ابن تیمیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
===اساتید=== | ===اساتید=== | ||
وی در دمشق از محضر اساتیدی چون [[ابن ابی‌الیسر]] (م.۶۷۲ق.)، [[کمال بن عبدزاده]] (م.۵۸۹ق.)، [[مجد بن عساکر]] (م.۶۹۹ق.)، [[یحیی بن صیرفی]] (۶۷۸م.ق.)، [[احمد بن ابوالخیرزاده]] (م.۵۸۹ق.) و [[قاسم بن ابی‌بکر اربلی]] (م.۶۸۰ق.) بهره برد. برخی مشایخ وی را بیش از ۲۰۰ نفر دانسته‌اند<ref>ابن تیمیة حیاته عقائده، ص۵۸-۵۹. </ref> که در میان ایشان زنان [[محدث|محدّث]] نیز به چشم می‌خورند.<ref>ابن تیمیة حیاته عقائده، ص۵۶. </ref> در ۱۷ سالگی صاحب کرسی تدریس و [[فتوا]] گردید<ref>العقود الدریه، ص۷۱.</ref> و با مرگ پدرش (م.۶۸۲ق.) در [[دار الحدیث سکریه]] در محله [[قصاعین]] دمشق به تدریس پرداخت و با اقبال دانشمندان زمان روبه‌رو شد.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۳۰۳. </ref> احمد بن نعمه (م.۶۹۴ق.) آخرین استاد وی، اجازه فتوای او را صادر کرد.<ref>عقد الجمان، ج۳، ص۲۸۵. </ref> یک سال بعد در روزهای [[جمعه]]، به مدت دو سال، در [[مسجد جامع اموی]] به تدریس تفسیر [[قرآن]] پرداخت.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۳۰۳. </ref> با وفات [[زین الدین بن منجا]] (م.۶۹۵ق.)، ابن تیمیه به جای وی به تدریس مذهب حنبلی در [[مدرسه حنبلیه]] مشغول شد.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۳۴۴. </ref> | وی در دمشق از محضر اساتیدی چون [[ابن ابی‌الیسر]] (م.۶۷۲ق.)، [[کمال بن عبدزاده]] (م.۵۸۹ق.)، [[مجد بن عساکر]] (م.۶۹۹ق.)، [[یحیی بن صیرفی]] (۶۷۸م.ق.)، [[احمد بن ابوالخیرزاده]] (م.۵۸۹ق.) و [[قاسم بن ابی‌بکر اربلی]] (م.۶۸۰ق.) بهره برد. برخی مشایخ وی را بیش از ۲۰۰ نفر دانسته‌اند<ref>ابن تیمیة حیاته عقائده، ص۵۸-۵۹. </ref> که در میان ایشان زنان [[محدث|محدّث]] نیز به چشم می‌خورند.<ref>ابن تیمیة حیاته عقائده، ص۵۶. </ref> در ۱۷ سالگی صاحب کرسی تدریس و [[فتوا]] گردید<ref>العقود الدریه، ص۷۱.</ref> و با مرگ پدرش (م.۶۸۲ق.) در [[دار الحدیث سکریه]] در محله [[قصاعین]] دمشق به تدریس پرداخت و با اقبال دانشمندان زمان روبه‌رو شد.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۳۰۳. </ref> احمد بن نعمه (م.۶۹۴ق.) آخرین استاد وی، اجازه فتوای او را صادر کرد.<ref>عقد الجمان، ج۳، ص۲۸۵. </ref> یک سال بعد در روزهای [[جمعه]]، به مدت دو سال، در [[مسجد جامع اموی]] به تدریس تفسیر [[قرآن]] پرداخت.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۳۰۳. </ref> با وفات [[زین الدین بن منجا]] (م.۶۹۵ق.)، ابن تیمیه به جای وی به تدریس مذهب حنبلی در [[مدرسه حنبلیه]] مشغول شد.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۳۴۴. </ref> | ||
==نگاشته‌ها== | |||
تألیفات ابن تیمیه را بیش از ۴۰۰۰ رساله (بین چهار تا هشت برگ) دانسته‌اند.<ref>الاعلام، ج۱، ص۱۴۴.</ref> بسیاری از این آثار بدون مراجعه به منابع و با تکیه بر حافظه یا در مدت حبس نگاشته شده و نزد حاکمان و گاه شاگردان باقی مانده است. برخی تصنیفات ابن تیمیه را به سه دستة تقریر عقاید سلف مانند العقیدة الواسطیه، پاسخگو به شبهات مانند الجواب الصحیح لمن بدّل دین المسیح و ترکیبی از این دو دسته مانند کتاب الحمویه تقسیم کرده‌اند.<ref>دعاوی المناوئین، ص۴۵. </ref> این آثار در چند بخش عمده کتاب‌ها، اَمالی، رسائل و اجازه نامه‌ها گاه برای نقد و رد دانش‌ها و فرقه‌های مذهبی و کلامی همچون فلسفه، مسیحیت، جهمیه، تشیع، صوفیه و برخی فتاوای فقهی و گاه نیز در قالب پاسخ به افراد یا گروه‌ها مرقوم می‌گشت؛ چنان‌که الصارم المسلول در پاسخ به جسارت عساف نصرانی به پیامبر گرامی۹<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۳۳۵-۳۳۶. </ref> و منهاج السنه در نقض منهاج الکرامه علامه حلّی (م.۷۲۴ق.) و تلبیس الجهمیه در شش مجلد در مصر نگاشته شده‌اند. از نگاه دیگر می‌توان بیشتر مصنفات ابن تیمیه را در دایره ردود یا پاسخ‌های عقیدتی و توحیدی به شمار آورد.<ref>المداخل الی آثار ابن تیمیه، ص۴۶.</ref> | |||
