مردم، از دیشب، تحرّکات اطلاعاتی شدیدی از سوی دولت بعثی در نجف آغاز شد. دولت | شمار زیادی از مردم، در صحن علوی گرد آمدند؛ ولی در محاصره دستگاه‌های امنیتی قرار گرفته و برخی از آن‌ها دستگیر شدند. برای پیش‌گیری از گسترش حرکت سازمان یافته مردم، از دیشب، تحرّکات اطلاعاتی شدیدی از سوی دولت بعثی در نجف آغاز شد. دولت [[عراق]]، که می‌دانست مرجعیت [[شیعه]] در نجف ممکن است مرکزیتی در این قیام پیدا کند، نیروی خود را در این شهر متمرکز کرد. | ||
جوانان، مردم را به مشارکت فعال تر در این تحوّل سیاسی تشویق نموده و آنان را برای تظاهرات در روزهای آینده بسیج می‌کردند. اخبار پیروزی‌ها و پیشروی مردم در ناصریه و بصره، به سرعت منتشر می‌شود. ستاد مرکزی مردمی بعدازظهر روز یکشنبه 16 شعبان را زمان گردهمایی در حرم امام علی(ع) اعلام می‌کند. | جوانان، مردم را به مشارکت فعال تر در این تحوّل سیاسی تشویق نموده و آنان را برای تظاهرات در روزهای آینده بسیج می‌کردند. اخبار پیروزی‌ها و پیشروی مردم در ناصریه و بصره، به سرعت منتشر می‌شود. ستاد مرکزی مردمی بعدازظهر روز یکشنبه 16 شعبان را زمان گردهمایی در حرم امام علی(ع) اعلام می‌کند. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
'''یکشنبه، 16 شعبان''' | '''یکشنبه، 16 شعبان''' | ||
ساعت 45: 13 بعدازظهر تظاهرات آغاز شد. شعارها به جز تکبیر، سمت و سوی ضد دولتی و ضد بعثی دارد. لحظه به لحظه بر جمعیت حاضر در خیابان افزوده می‌شود. نیروهای اطلاعاتی، مردمی را که قصد بیرون آمدن از حرم امام علی(ع) داشتند محاصره میکنند، ولی این بار مردم ساکت نمانده، با هر چه به دستشان می رسد، به مبارزه برمی خیزند. نتیجه این درگیری | ساعت 45: 13 بعدازظهر تظاهرات آغاز شد. شعارها به جز تکبیر، سمت و سوی ضد دولتی و ضد بعثی دارد. لحظه به لحظه بر جمعیت حاضر در خیابان افزوده می‌شود. نیروهای اطلاعاتی، مردمی را که قصد بیرون آمدن از حرم امام علی(ع) داشتند محاصره میکنند، ولی این بار مردم ساکت نمانده، با هر چه به دستشان می رسد، به مبارزه برمی خیزند. نتیجه این درگیری شماری کشته و زخمی از هر دو طرف بود؛ ولی نظامیان و مردم همچنان بر مواضع خود پافشاری می کنند. شعارهای مردم تند و تیزتر شده و خواهان سقوط نظام بعثی اند. | ||
جمعیت به طرف شارع صادق به حرکت خویش ادامه می دهد تا به میدان امام علی(ع) که از قبل نیروهای انتظامی در آن مستقر شده بودند می رسند؛ جمعیت مردم زیاد است. نیروهای مسلّح عقب‌نشینی کرده، همزمان به روی مردم آتش گشوده و تعداد دیگری را زخمی و مجروح کردند. با اصرار مردم به ادامه حرکت، درگیری شدیدی میان آن‌ها و نیروهای امنیتی به وجود آمد. بعثی‌ها مجبور به عقب‌نشینی شدند. | جمعیت به طرف شارع صادق به حرکت خویش ادامه می دهد تا به میدان امام علی(ع) که از قبل نیروهای انتظامی در آن مستقر شده بودند می رسند؛ جمعیت مردم زیاد است. نیروهای مسلّح عقب‌نشینی کرده، همزمان به روی مردم آتش گشوده و تعداد دیگری را زخمی و مجروح کردند. با اصرار مردم به ادامه حرکت، درگیری شدیدی میان آن‌ها و نیروهای امنیتی به وجود آمد. بعثی‌ها مجبور به عقب‌نشینی شدند. | ||
