مدرسه حسن‌خان (کربلا): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳: خط ۳:


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| تصویر = مدرسه حسن خان (کربلا).jpg
| بنيانگذار = سردار حسن خان قزوینی
| تأسیس = ۱۱۸۰ق.
| کاربری = آموزش دروس دینی
| مکان = در گوشه شمال شرقى صحن [[حرم امام حسین(ع)]]
| ظرفیت = ۷۰ اتاق و چندین سالن
| وضعیت = از میان رفته
}}
==موقعیت==
==موقعیت==
مدرسه حسن‌خان یا مدرسة السردار حسن‌خان، در گوشه شمال شرقى صحن<ref name=":0">تراث کربلاء، ص۳۶۸.</ref> و بين باب الشهدا و باب الكرامه قرار داشت. ورودى آن در مسجد و در راهرو باب‌الكرامه قرار گرفته بود. بخشى از مدرسه در صحن و بخشى نيز در بيرون صحن قرار داشت.
مدرسه حسن‌خان یا مدرسة السردار حسن‌خان، در گوشه شمال شرقى صحن<ref name=":0">تراث کربلاء، ص۳۶۸.</ref> و بين باب الشهدا و باب الكرامه قرار داشت. ورودى آن در مسجد و در راهرو باب‌الكرامه قرار گرفته بود. بخشى از مدرسه در صحن و بخشى نيز در بيرون صحن قرار داشت.
خط ۹: خط ۱۹:
باب الكرامه را «باب مدرسه حسن‌خان» نيز مى‌گويند كه در زاويه شمال شرقى صحن قرار دارد و كه همراه با مجموعه پيرامون آن، جزئى از مسجد مدرسه حسن‌خان بوده است. اين مكان در سال ١٣۶۵ تخريب شد؛ از اين رو بخش بزرگى از مدرسه در خيابان اطراف صحن واقع است و بخش كوچكى از آن نيز در ضلع شمال شرق صحن قرار دارد.<ref name=":1" />
باب الكرامه را «باب مدرسه حسن‌خان» نيز مى‌گويند كه در زاويه شمال شرقى صحن قرار دارد و كه همراه با مجموعه پيرامون آن، جزئى از مسجد مدرسه حسن‌خان بوده است. اين مكان در سال ١٣۶۵ تخريب شد؛ از اين رو بخش بزرگى از مدرسه در خيابان اطراف صحن واقع است و بخش كوچكى از آن نيز در ضلع شمال شرق صحن قرار دارد.<ref name=":1" />


== سازنده ==
==سازنده==
حسن خان قزوینی، فرزند محمدخان قاجار ایروانی، فرمانده لشکر [[قاجار]] بود؛ از این روی به سردار شهرت داشت. وی در جنگ بین [[ايران|ایران]] و [[شوروی|روس]]، شجاعتش را اثبات کرد. او و برادرش حسین، از خیرین بوده و چندین مؤسسه علمی‌-فرهنگی ساخته بودند. وی در سال ۱۲۷۱ق. در [[کرمان]] درگذشت. بدن وی به نجف حمل شده و در جوار [[امام علی(ع)]] دفن شد.<ref>دائرة المعارف الحسینیه، ج۸، ص۱۵۲.</ref>
حسن خان قزوینی، فرزند محمدخان قاجار ایروانی، فرمانده لشکر [[قاجار]] بود؛ از این روی به سردار شهرت داشت. وی در جنگ بین [[ايران|ایران]] و [[شوروی|روس]]، شجاعتش را اثبات کرد. او و برادرش حسین، از خیرین بوده و چندین مؤسسه علمی‌-فرهنگی ساخته بودند. وی در سال ۱۲۷۱ق. در [[کرمان]] درگذشت. بدن وی به نجف حمل شده و در جوار [[امام علی(ع)]] دفن شد.<ref>دائرة المعارف الحسینیه، ج۸، ص۱۵۲.</ref>


خط ۲۷: خط ۳۷:


==اهمیت==
==اهمیت==
این مدرسه، بزرگترین مؤسسه دینی در کربلا بوده، کمتر مدرسه‌ای در عتبات عالیات مانند آن یافت می‌شد. در این مدرسه، عالمان سرشناسی مانند سید جمال‌الدین اسدآبادی معروف به افغانی و شیخ شریف العلما درس خوانده‌اند.<ref name=":0" /> و عالمانی مانند آغابزرگ شهرستانی، فاضل دربندی، علامه اردکانی و شیخ اسماعیل یزدی حائری در آن تدریس کرده‌اند.<ref name=":4">مدینة الحسین(ع)، ج۴، ص۱۳.</ref>
این مدرسه، بزرگترین مؤسسه دینی در کربلا بوده، کمتر مدرسه‌ای در عتبات عالیات مانند آن یافت می‌شد. در این مدرسه، عالمان سرشناسی مانند سید جمال‌الدین اسدآبادی معروف به افغانی و شیخ شریف العلماء مازندرانی درس خوانده‌اند.<ref name=":0" /> و عالمانی مانند آغابزرگ شهرستانی، فاضل دربندی، علامه اردکانی و شیخ اسماعیل یزدی حائری در آن تدریس کرده‌اند.<ref name=":4">مدینة الحسین(ع)، ج۴، ص۱۳.</ref>


