مسجد عمران بن شاهین: تفاوت میان نسخه‌ها
←بررسی گزارش «فرحة الغری»
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
به باور مؤلف فرحة الغری، عمران به شاهین، رواق معروف به رواق عمران را در دو حرم امام علی(ع) و امام حسین(ع) ساخت.<ref>فرحة الغری، ص۱۴۷.</ref> | به باور مؤلف فرحة الغری، عمران به شاهین، رواق معروف به رواق عمران را در دو حرم امام علی(ع) و امام حسین(ع) ساخت.<ref>فرحة الغری، ص۱۴۷.</ref> | ||
=== بررسی گزارش «فرحة الغری» === | ===بررسی گزارش «فرحة الغری»=== | ||
به باور برخی، ابن طحال، بسيارى از پژوهشگران را به سبب رواياتش كه به سختى مى‌توان به آنان اعتماد كرد، دچار اشتباه كرده است؛ زيرا مبالغه‌هاى فراوانى از او در اين روايات وجود دارد كه مشمول امور نامحسوس و غيبى هستند، يا در دايره ادبيات دينى مردم يا ادبيات سنتى مردم قرار مى‌گيرند كه در بيشتر موارد، چنين رواياتى بر سندى مبتنى نيستند كه به اعتبار آنها كمك بكند يا اينكه چون از حقايق مربوط به حوادث تاريخى دور هستند، قابل استناد نمى‌باشند.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۵.</ref> | |||
سید محسن امین نیز، این مسجد را ساخته عمران بن شاهین دانسته و تاریخ ساخت آن را پس از بنای عضدالدوله معرفی کرده است.<ref>اعيان الشيعة، ج۵، ص۵٣٨.</ref> برخی، این تاریخ ساخت را رد کرده‌اند؛ زیرا عمران بن شاهین، سال ۳۶۹ق. درگذشته و بنای عضدالدوله در سال ۳۷۱ق. بوده است.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۶.</ref> | |||
اما درباره محمد الكوفى الغروى، بايد گفت: او در كتاب، «نزهة الغري»، <sup>٣</sup> درباره ايوان عمران بن شاهين، روايت «فرحة الغري» را اين‌گونه تفسير مى‌كند: | |||
در نزد مردم نجف، اين‌گونه مشهور است كه اين مسجدى كه نزديك درِ طوسى است، مسجد عمران بن شاهين مى‌باشد. همچنين گمان مى‌كنند همان ايوانى است كه عمران بن شاهين آن را بنا نموده است. اين مسئله، بعيد به نظر مى‌رسد و غيرممكن است؛ چراكه رواق از لحاظ لغت و عرف، به‌معناى احاطه داشتن بر خانه است. برخى از آنها گمان كرده‌اند كه قسمت‌هايى از اين مسجد، وارد صحن ضريح مطهر امام على(ع) شده است. پس اين مطلب كه آن بنا، رواق (ايوان) باشد، بر او صدق نمى‌كند. بلكه مسجد است به سبب شرايطى كه دارد و رواق (ايوان) با آن فرق مى‌كند. شايد اين مسجد را عده‌اى از خاندان عمران ابن شاهين، بنا كرده باشند و در نتيجه گذشت ساليان طولانى، به مسجد عمران شهرت پيدا كرده باشد و البته خدا به اين مسئله آگاه‌تر است.<ref>نزهة الغري، ج ٢، صص ١٨٠ و ١٨١.</ref> | |||
سپس محمد جواد فخرالدين به‌صورت مفصل به بررسى جزئيات مربوط به مسجد عمران بن شاهين يا ايوان آن مى‌پردازد. او بناى اين مسجد و ايوان را به روايت «الفرحة» ارتباط مى‌دهد. سپس آن را تأييد مى‌كند؛ همچنان‌كه ديدار عمران با عضدالدوله را تأييد كرده است. | |||
محمدرضا الشبيبى، ارتباط داشتن اين بنا را به عفو عضدالدوله رد مى‌كند؛ چراكه عضدالدوله يك بار، نجف را در سال ٣٧١ ه .ق/ ٩٨١ م ديده است و وفات عمران بن شاهين در سال ٣۶٩ ه .ق/ ٩٨٠ م بوده است؛ يعنى قبل از بازديد عضد الدوله. با وجود اين، فخرالدين آنچه را «الشبيبى» مطرح مى‌كند، قابل اطمينان نمى‌داند؛ همان‌گونه كه خود او مى‌گويد؛ چراكه درگيرى‌هاى نظامى عمران با معزالدوله و فرزندش عزالدوله بوده است؛ نه با عضدالدوله. او برقرارى آتش‌بسى را كه در زمان عضدالدوله تا زمان وفات عمران ابن شاهين ادامه داشت، محتمل مى‌داند. | |||
ازاين‌رو مى‌توان آنچه را ابن‌طاووس ذكر كرده است، ممكن دانست. وى مى‌گويد كه صلح بين دو طرف در جريان يكى از بازديدهاى عضدالدوله از شهر نجف، اتفاق افتاده است. او بازديد بيشتر از يك‌بار عضدالدوله از شهر نجف را ممكن مى‌داند.<ref>تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ص۳۰۷.</ref> | |||
شيخ محمدرضا الشبيبى در كتاب «كتاب النجف» به نقل از شماره اول مجله آفاق النجفية مى‌نويسد: | |||
از جمله كسانى كه در عصر آل بويه (ديلميان) آرامگاه امام على(ع) را بازسازى كرده است، عمران ابن شاهين، امير بطيحه (كوفه - نجف) است. وى، رواق و مسجدى را در آرامگاه امام على(ع) ساخت كه تا به امروز به نام خودش معروف است. مسجد عمران در شمال شرقى آرامگاه امام على(ع) قرار گرفته است كه باشكوه و معروف است.<ref>ر.ک:كتاب النجف؛ صص ٢٨٩ - ٢٩٧.</ref> | |||
متن سابق هيچ اشاره‌اى به مطلبى ندارد كه فخرالدين آن را به شيخ شبيبى نسبت داده است. سپس فخرالدين، نظر مولف «نزهة الغري» را كه روايت | |||
| خط ۳۸: | خط ۵۶: | ||
}} | }} | ||
*'''اعيان الشيعة'''، سيد محسن امين، دار المعارف للمطبوعات، بيروت، ١٩٨٣م. | |||
*'''سیمای نجف اشرف'''، سعید بابایی، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، ۱۳۷۶ش. | *'''سیمای نجف اشرف'''، سعید بابایی، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، ۱۳۷۶ش. | ||
*'''فرحة الغري'''، عبدالکریم بن احمد حلی، تحقيق السيد تحسين آل شبيب الموسوي، مركز الغدير للدراسات الإسلامية، بی‌جا، ١٩٩٨م. | *'''فرحة الغري'''، عبدالکریم بن احمد حلی، تحقيق السيد تحسين آل شبيب الموسوي، مركز الغدير للدراسات الإسلامية، بی‌جا، ١٩٩٨م. | ||
| خط ۴۳: | خط ۶۲: | ||
*'''موسوعة العتبات المقدسه'''، جعفر خليلى، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، ج۲، ١۴٠٧ق. | *'''موسوعة العتبات المقدسه'''، جعفر خليلى، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، ج۲، ١۴٠٧ق. | ||
*'''نزهة الغري في تاريخ النجف'''، محمد عبود الكوفي، منشور في القرص الخاص بمكتبة اهل البيت، ٢٠٠۵م. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||