به این ترتیب، مردم به سوی پایگاه های نظامی از پیش تعیین شده به راه افتادند. یکی از مرکزهایی که به تصرّف مردم درآمد، اداره پلیس در غرب نجف بود که در آن سلاح های فراوانی به دست مردم افتاد. همچنین شماری دیگر، پس از پنج ساعت و بر جای گذاشتن تلفاتی چند، توانستند مرکز اصلی پلیس نجف را بگیرند. | به این ترتیب، مردم به سوی پایگاه های نظامی از پیش تعیین شده به راه افتادند. یکی از مرکزهایی که به تصرّف مردم درآمد، اداره پلیس در غرب نجف بود که در آن سلاح های فراوانی به دست مردم افتاد. همچنین شماری دیگر، پس از پنج ساعت و پس از بر جای گذاشتن تلفاتی چند، توانستند مرکز اصلی پلیس نجف را بگیرند. | ||
انقلابی‌ها چند مدرسه را به عنوان پایگاه و سنگر تصرّف کردند و به سربازانی که در جامع | انقلابی‌ها چند مدرسه را به عنوان پایگاه و سنگر تصرّف کردند و به سربازانی که در [[مسجد جامع طوسی|جامع طوسی]]، مستقر شده بودند، حمله ور شده و همه را بیرون راندند و سپس ساختمانی نزدیک دانشکده فقه را نیز از بعثی ها گرفتند. نیروهای ضدشورش، در محلّه ای نزدیک بیمارستان حی السّعد، در میدان [[ثورة العشرین]]، مستقر شدند. انتخاب این منطقه به دلیل نزدیک بودن به شهرک اسکان، جنبه تاکتیکی داشت و این طور وانمود می شد که شهرک‌نشینان به گروگان گرفته شده اند و مردم دور تا دور آن را به محاصره خویش درآوردند. | ||
'''دوشنبه، 17 شعبان''' | |||
صبح‌گاهان مردم به دولتی های تجمع کرده در ساختمان «غرفة التجارة والبنایة» هجوم برده و بعد از یک درگیری نابرابر، بر ساختمان مورد نظر و ساختمان های اطرافش سیطره پیدا کردند. | |||
در این روز ساختمان مرکزی [[حزب بعث]]، که متّصل به دادگاه اصلی نجف بود نیز به تصرف مردم درآمد. حاصل این درگیری کشته و زخمی شدن ده ها تن از مردم و به اسارت در آمدن چندین بعثی بود. مرکز اطّلاعات نجف نیز پس از دقایقی سقوط کرد و همه بازداشت شدگان آزاد شدند. آثار شکنجه و گرسنگی و تشنگی بر جسم آنان آشکار بود. اسناد و مدارک مهمّی نیز به دست آمد. ساختمان استانداری نجف نیز سقوط کرد و سرانجام در ساعت سه بعدازظهر، تمام نجف و حومه آن آزاد شد. | |||
پرچم سبز رنگی به نشانه آزادی، بر بالای بام خانه ها به اهتزاز درآمد و اعلامیه ها به طور مداوم برای هماهنگی در اداره شهر، از بلندگوهای حرم علوی و مسجدها پخش می شد. در پی آزادی نجف، [[کوفه]] و به دنبال آن کفل{{یادداشت|شهری در جنوب شرقی عراق.}}و [[خان حماد|خان النص]] آزاد شدند. | |||
'''سه شنبه، 18 شعبان''' | |||
مردم به دنبال زندان های مخفی و محبوس‌شدگان زیرزمینی می گردند. در نتیجه، زندانی مخفی در زیر [[مرقد کمیل بن زیاد نخعی|مرقد کمیل بن زیاد]] در منطقه حنّانه، پیدا شد؛ امّا نتوانستند درب ورودی اش را بیابند؛ به همین علّت دست به دامن مهندسی آشنا به نقشه ساختمان شدند. مهندس گفت: درب ورودی و اصلی چند صد متر با درب اول فاصله دارد. پس از یافتن درب ورودی و ورود به زندان، افرادی رنگ پریده با موهای پریشان و ریش بلند را یافتند که شب را از روز نمی شناختند و از وقایع عراق و جهان بی خبر بودند. یکی از آنان درباره [[احمد حسن البکر]] پرسید! به او گفته شد که صدام ده سال پیش او را مسموم کرد و کشت. زندان های مخفی دیگری نیز در بیشتر از ده نقطه نجف کشف شد. | |||
'''جمعه، 21 شعبان''' | |||
آیت الله خوئی به درخواست انقلابیون کمیته ای متشکل از ده نفر را برای سامان دادن به امور انقلاب تأسیس کرد. این هیئت فعالیت خود را با برقراری ارتباط اطّلاعاتی با رهبران قیام در کربلا و حلّه و دیوانیه و تقویت هر چه بیشتر مواضع خویش آغاز کرد. | |||
دومین اقدام مهّم کمیته، طرح نقشه برای تصرف پایگاه نظامی شهر «محاویل» در جنوب بغداد بود. در این پایگاه سلاح های پیشرفته ای مانند موشک زمین به زمین وجود داشت. | |||
