شبستان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۶]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | {{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۶]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }}[[پرونده:شبستان مجاور گنبدخانه مسجد امام اصفهان.jpg|بندانگشتی|شبستانِ کنار گنبدخانه مسجد امام، در اصفهان.|جایگزین=]]'''شبستان'''، بخشی از مسجدها را میگفتند که سقفدار و از هر چهار سو بسته بود و در آن نماز خوانده و دسترسی به آن، با چند در صورت میگرفت. امروزه معنای آن گستردهتر شده، به بخش سقفدار مسجد و به بخشهای وسیع در زیارتگاهها، که برای برگزاری مراسمهای بزرگ و پرجمعیت ساخته میشود، شبستان میگویند. واژه شبستان در طول زمان، دارای معناهای گوناگون از سرای زنان و حرمسرا گرفته تا بخش نمازخانهای مسجد بوده است. شبستانها از نظر معماری چند گونهاند؛ مانند شبستان ستوندار و شبستان ایواندار. در حرمهای [[امامان(ع)]] و برخی امامزادگان، شبستانهای متعددی وجود دارد. | ||
[[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | ||
==واژهشناسی و چیستی== | ==واژهشناسی و چیستی== | ||
[[پرونده:شبستان امام خمینی.jpg|بندانگشتی|شبستان امام خمینی، در [[آستان حضرت معصومه(س)|حرم حضرت معصومه(س)]].]] | |||
برای واژه شبستان، در واژهنامههای قدیمی، معناهای گوناگون و گاه بدون شباهت اشاره شده که البته در همه آنها، ارتباطی با شب وجود دارد؛ این معانی عبارت است از: خوابگاه؛ شبخانه؛{{یادداشت|که حرمسرا، خلوتخانه و خوابگاه پادشاهان است.}} بخشی از خانه که جای توقف در شب است و به آن اندرونی و زنانه گویند؛ حرمسرا. برای شبستان در مسجد، دو معنا نقل شده است؛ معنای نخست عبارت است از جایی در مساجد که درویشان و غیر آنها در آن قسمت عبادت کنند و شبها نیز در آن بخوابند. معنای دوم عبارت است از آن بخش از ساختمان مسجد که از هیچ طرف باز نیست و ورود و خروج به آن از درها است، چون در شبهای سرد، [[نماز]] جماعت در آنجا خوانده میشود.<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژه شبستان، به نقل از ناظم الاطباء، برهان قاطع، فرهنگ نظام؛ فرهنگ فارسی عمید؛ فرهنگ فارسی معین.</ref> عمید، معنای شبستان را گستردهتر دانسته و بخش سقفدار مسجدهای بزرگ را شبستان دانسته است.<ref name=":1">فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه شبستان.</ref> | برای واژه شبستان، در واژهنامههای قدیمی، معناهای گوناگون و گاه بدون شباهت اشاره شده که البته در همه آنها، ارتباطی با شب وجود دارد؛ این معانی عبارت است از: خوابگاه؛ شبخانه؛{{یادداشت|که حرمسرا، خلوتخانه و خوابگاه پادشاهان است.}} بخشی از خانه که جای توقف در شب است و به آن اندرونی و زنانه گویند؛ حرمسرا. برای شبستان در مسجد، دو معنا نقل شده است؛ معنای نخست عبارت است از جایی در مساجد که درویشان و غیر آنها در آن قسمت عبادت کنند و شبها نیز در آن بخوابند. معنای دوم عبارت است از آن بخش از ساختمان مسجد که از هیچ طرف باز نیست و ورود و خروج به آن از درها است، چون در شبهای سرد، [[نماز]] جماعت در آنجا خوانده میشود.<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژه شبستان، به نقل از ناظم الاطباء، برهان قاطع، فرهنگ نظام؛ فرهنگ فارسی عمید؛ فرهنگ فارسی معین.</ref> عمید، معنای شبستان را گستردهتر دانسته و بخش سقفدار مسجدهای بزرگ را شبستان دانسته است.<ref name=":1">فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه شبستان.</ref> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۳: | ||