==تخریب==
==تخریب==
خط ۳۶: خط ۴۶:
در بازسازی‌ها بخش وسيعى از مدرسه ويران شد.<ref>راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۲۰۳.</ref>
در بازسازی‌ها بخش وسيعى از مدرسه ويران شد.<ref>راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۲۰۳.</ref>


این مدرسه و موقوفات آن،<ref name=":0" /> برای توسعه و بازسازی حرم،<ref name=":3" /> در ۱۶ محرم سال ۱۳۶۸ق. (۱۸ نوامبر ۱۹۴۸م)<ref name=":0" /> به دستور عبدالرسول خالصی، استاندار وقت کربلا تخریب شد.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.</ref> برخی، این تخریب را ضرر و زیان بزرگ فرهنگی و معنوی دانسته و جز یک خیابان کمربندی که فرنگی‌ها و غیر آنها، بدون گام زدن، پیرامون آن جولان دهند، ندانسته‌اند.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص۳۷۱.</ref> عباس طباطبایی متولی مدرسه حسن خان طی نامه‌ای اعتراض خود را به تخریب مدرسه اعلام کرده و در آن به تأییدیه آیت‌الله قمی و بیانات سید عبدالمهدی اشاره کرده است.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۳.</ref>
این مدرسه و موقوفات آن،<ref name=":0" /> برای توسعه و بازسازی حرم<ref name=":3" /> و ساخت خیابان دایره‌ای دور حرم،<ref name=":5">[http://mk.iq/view.php?id=605&ids=1 مدرسة (السردار) حسن خان]، تراث کربلاء، العتبةالعباسیة المقدسة.</ref> در ۱۶ محرم سال ۱۳۶۸ق. (۱۸ نوامبر ۱۹۴۸م)<ref name=":0" /> به دستور عبدالرسول خالصی، استاندار وقت کربلا تخریب شد.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.</ref> برخی، این تخریب را ضرر و زیان بزرگ فرهنگی و معنوی دانسته و جز یک خیابان کمربندی که فرنگی‌ها و غیر آنها، بدون گام زدن، پیرامون آن جولان دهند، ندانسته‌اند.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص۳۷۱.</ref> سید عباس طباطبایی متولی مدرسه حسن خان طی نامه‌ای اعتراض خود را به تخریب مدرسه اعلام کرده و در آن به تأییدیه آیت‌الله قمی و بیانات سید عبدالمهدی اشاره کرده است.<ref>ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۳.</ref>


آثاری از آن تا زمستان سال ۱۹۹۱م. باقی بود؛ ولی پس از آن تاریخ، پس از [[انتفاضه شعبانیه]]، نظام بعث به طور کلی تخریب کرد.<ref name=":4" />
آثاری از آن تا زمستان سال ۱۹۹۱م. باقی بود؛<ref name=":5" /> ولی پس از آن تاریخ، پس از [[انتفاضه شعبانیه]]، نظام بعث به طور کلی تخریب کرد.<ref name=":4" />


موقوفات آن در ضمن شارع الحائر الحسینی<ref name=":0" /><br />
موقوفات آن در ضمن شارع الحائر الحسینی<ref name=":0" /><br />
خط ۵۸: خط ۶۸:
*'''دائرة المعارف الحسینیة'''، محمدصادق محمد کرباسی، المرکز الحسینی للدراسات، لندن، ۱۴۳۳ق.
*'''دائرة المعارف الحسینیة'''، محمدصادق محمد کرباسی، المرکز الحسینی للدراسات، لندن، ۱۴۳۳ق.
*'''گفت و گو با نويسنده سخت كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه'''، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سوم و چهارم، تابستان و پاییز ۱۳۸۹ش. ص۵۰.
*'''گفت و گو با نويسنده سخت كوش استاد سيد سلمان هادى آل طعمه'''، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سوم و چهارم، تابستان و پاییز ۱۳۸۹ش. ص۵۰.
*'''[http://mk.iq/view.php?id=605&ids=1 مدرسة (السردار) حسن خان]'''، حسن محسن ثجیل، تراث کربلاء، العتبةالعباسیة المقدسة.
*'''مدینة الحسین(ع)'''، محمدحسن مصطفی الکلیدار آل طعمة، مرکز کربلاء للدراسات و البحوث، کربلا، ۱۴۳۷ق.
*'''مدینة الحسین(ع)'''، محمدحسن مصطفی الکلیدار آل طعمة، مرکز کربلاء للدراسات و البحوث، کربلا، ۱۴۳۷ق.


{{پایان}}
{{پایان}}
۱۵٬۶۱۴

ویرایش