از این رو، کتاب‌های فراوان در زمینه مباحث عقیدتی و توحید عبادی از وی بر جای مانده است. در زمینه تألیفات قرآنی نیز فضائل القرآن، اقسام القرآن، امثال القرآن، الفرقان بین اولیاء الرحمان و اولیاء الشیطان، الکیلانیه، البغدادیه، القادریه، الازهریه، البعلبکیه و المصریه در آثار وی به چشم می‌خورد. تعلیقه بر المحرر فی الفقه، شرح العمدة فی الفقه، مجموعه‌ای از فتاوای فقهی که پس از گرد‌آوری به دست شاگردانش به الفتاوی المصریه مشهور شده و نیز تألیفاتی در زمینه حج پیامبر گرامی۹، متعة الحج و طواف حائض از مکتوبات فقهی اوست. این همه فارغ از قواعد فراوان عقیدتی، فقهی و اصولی، اخلاقی، تاریخی و حدیثی است که از وی بر جای مانده‌اند. در این شمار است رسائل بسیار همچون رساله‌ای به اهل عراق یا بصره یا بحرین و نیز رساله‌ای در پاسخ به قاضی حنفیه در مصر، شمس الدین سروجی یا به پادشاه قبرس، پادشاه مصر و نیز پاسخ‌هایی که به پرسش‌ها و برخی شبهات اعتقادی نگاشته است. | |||
ابن تیمیه در اوایل عمر در زمینه مناسک حج کتابی نگاشت که جنبه تقلیدی دارد و بر احادیث غیر صحیح مشتمل است. از همین رو، به درخواست برخی دوستانش کتابی دیگر نوشت که به سان دیگر کتاب‌های فقهی و عقیدتی او استدلالی و اجتهادی بود و الهام‌بخش شنقیطی (م.۱۳۹۲ق.) در تفسیر سوره حجّ شد.<ref>منسک شیخ الاسلام ابن تیمیه، ص۶-۷.</ref> مهم‌ترین ویژگی‌های آثار ابن تیمیه از این قرارند: پراکندگی مباحث و نداشتن تبویب و انسجام<ref>المداخل الی آثار ابن تیمیه، ص۴۵.</ref> در عین بهره‌مندی از خطابه‌های جذاب و قلمی روان و خواندنی، تکرار مباحث، استطراد، و به روز نگاری.<ref>المداخل الی آثار ابن تیمیه، ص۵۰-۵۱. </ref> | |||
==فعالیتهای سیاسی و نظامی== | ==فعالیتهای سیاسی و نظامی== | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۷: | ||
ابن تیمیه در عرصه نظریه‌پردازی سیاسی، دیدگاهی دوسویه درباره ارتباط دیانت و سیاست برگزیده است. از یک سو، در تحلیلی جامعه‌شناختی، نگاه بدبینانه به سیاست را مولود روش بد حاکمان خوانده و با تخطئه جدا انگاری دیانت و سیاست و مغضوب خواندن دنیاگرایان دین ستیز و گمراه دانستن دین‌مداران دنیاگریز، راه میانه را در برگزیدن کتاب و شمشیر دانسته<ref>السیاسة الشرعیه، ص۱۴۱. </ref> و از سوی دیگر، به حرمت خروج بر حاکم فاسد فتوا داده<ref>منهاج السنه، ج۲، ص۲۴۱. </ref> و خود را مرد دین و نه دولت خوانده است.<ref>الحسنة و السیئه، ص۳. </ref> | ابن تیمیه در عرصه نظریه‌پردازی سیاسی، دیدگاهی دوسویه درباره ارتباط دیانت و سیاست برگزیده است. از یک سو، در تحلیلی جامعه‌شناختی، نگاه بدبینانه به سیاست را مولود روش بد حاکمان خوانده و با تخطئه جدا انگاری دیانت و سیاست و مغضوب خواندن دنیاگرایان دین ستیز و گمراه دانستن دین‌مداران دنیاگریز، راه میانه را در برگزیدن کتاب و شمشیر دانسته<ref>السیاسة الشرعیه، ص۱۴۱. </ref> و از سوی دیگر، به حرمت خروج بر حاکم فاسد فتوا داده<ref>منهاج السنه، ج۲، ص۲۴۱. </ref> و خود را مرد دین و نه دولت خوانده است.<ref>الحسنة و السیئه، ص۳. </ref> | ||
==جایگاه و تأثیرات اجتماعی== | ==جایگاه و تأثیرات اجتماعی== | ||