برنامه سوم، حرکت به سوی بغداد بود که منوط به موفقیت در تصرف پایگاه محاویل شد. برنامه چهارم پخش غذای گرم میان مردم و رساندن برنج و روغن و گندم به افراد محتاج و تقسیم مقادیری پول بود. مغازه داران نیز قیمت اجناس را پایین آوردند و بدین ترتیب همکاری و اتحادی چشم گیر میان مردم برای کمک به یکدیگر صورت گرفت. | |||
به دستور صدام، «حسین کامل» (داماد صدام) برای مهار انقلاب مردم، با تمام امکانات دست به حمله زد؛ از جمله حمله بالگردها به شهرها، پرتاب موشک و توپخانه سنگین و ایجاد وحشت و ترس در مردم با پخش اعلامیه. ارتش با همه قدرت به جنگ با مردم آمد. نجف اشرف و حرم مطهر امیر مؤمنان (علیه السلام) مورد اصابت گلوله و موشک قرار گرفت؛ به مساجد و مدارس و حتی قبور مؤمنین خسارت و جسارت فراوان روا داشته شد و برخی از مردم که توان مقابله نداشتند، مثل کودکان و زنان و پیران در خانه ها پناه گرفتند. | |||
محلّ اصابت موشک ها نشان می داد که بعثی ها هدف از پیش تعیین شده ای نداشتند و تمایزی میان نظامی و غیرنظامی نمی نهادند. ارتش تا دندان مسلح، با حمایت و پشتیبانی بالگردها به جان مردم افتادند. بعثی ها بر روی دیوار نوشته بودند: «پس از امروز، شیعه ای نخواهد بود». | |||
نجف اشرف آماج حملات سنگینی قرار گرفت، اما مردم توانستند چهار بالگرد را ساقط کنند. نیروهای تحت فرمان حسین کامل برای ورود به نجف از مسیرهای حلّه و کوفه تلاش فراوان کردند، امّا این تلاش ها سودی نبخشید. نجف شاهد مقاومتی بی باکانه از سوی مردم بود تا جایی که توانستند چهار روز بعثی ها را بیرون شهر معطّل کنند؛ امّا سرانجام نیروهای مسلّح توانستند از برخی نقاط بی محافظ وارد نجف شوند. آنان برای ورود به نجف، در برخی مسیرها زنان و کودکان را سپر قرار دادند. در اولین اقدام، به خانه آیت الله خوئی رفته و ایشان و تمام افراد حاضر در بیت را دستگیر کرده و نزد صدّام بردند. این ملاقات در روز سوم رمضان از تلویزیون عراق پخش شد تا انقلابیون دلسرد شوند. | |||
پس از دستگیری ایشان، عملیات پاکسازی شهر از انقلابیون و حامیان انتفاضه آغاز شد و در مدت اندکی، هزاران نفر از مردم و تعدادی نزدیک به صد و پنجاه تن از علما و طلّاب عراقی بازداشت شدند. | |||
=== یکشنبه، 9 رمضان === | |||
نیروهای بعثی با توسّل به زور و کشتار و تعقیب در سطحی وسیع، بر تمام نجف مسلط شدند. حسین کامل برنامه پنج حمله به نجف را در دستور کار خویش قرار داد. اولین اقدام او تفتیش خانه به خانه مجاهدین بود. با کوچک ترین شک، افراد را بازداشت و خانه های شان را با بمب منفجر می کردند. پیکرهای شهدا در سطح شهر و در کوچه و خیابان پراکنده بود؛ مخصوصا در میدان ثورة العشرین وضع بسیار اسفناک بود؛ چون بعثی ها اجازه دفن پیکرها را نمی دادند و کسی جرأت نزدیک شدن به پیکرها را نداشت. این وضعیت تا پایان ماه رمضان 1411 ادامه داشت. | |||
بعثی ها به درمانگاه ها و بیمارستان های نجف نیز حمله کرده و پزشکان و پرستاران را که به مداوای مجروحین پرداخته بودند را همان جا اعدام کردند. نیروهای بعثی بیماران و پزشکان را با سلاح سرد و گرم به قتل رسانده و سپس لباس پزشکان مخصوصاً بانوان را از تن درآورده و پیکرهای شان را تکه تکه کردند. | |||
<ref>نقش نجف اشرف در تمدّن بشرى، ج۲، ص۳۶۹.</ref><br /> | <ref>نقش نجف اشرف در تمدّن بشرى، ج۲، ص۳۶۹.</ref><br /> | ||