==در زیارتگاهها== | ==در زیارتگاهها== | ||
[[پرونده:شبستان حضرت زهرا(س).jpg|بندانگشتی|شبستان حضرت زهرا(س)، در [[آستان حضرت معصومه(س)|حرم حضرت معصومه(س)]].]] | |||
در زیارتگاهها، برای گردآمدن هرچه بیشتر [[زائر|زائران]] یا نمازگزاران و برای برگزاری مراسمهای بزرگ، شبستان ساخته میشود. در حرمهای [[امامان(ع)]] و برخی امامزادگان، شبستانهایی وجود دارد.<ref name=":0">فرهنگنامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۳، ص26.</ref> | در زیارتگاهها، برای گردآمدن هرچه بیشتر [[زائر|زائران]] یا نمازگزاران و برای برگزاری مراسمهای بزرگ، شبستان ساخته میشود. در حرمهای [[امامان(ع)]] و برخی امامزادگان، شبستانهایی وجود دارد.<ref name=":0">فرهنگنامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۳، ص26.</ref> | ||
[[مسجد گوهرشاد]] در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]]، دارای هفت شبستان وسیع است.<ref>''حرم رضوی به روایت تاریخ،'' ص۱۰۱.</ref> این هفت شبستان را به نامهای گرم، سبزواری، تبریزی، نهاوندی، میلانی، نجفآبادی و علوی خواندهاند.<ref>مسجد گوهرشاد مشهد پس از ششصد سال، مشکوة، شماره ۸۶، ص۱۰۳ و ۱۰۴.</ref> این مسجد با تلاش گوهرشاد آغا، دختر امیر غیاثالدین ترخان و توسط معمار معروف دوره [[تیموریان]]، قوامالدین بن زینالدین شیرازی، در سال ۸۲۱ق. (۷۹۷ش) با استفاده از آجر و گچ و به شیوه معماری اسلامی در شرق ساخته شد.<ref>مسجد گوهرشاد مشهد پس از ششصد سال، مشکوة، شماره ۸۶، ص۹۷.</ref> | [[مسجد گوهرشاد]] در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]]، دارای هفت شبستان وسیع است.<ref>''حرم رضوی به روایت تاریخ،'' ص۱۰۱.</ref> این هفت شبستان را به نامهای گرم، سبزواری، تبریزی، نهاوندی، میلانی، نجفآبادی و علوی خواندهاند.<ref>مسجد گوهرشاد مشهد پس از ششصد سال، مشکوة، شماره ۸۶، ص۱۰۳ و ۱۰۴.</ref> این مسجد با تلاش گوهرشاد آغا، دختر امیر غیاثالدین ترخان و توسط معمار معروف دوره [[تیموریان]]، قوامالدین بن زینالدین شیرازی، در سال ۸۲۱ق. (۷۹۷ش) با استفاده از آجر و گچ و به شیوه معماری اسلامی در شرق ساخته شد.<ref>مسجد گوهرشاد مشهد پس از ششصد سال، مشکوة، شماره ۸۶، ص۹۷.</ref> | ||
[[حرم حضرت معصومه(س)]]، دارای چندین شبستان بوده و در این حرم، در اسفند سال ۱۳۹۷ش. شبستان جدیدی به نام [[حضرت زهرا(س)]] ساخته و بازگشایی شد.<ref name=":4">[http://hajj.ir/fa/92534 بازگشایی شبستان حضرت زهرا(س) در حرم حضرت معصومه(س)]، حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت.</ref> این شبستان، در زیرزمین صحن امام هادی(ع) (صحن عتیق) قرار گرفته<ref>[https://fa.abna24.com/news/%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D9%88-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%8A%D8%B1%D9%8A/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%AA%D8%A7%D8%AD-%D8%B4%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%87%D9%84%E2%80%8C%D8%A8_748159.html گزارش تصویری/ افتتاح شبستان حضرت زهرا(س) در حرم حضرت معصومه(س)]، ابنا.</ref> و دارای 3 در ورودی و یک پنجره فولاد رو به مضجع [[حضرت معصومه(س)]] است.<ref name=":4" /> | |||
==پانوشت== | ==پانوشت== |